Dodano: 09 lutego 2021r.

Miliard lat ruchu płyt tektonicznych na 40 sekundowej animacji

Płyty tektoniczne pokrywają Ziemię jak puzzle. Mimo że tego nie zauważamy, ciągle się przemieszczają. To powolny ruch, ale te masy lądowe w ciągu ostatniego miliarda lar podróżowały po całej planecie, co pokazali naukowcy na opublikowanym niedawno krótkim filmie, pokazując, że na przykład taka Antarktyda była kiedyś na równiku.

Ziemia

 

Międzynarodowa grupa geologów w krótkim filmie opartym o badania opublikowane na łamach pisma „Earth-Science Reviews” pokazała nieprzerwany ruch płyt tektonicznych Ziemi w ciągu ostatniego miliarda lat. Ten cały szmat czasu został skondensowany w trwający 40 sekund filmik, dzięki czemu możemy zobaczyć, jak te gigantyczne płyty skalne podróżowały po planecie na przestrzeni czasu.

Tektonika płyt

Ruch płyt tektonicznych wpływa na klimat, wzorce pływów, ruchy zwierząt i ich ewolucję, aktywność wulkaniczną i nie tylko. Ten system wpływa na wszystko, co znajduje się na powierzchni Ziemi. Autorzy badań twierdzą, że opracowany przez nich model jest jednym z najbardziej kompletnych dotyczących ruchu płyt tektonicznych.

- W ludzkiej skali czasu te rzeczy prawie się nie zmieniają. To ruch liczony w centymetrach na rok, ale jak widać na naszej animacji, w ciągu ostatniego miliarda lat kontynenty były wszędzie. Miejsce takie jak Antarktyda, które dziś uważamy za zimne, lodowate i niegościnne, było kiedyś całkiem przyjemnym miejscem na wakacje nad równikiem – powiedział Michael Tetley z Uniwersytetu w Sydney.

- Nasz zespół stworzył całkowicie nowy model ewolucji Ziemi na przestrzeni ostatniego miliarda lat. Nasza planeta jest wyjątkowa, ponieważ zawiera życie. Jest to jednak możliwe tylko dlatego, że procesy geologiczne, takie jak tektonika płyt, zapewniają planetarny system podtrzymywania życia – zaznaczył profesor Dietmar Müller także z Uniwersytetu w Sydney.

Taniec płyt tektonicznych

Naukowcy zajmujący się badaniami tektoniki płyt zebrali i opublikowali dane pochodzące ze wszystkich kontynentów, często z niedostępnych i odległych regionów, które dr Andrew Merdith, główny autor badań, zebrał w całość, by stworzyć obejmujący miliard lat model wędrówki płyt tektonicznych. Model ten pozwoli naukowcom lepiej zrozumieć wulkanizm czy procesy konwekcji. Może pomóc też zrozumieć, jak zmieniał się klimat, prądy oceaniczne i jak składniki odżywcze wypływały z głębi Ziemi, stymulując ewolucję biologiczną.

- Planeta Ziemia jest niesamowicie dynamiczna. Jej powierzchnia składa się z płyt, które nieustannie przepychają się nawzajem w sposób unikalny wśród znanych planet skalistych. Płyty te poruszają się z prędkością rosnących paznokci, ale kiedy miliard lat skraca się do 40 sekund, odsłania to ich hipnotyzujący taniec. Oceany otwierają się i zamykają, kontynenty rozpraszają się i okresowo zmieniają kształt, tworząc ogromne superkontynenty - powiedział dr Sabin Zahirovic z Uniwersytetu w Sydney.

- Mówiąc najprościej, ten kompletny model pomoże wyjaśnić, w jaki sposób nasz dom, planeta Ziemia, stał się miejscem zdatnym do zamieszkania dla złożonych stworzeń. Życie na Ziemi nie istniałoby bez tektoniki płyt. Dzięki temu nowemu modelowi jesteśmy bliżej zrozumienia, jak ta piękna, błękitna planeta stała się naszą kolebką – zaznaczył Müller.

Poruszanie się i przesuwanie płyt tektonicznych to ciekawy widok. Na przygotowanym przez badaczy wideo widać, jak sąsiadujące ze sobą masy lądowe oddalają się od siebie i znowu zbliżają. To zdumiewające, jak niedawno, oczywiście w skali geologicznej, kontynenty ustawiły się w pozycje, które znamy dzisiaj.

Jak badacze ustalili pozycje mas lądowych? Przede wszystkim poprzez badania paleomagnetyczne. Każda skała zawierająca minerały ferromagntyczne, w trakcie powstawania utrwala istniejące w danym momencie pole magnetyczne. To dostarczyło dane o historycznych pozycjach płyt tektonicznych. Autorzy badań, jak sami przyznali, dołożyli wszelkich starań, aby wybrać i połączyć najbardziej odpowiednie obecnie dostępne modele, biorąc pod uwagę zarówno ruchy kontynentów, jak i interakcje wzdłuż granic płyt.

Jednak im dalej badacze sięgali w przeszłość, tym trudniej było ustalić położenie i ruch mas lądowych. Autorzy przyznali, że w ich pracy brakuje niektórych szczegółów, ale mają nadzieję, że badania te i tak stanowić będą użyteczne źródło i podstawę do przyszłych badań ruchów płyt tektonicznych.

Zrozumienie tych ruchów i wzorców jest kluczowe, jeśli naukowcy chcą przewidzieć, jak nasza planeta będzie wyglądać w przyszłości, gdzie będzie warto poszukać cennych zasobów, jak chociażby metali ziem rzadkich.

 

Źródło: University of Sydney