Koronawirus może mieć wpływ na zdolności poznawcze i pamięć nawet rok po przebyciu choroby. Nowe badania sugerują, że osoby, które przeszły ciężką infekcję i chorowały długo mają deficyty pamięci i funkcji poznawczych odpowiadające różnicy około sześciu punktów IQ.
Badania przeprowadzone przez naukowców z Imperial College London ujawniły niewielkie deficyty w wykonywaniu zadań poznawczych i pamięciowych u osób, które przeszły COVID-19, w porównaniu z osobami, które nie zaraziły się SARS-CoV-2. Największe problemy wystąpiły o osób hospitalizowanych, z długotrwałymi objawami (tzw. długi COVID-19) lub zakażonych wcześniejszymi wariantami wirusa.
Opis oraz rezultaty badań ukazały się na łamach pisma „New England Journal of Medicine” (DOI: 10.1056/NEJMoa2311330).
W brytyjskich badaniach wzięło udział ponad 140 tys. osób. Uczestnicy doświadczali COVID-19 o różnym stopniu nasilenia i różnej długość występowania objawów. Zostali poproszeni o wykonanie specjalnie przygotowanej oceny poznawczej online, która składała się z zadań wykrywających subtelne zmiany w różnych aspektach funkcjonowania ich mózgu, takich jak pamięć, rozumowanie, funkcje wykonawcze, uwaga czy impulsywność.
Duża skala badania i czułość testów komputerowych umożliwiły szczegółowe zbadanie czynników wyjaśniających deficyty poznawcze po przebyciu COVID-19, przy jednoczesnym uwzględnieniu zmiennych populacyjnych, takich jak wiek, dane demograficzne i istniejące wcześniej schorzenia.
Okazało się, że niewielkie deficyty poznawcze były nadal wykrywalne rok lub dłużej po przebyciu zakażenia. Dotyczyło to także osób, które miały krótkotrwałą chorobę. Jednak większe problemy miały te osoby, u których objawy trwały 12 tygodni lub dłużej (długi COVID-19), które były hospitalizowane z powodu choroby lub zostały zainfekowane jednym z wczesnych wariantów wirusa SARS-CoV-2.
Rezultaty badań pokazały, że COVID-19 był powiązany z deficytami w wielu obszarach. Przede wszystkim dotykał pamięci – zaburzał zdolność zapamiętywania obrazów czy obiektów oglądanych kilka minut wcześniej. Naukowcy uważają, że może to wynikać raczej z problemów z tworzeniem nowych wspomnień, a nie z przyspieszonego zapominania.
Część osób wykazywało także niewielkie deficyty w niektórych zadaniach sprawdzających zdolności wykonawcze i rozumowania, np. wymagających planowania przestrzennego lub rozumowania werbalnego.
- Potencjalny długoterminowy wpływ COVID-19 na funkcje poznawcze budzi obawy społeczeństwa, pracowników służby zdrowia i decydentów. Korzystając z naszej platformy internetowej do pomiaru wielu aspektów funkcji poznawczych i pamięci na dużą skalę, byliśmy w stanie wykryć niewielkie, ale mierzalne deficyty w wykonywaniu zadań poznawczych. Odkryliśmy również, że infekcja wpływa na różne sposoby, w zależności od takich czynników, jak czas trwania choroby, wariant wirusa i hospitalizacja – powiedział profesor Adam Hampshire z Wydziału Nauk o Mózgu w Imperial College London, główny autor publikacji.
Różnica w wynikach testów między osobami zarażonymi a tymi, które nie zostały zarażone, odpowiadała około trzem punktom IQ. Zdaniem naukowców jest mało prawdopodobne, aby taka wielkość zmiany była zauważalna, chociaż u niektórych osób mogły wystąpić bardziej wyraźne skutki.
Stwierdzono, że u pacjentów z poważnymi objawami, u których objawy utrzymywały się dłużej niż 12 tygodni, deficyt był większy i można go przełożyć na sześć punktów IQ. Wśród takich pacjentów deficyty były najbardziej zauważalne i obejmowały szerszy zakres funkcji poznawczych.
- Nie jest wcale jasne, czym właściwie jest mgła mózgowa. Jest to objaw dość szeroko opisywany, ale nasze badanie pokazuje, że mgła mózgowa może korelować z obiektywnie mierzalnymi deficytami. To dość ważne odkrycie – zaznaczył Hampshire.
Źródło: Imperial College London, The Guardian, fot. NIAID-RML, CC BY 2.0
