Dżdżownice są ważnym czynnikiem napędzającym światową produkcję żywności – wynika z niedawnych badań. Przyczyniają się do około 6,5 proc. światowej produkcji zbóż i około 2,3 proc. produkcji roślin strączkowych.
Naukowcy z Colorado State University ustalili, jak bardzo dżdżownice przyczyniają się do globalnej produkcji żywności. Według pierwszego światowego szacunku udziału bezkręgowców w produkcji żywności, dżdżownice dają nam każdego roku ponad 140 milionów ton pożywienia. W przypadku samych zbiorów pszenicy jest to mniej więcej odpowiednik jednej kromki na każdy bochenek chleba lub tyle, ile rocznie produkuje Rosja, czwarty co do wielkości producenta na świecie.
Analizy te ukazały się na łamach pisma „Nature Communications” (DOI: 10.1038/s41467-023-41286-7).
Każdy rolnik wie, jak cenne są dżdżownice. Pomagają rozkładać martwą materię, uwalniając do gleby składniki odżywcze potrzebne roślinom do wzrostu. Przy czym robią to znacznie szybciej niż drobnoustroje glebowe. Co więcej, drążone przez nie korytarze przyczyniają się spulchnienia gleby i zwiększenia ilości zawartego w niej powietrza i wody.
Większość doskonale zna te stworzenia. Najczęściej można je spotkać po deszczu, gdy wychodzą na powierzchnię. Jeśli mają odpowiednie warunki, mogą występować w dużej obfitości, nawet do 700 osobników na metr sześcienny gleby.
Aby obliczyć, w jakim stopniu dżdżownice zwiększają produkcję żywności na całym świecie, Steven Fonte z Colorado State University wraz ze współpracownikami przeanalizował miejsca występowania tych stworzeń i ich liczebność. Uczeni porównali te dane z mapami zbiorów rolnych, właściwościami gleby i iloścą stosowanych nawozów. Uwzględnili także szacunki dotyczące zwiększenia produktywności roślin.
Na potrzeby badania Fonte i jego współpracownicy przeanalizowali wpływ dżdżownic na cztery uprawy zbóż: ryż, kukurydzę, pszenicę i jęczmień. Uczeni zbadali też wpływ tych stworzeń na rośliny strączkowe. Analizy objęły uprawy soi, grochu, ciecierzycy, soczewicy i lucerny.
Analiza wykazała, że dżdżownice mają znaczący wpływ na produkcję zbóż na całym świecie. Odpowiadają za 6,5 proc. światowych zbiorów zbóż, takich jak ryż, pszenica i kukurydza. Udział jest mniejszy, bo około 2 proc. w przypadku roślin strączkowych, w tym soi i soczewicy.
Udział w produkcji jest większy zwłaszcza na „globalnym południu”, jak to określili w publikacji naukowcy. W Afryce Subsaharyjskiej zwierzęta te odpowiadają z około 10 proc. produkcji zbóż. Z kolei w Ameryce Łacińskiej i na Karaibach udział ten uczeni oszacowali na około 8 proc. Fonta zauważył, że w tych rejonach duży udział dżdżownic w produkcji rolnej wynika z faktu, że tamtejsi rolnicy mają ograniczony dostęp do sztucznych nawozów i muszą polegać na glebie, gdzie występują te zwierzęta.
Fonte stwierdził też, że jakość gleby była w przeszłości niedoceniana i ma nadzieję, że dzięki tej pracy zwróci się większą uwagę na to, jak zdrowe gleby mogą mieć pozytywny, wymierny wpływ na uprawy. Zauważył też, że inne niedawne badania wykazały, iż gleby zawierają aż połowę światowej różnorodności biologicznej.
- Gleba jest bardzo skomplikowanym siedliskiem. Ale tak naprawdę do tej pory nawet nie próbowano zrozumieć, jakie znaczenie ma ta różnorodność biologiczna dla globalnych upraw. Jeśli będziemy gospodarować naszymi glebami w bardziej zrównoważony sposób, będziemy mogli lepiej wykorzystać ich różnorodność biologiczną i stworzyć bardziej zrównoważone agroekosystemy. Ta praca podkreśla istniejący potencjał – przyznał Fonte dodając, że odpowiednie zarządzanie glebami może zwiększyć wydajność rolnictwa oraz zmniejszyć stosowanie sztucznych nawozów i pestycydów.
Ale badania te mają znaczenie nie tylko dla rolnictwa. Mogą mieć wpływ na sposoby radzenia sobie z suszą czy erozją gleby. Dżdżownice mogą poprawić porowatość gleby, pomagając w wychwytywaniu i zatrzymywaniu wody.
Źródło: Colorado State University, fot. Steven Fonte
