W północnej Grenlandii odkryto skamieniałości nieznanej dotąd grupy drapieżników. Nowo odkryty gatunek został nazwany Timorebestia koprii, co po łacinie oznacza „bestię strachu”. Jednak nie chodzi tu o ogromne stworzenia pokroju dinozaurów, a o morskie bezkręgowce, które mogły być jednymi z pierwszych mięsożernych zwierząt. Pojawiły się na Ziemi około pół miliarda lat temu, były ogromne, jak na ten czas i prawdopodobnie znajdowały się na szczycie łańcucha pokarmowego.
Znalezisk dokonano na stanowisku paleontologicznym Sirius Passet na północy Grenlandii. Timorebestia koprii skolonizowały wody w pobliżu Grenlandii ponad 518 milionów lat temu, a ich odkrycie ujawnia nową, ciekawą grupę drapieżnych bezkręgowców, których potomkowie żyją do dziś. Zwierzęta te mogły być jednymi z najwcześniejszych zwierząt mięsożernych.
- Timorebestia koprii były w swoich czasach gigantami i znajdowały się blisko szczytu łańcucha pokarmowego. To sprawia, że mają taką samą wagę, jak niektóre z największych drapieżników współczesnych oceanów, takie jak rekiny – powiedział dr Jakob Vinther z Wydziału Nauk o Ziemi i Nauk Biologicznych Uniwersytetu w Bristolu.
Opis i rezultaty badań ukazały się na łamach pisma „Science Advances” (DOI: 10.1126/sciadv.adi6678)
Dotychczas uważano, że w okresie kambru dominującymi drapieżnikami były prymitywne stawonogi, jak chociażby przedstawiciele Anomalocaris. Ale starożytne ekosystemy oceaniczne, jak wskazuje Vinther, „były dość złożone, a łańcuch pokarmowy umożliwiał istnienie kilku poziomów drapieżników”.
Timorebestia koprii są odległym krewnym żyjących do dziś strzałek morskich (Chaetognatha). Jednak strzałki morskie są mniejsze i żywią się maleńkim zooplanktonem. Ich dużo starsi kuzyni osiągali ponad 30 centymetrów długości, czyli około trzykrotnie więcej. Były to osobliwie wyglądające stworzenia z długimi czułkami i imponującym, masywnymi szczękami. Po bokach ciała miały płetwy.
Chociaż 30 centymetrowy robal może nie wydawać się nam aż tak onieśmielający, ale w czasach kambru stanowił poważne zagrożenie dla znajdujących się w pobliżu zwierząt. Dowody na drapieżny styl życia nowo odkrytego gatunku znaleziono w jego skamieniałym układzie pokarmowym. Podczas analiz uczeni dostrzegli w nim szczątki pospolitego, pływającego stawonoga z rodzaju Isoxys.
- Widzimy, że te stawonogi (Isoxys – przyp. red.) były źródłem pożywienia dla wielu innych zwierząt – powiedział Morten Lunde Nielsen, współautor badania. - Występują bardzo często na stanowisku Sirius Passet. Stworzenia te miały długie, ochronne kolce, skierowane zarówno do przodu, jak i do tyłu – dodał. Jednak te mechanizmy obronne okazały się najwyraźniej bezużyteczne w walce z „bestią strachu”. - Timorebestia koprii zjadał je w ogromnych ilościach – podkreślił Nielsen.
Podczas gdy stawonogi pojawiają się w zapisie kopalnym około 521–529 milionów lat temu, ślady strzałek morskich można prześledzić co najmniej 538 milionów lat wstecz. - Zarówno strzałki morskie, jak i bardziej prymitywne Timorebestia koprii, były pływającymi drapieżnikami. Można zatem przypuszczać, że najprawdopodobniej były to drapieżniki, które dominowały w oceanach, zanim na dobre pojawiły się stawonogi. Ich dominacja trwała około 10– 15 milionów lat, zanim zostały zastąpione przez inne, odnoszące większe sukcesy grupy – powiedział Vinther.
- Nasze odkrycie potwierdza ewolucję strzałek morskich. Żywe strzałki morskie mają na brzuchu odrębny ośrodek nerwowy, zwany zwojem brzusznym. Jest to cecha całkowicie unikalna dla tych zwierząt. Znaleźliśmy to też u Timorebestia koprii. Jesteśmy bardzo podekscytowani odkryciem tak wyjątkowych drapieżników. Podczas serii wypraw do najdalszych zakątków północnej Grenlandii, zebraliśmy ogromną różnorodność gatunków zwierząt. Dzięki doskonałej konserwacji okazów w Sirius Passet możemy również ujawnić ekscytujące szczegóły anatomiczne, w tym układ trawienny, anatomię mięśni i układ nerwowy. W nadchodzących latach będziemy mieli do udostępnienia wiele odkryć, które pomogą pokazać, jak wyglądały i ewoluowały najwcześniejsze ekosystemy zwierzęce – wyjaśnił Tae Yoon Park z Koreańskiego Instytutu Badań Polarnych, starszy autor publikacji oraz kierownik ekspedycji terenowej.
Źródło: University of Bristol, IFLScience, fot. Artwork by Bob Nicholls/@BobNichollsArt
