Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba już od roku zgłębia tajemnice kosmosu. Z tej okazji NASA opublikowała fascynujący obraz przedstawiający obszar formowania się gwiazd, czyli tzw. gwiezdny żłobek w mgławicy Ro Ophiuchi.
Pierwszy rok działalności naukowej Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba (JWST) NASA uczciła niesamowitym zdjęciem gwiezdnego żłobka w mgławicy Ro Ophiuchi w gwiazdozbiorze Wężownika. To najbliższy nam rejon formowania się gwiazd. Obszar ten znajduje się około 390 lat świetlnych od Ziemi i zawiera około 50 młodych gwiazd, z których większość ma masy podobne lub mniejsze od masy Słońca.
JWST został wyniesiony w przestrzeń kosmiczną 25 grudnia 2021 roku, jednak oficjalny początek pracy naukowej oraz pierwszy pakiet pełnowymiarowych zdjęć i danych spektroskopowych został opublikowany 12 lipca ubiegłego roku. Czas między wyniesieniem teleskopu a rozpoczęciem pracy był potrzebny na kalibrację instrumentów obserwatorium oraz dotarcie do punktu libracyjnego L2, ponad 1,5 mln kilometrów od Ziemi, skąd teleskop operuje.
Teleskop Webba spełnił pokładane w nim nadzieje. Przez rok pracy dokonał odkryć, które zachwyciły naukowców. - W ciągu zaledwie jednego roku Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba zmienił sposób, w jaki ludzkość patrzy na kosmos, zaglądając w obłoki pyłu i po raz pierwszy dostrzegając światło z odległych zakątków Wszechświata. Każde nowe zdjęcie jest nowym odkryciem – powiedział administrator NASA, Bill Nelson. - Tysiące inżynierów, naukowców i liderów włożyło w tę misję swoją życiową pasję, a ich wysiłki będą nadal poprawiać nasze zrozumienie pochodzenia Wszechświata i naszego w nim miejsca - dodał.
- Już w swoją pierwszą rocznicę Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba spełnił obietnicę odkrywania Wszechświata, obdarowując ludzkość zapierającą dech w piersiach skarbnicą obrazów. Cud inżynierii zbudowany przez czołowych światowych naukowców i inżynierów pozwolił nam lepiej niż kiedykolwiek wcześniej zrozumieć galaktyki, gwiazdy i atmosfery planet poza naszym Układem Słonecznym – powiedziała Nicola Fox z NASA.
Dominujące czerwonawe smugi na górze oraz po prawej stronie zdjęcia to cząsteczkowy wodór oświetlony przez dżety materii wytwarzanej przez nowo narodzone gwiazdy. Dzieje się tak, gdy gwiazda po raz pierwszy przebija się przez swoją powłokę kosmicznego pyłu, wyrzucając w przestrzeń parę przeciwstawnych dżetów, jak noworodek, który po raz pierwszy wyciąga ręce ku światu.
Fot. NASA, ESA, CSA, STScI, Klaus Pontoppidan (STScI)
Jaśniejsze obłoki pyłu w dolnej części obrazu otaczają pojedynczą gwiazdę. Jest to jedyna gwiazda na zdjęciu, która jest znacznie masywniejsza od Słońca. Z kolei najciemniejsze obszary na fotografii są najgęstsze. To chmury pyłu i gazu, gdzie formują się protogwiazdy.
- Obraz Ro Ophiuchi wykonany przez Webba pozwala nam zobaczyć bardzo krótki okres w cyklu życia gwiazdy z nowej perspektywy. Nasze Słońce przeszło taką fazę dawno temu, a teraz dysponujemy technologią pozwalającą zobaczyć początek historii innej gwiazdy — powiedział Klaus Pontoppidan zaangażowany w projekt teleskopu Webba.
- Pierwszy rok działań naukowych Webba nie tylko nauczył nas nowych rzeczy o naszym Wszechświecie, ale ujawnił, że możliwości teleskopu są większe niż nasze oczekiwania, co oznacza, że przyszłe odkrycia będą jeszcze bardziej niesamowite – przyznał Eric Smith również udzielający się w projekcie JWST.
Poza oszałamiającymi obrazami w podczerwieni, tym, co naprawdę ekscytuje naukowców, są wyraźne widma – szczegółowe informacje, które można zebrać ze światła za pomocą instrumentów spektroskopowych teleskopu. Dane te potwierdziły odległości niektórych z najdalszych galaktyk, jakie kiedykolwiek zaobserwowano. Dzięki nim odkryto też najwcześniejsze i najbardziej odległe supermasywne czarne dziury; zidentyfikowano skład atmosfer planet (lub ich brak) bardziej szczegółowo niż kiedykolwiek wcześniej i po raz pierwszy zawężono rodzaje atmosfer, które mogą istnieć na skalistych egzoplanetach.
Webb pozwolił też poznać skład chemiczny gwiezdnych żłobków i dysków protoplanetarnych, wykrywając wodę, cząsteczki zawierające węgiel organiczny i nie tylko. Już teraz obserwacje te zaowocowały setkami artykułów naukowych odpowiadających na odwieczne pytania i stawiających nowe.
Fotografie w pełnej rozdzielczości można zobaczyć i pobrać ze stron NASA.
Źródło: NASA, fot. NASA, ESA, CSA, STScI, Klaus Pontoppidan (STScI)
