Rutynowe badanie prostaty może pozwolić na wczesne wykrycie nieprawidłowości. Dzięki niemu można ocenić wielkość gruczołu krokowego, jego konsystencję oraz bolesność. Jest to cenna wskazówka, czy dochodzi do przerostu lub czy rozwija się rak. Czym jest prostata i jak ją leczyć? Jak przebiega badanie prostaty?
Prostata (gruczoł krokowy, stercz) należy do męskiego układu moczowo-płciowego. Kształtem i wielkością jest przyrównywana do kasztana. Znajduje się w okolicy dna pęcherza moczowego i otacza wychodzący z niego odcinek cewki moczowej. Przez prostatę przechodzą także przewody wytryskowe. Gruczoł krokowy produkuje wydzielinę, która wchodzi w skład nasienia. Jej składnikiem jest m.in. fruktoza, która stanowi materiał energetyczny dla plemników. [1]
Badanie gruczołu krokowego może być elementem profilaktyki zaleconej przez lekarza rodzinnego lub urologa. Warto też bacznie obserwować swój organizm, ponieważ niektóre dolegliwości również mogą stanowić wskazanie do badania.
Ryzyko raka prostaty i łagodnego rozrostu prostaty rośnie wraz z wiekiem. Są to choroby charakterystyczne dla starszych mężczyzn, po 70. roku życia, jednak pierwsze objawy mogą się pojawić nawet 20-30 lat wcześniej. Również wywiad rodzinny ma znaczenie. Jeśli twój brat czy ojciec chorowali na prostatę, to ryzyko rośnie. Inne czynniki ryzyka chorób prostaty to niezdrowa dieta, siedzący tryb życia, otyłość i stany zapalne dróg moczowych.
Kiedy warto skorzystać z pomocy lekarskiej? Jeśli pojawia się u ciebie któraś z tych dolegliwości, to przyczyną mogą być schorzenia prostaty:
Powiedz o tych objawach swojemu lekarzowi.
Przed badaniem gruczołu krokowego nie trzeba się odpowiednio przygotowywać. Ogólne zalecenia przed badaniem z krwi obejmują dietę lekkostrawną i powstrzymanie się od picia alkoholu przez 1-2 dni przed. Do przezodbytniczego badania prostaty może być konieczna wstrzemięźliwość seksualna przez 48 godzin. Powinieneś wcześniej poinformować lekarza, jeśli masz hemoroidy, szczeliny odbytu lub jakiekolwiek problemy z okolicą odbytu. Dzięki temu lekarz podczas badania będzie maksymalnie delikatny. Poinformuj lekarza również o lekach, które bierzesz – może istnieć konieczność odstawienia niektórych z nich.
Podstawowe badania prostaty to badanie markera PSA oraz badanie przezodbytnicze. Marker PSA oznacza się z krwi. Procedura pobrania materiału nie różni się niczym od badań krwi z innych przyczyn.
Przezodbytnicze badanie prostaty jest możliwe dzięki temu, że jest ona położona blisko odbytnicy. Jest to procedura szybka i wnosi wiele informacji. Do badania należy być rozebranym od pasa w dół. Lekarz poprosi cię o to, żebyś wstał i skłonił się do przodu lub żebyś położył się na boku z kolanami przysuniętymi do klatki piersiowej. Następnie lekarz zakłada rękawiczki i na palec wskazujący nakłada lubrykant. Dzięki temu badanie jest mniej nieprzyjemne. Nawilżony palec jest wprowadzany przez odbyt. Lekarz za pomocą dotyku sprawdza wielkość, spoistość, kształt i bolesność prostaty. [2]
Pierwsze badanie prostaty jest zalecane ok. 50. roku życia i powinno ono obejmować badanie markera z krwi oraz badanie palcem przez odbyt. Badanie powinno być powtarzane co roku. Młodsi mężczyźni również mogą chodzić na badania profilaktyczne, ale nie muszą tego robić częściej niż co 2-3 lata – chyba że mają rodzinne obciążenie chorobami gruczołu krokowego. Wtedy trzeba badać prostatę co najmniej co roku. Częstsze wizyty u lekarza mogą być zalecane, gdy jesteś w trakcie leczenia stanu zapalnego, przerostu lub raka prostaty. Wtedy terminarz wizyt jest ustalany indywidualnie.
Dla wielu mężczyzn ten temat jest wstydliwy, a duży poziom skrępowania sprawia, że wizyta u lekarza jest odwlekana w czasie. Wcześniejsze zaznajomienie się ze wskazaniami do badania oraz jego techniką mogą pomóc przezwyciężyć te obawy. Po wstępnych badaniach z krwi i badaniu przezodbytniczym lekarz zadecyduje czy konieczne będzie przeprowadzenie kolejnych testów oraz czy i jakie leczenie będzie konieczne.
Bibliografia
[1] „How does the prostate work?”, w InformedHealth.org [Internet], Institute for Quality and Efficiency in Health Care (IQWiG), 2016. Dostęp: 10 sierpień 2023. [Online]. Dostępne na: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK279291/
[2] J. A. Villanueva Herrero, A. Abdussalam, i A. Kasi, „Rectal Exam”, w StatPearls, Treasure Island (FL): StatPearls Publishing, 2023. Dostęp: 10 sierpień 2023. [Online]. Dostępne na: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK537356/
Źródło: artykuł partnera
