Trzmiele narażone na glifosat nie radzą sobie z rozpoznawaniem zagrożeń – wynika z nowych badań. Co więcej, naukowcy zauważyli też zmniejszoną wrażliwość na promieniowanie ultrafioletowe, co może potencjalnie wpływać na ich zdolności nawigacyjne, a co za tym idzie, wydajność żerowania.
Glifosat to kluczowy składnik Roundupu, a ten z kolei jest najbardziej popularnym środkiem chwastobójczym na świecie. Już wiele wcześniejszych badań sugerowało, że środek ten wpływa na kondycję zapylaczy. W nowych analizach naukowcy z Uniwersytetu w Konstancji w Niemczech przeglądnęli się trzmielom narażonym na długotrwałą ekspozycję na glifosat. Wykazali, że takie owady nie są w stanie skojarzyć potencjalnego zagrożenia (bodźca awersyjnego) z bodźcem wzrokowym, a zdolność ta jest podstawowym warunkiem przetrwania.
Badania ukazały się na łamach czasopisma „Science of the Total Environment” (DOI: 10.1016/j.scitotenv.2023.165527).
Jaki wpływ mają agrochemikalia na trwający globalny spadek liczby owadów? Odpowiedź na to pytanie przyświecała niemieckim badaczom. Ponieważ glifosat atakuje ważny enzym EPSPS występujący w roślinach i mikroorganizmach, ale nie u zwierząt, od dawna przyjmuje się, że środek ten nie jest toksyczny dla zwierząt, ludzi i pszczół. Część badań wskazuje jednak, że wcale tak nie jest.
- Gdy światowy spadek liczby owadów postępuje w zastraszającym tempie, musimy dokładniej zbadać wpływ agrochemikaliów, wykraczając poza zwykłą ocenę wskaźników śmiertelności – mówi Nouvian z Uniwersytetu w Konstancji.
Nouvian wraz z Anją Weidenmüller i Jamesem J. Fosterem badała wpływ długotrwałego narażenia trzmieli na glifosat, a zwłaszcza na ich zdolności uczenia się oraz poruszania się w odpowiedzi na światło. W swoich analizach biolodzy przebadali ponad 400 robotnic trzmieli. Wykazali, że trzmiele przewlekle narażone na działanie glifosatu nie są w stanie skojarzyć potencjalnego zagrożenia (bodźca awersyjnego) z bodźcem wzrokowym. - O ile nam wiadomo, w ogóle się już nie uczą — mówi Nouvian.
Natomiast kontrolna grupa trzmieli, które nie były narażone na działanie glifosatu, wykazywała dobre zdolności uczenia się. - Zdolność do powiązania szkodliwego bodźca z określonymi wskazówkami jest podstawowym warunkiem przetrwania – dodaje Nouvian.
- Dzięki temu adaptacyjnemu zachowaniu zwierzęta mają większe szanse na uniknięcie kontaktu z truciznami, drapieżnikami i pasożytami. Właśnie dlatego zaburzenia uczenia się, które wykazaliśmy, spowodowane narażeniem na glifosat, mogą znacznie zwiększyć śmiertelność zapylaczy. Takie uszczuplenie siły roboczej będzie mieć oczywisty wpływ na sukces kolonii, chociaż należy to jeszcze potwierdzić eksperymentalnie – mówi Nouvian.
Jeśli chodzi o eksperymenty dotyczące lokomocji i fototaksji, ekspozycja na glifosat nieznacznie zmniejszyła prędkość poruszania się trzmieli, ale ruch w reakcji na bodźce świetlne pozostawiła w dużej mierze nienaruszony. Jednak naukowcy zauważyli zmianę reakcji trzmieli na promieniowanie ultrafioletowe.
Autorzy badań ostrzegają, że nawet niewielka zmiana wrażliwości na promieniowanie UV może mieć szerokie implikacje dla tych zapylaczy, potencjalnie wpływając na ich nawigację i wydajność żerowania.
Źródło: University of Konstanz, fot. P7r7, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons
