Ubiegły rok był najgorętszym, od kiedy zaczęto prowadzić pomiary. Średnia globalna temperatura powierzchni w 2023 r. była o około 1,4 - 1,5 st. Celsjusza wyższa od średniej z epoki przedprzemysłowej (1850-1900).
Dokładne szacunki różnią się w zależności od wykorzystanych zbiorów danych, ale ze wszystkich analiz wynika, że średnia roczna temperatura na świecie w ubiegłym roku była bliska lub wyższa od limitu 1,5 st. Celsjusza, którego kraje zobowiązały się nie przekraczać w porozumieniu klimatycznym z Paryża w 2015 r., aby zapobiec najgorszym skutkom zmian klimatycznych. Obecnie wydaje się, że świat jest bliski przekroczenia tego progu.
Według danych z raportu Copernicus Climate Change Service (C3S) w 2023 r. średnia globalna temperatura wyniosła 14,98 st. Celsjusza, czyli o 0,17 st. C więcej niż poprzednia najwyższa roczna wartość z 2016 r. Rok 2023 był o 0,60 st. C cieplejszy niż średnia z lat 1991–2020 i o 1,48 st. C cieplejszy niż poziom z sprzed epoki przemysłowej, czyli z lat 1850–1900. Każdy dzień w ubiegłym roku był cieplejszy o jeden st. Celsjusza w stosunku do poziomu sprzed epoki przemysłowej, a prawie połowa dni była o ponad 1,5 st. C wyższa od średniej przedindustrialnej.
Co więcej, średnie roczne temperatury powietrza w 2023 r. były najcieplejsze w historii lub zbliżone do najcieplejszych w znacznych częściach wszystkich basenów oceanicznych i wszystkich kontynentów z wyjątkiem Australii. Każdy miesiąc od czerwca do grudnia był cieplejszy niż odpowiedni miesiąc we wcześniejszych latach, a Lipiec i sierpień były najcieplejszymi dwoma miesiącami w historii.
Rok 2023 był również niezwykły dla obszarów okołobiegunowych. Lód morski na Antarktydzie osiągnął minima wszech czasów. Podobnie było w Arktyce. Zakres lodu morskiego był jednym z najniższych, jakie odnotowano. Fale upałów na obszarach morskich były częstym zjawiskiem i dotknęły takie regiony, jak Morze Śródziemne, Zatoka Meksykańska i Karaiby, Ocean Indyjski i północny Pacyfik, a także znaczną część północnego Atlantyku.
Jeśli chodzi o stężenia dwutlenku węgla i metanu w atmosferze to zeszły rok nie różnił się specjalnie od wcześniejszych. Stężenia tych gazów cieplarnianych wzrosły i osiągnęły rekordowy poziom - odpowiednio 419 ppm i 1902 ppb. Stężenia dwutlenku węgla w 2023 r. były o 2,4 ppm wyższe niż w 2022 r., a stężenia metanu wzrosły o 11 ppb.
Na całym świecie odnotowano wiele ekstremalnych zdarzeń, w tym fale upałów, powodzie, susze i pożary. Szacunkowa globalna emisja dwutlenku węgla z pożarów w 2023 r. wzrosła o 30 proc. w porównaniu z 2022 r., głównie z powodu utrzymujących się pożarów w Kanadzie.
Jak wyjaśnili autorzy raportu z C3S, najważniejszym czynnikiem wpływającym na niezwykłe temperatury powietrza występujące w roku 2023 były bezprecedensowo wysokie temperatury powierzchni oceanu. Średnie globalne temperatury powierzchni morza za okres od kwietnia do grudnia były najwyższe dla tej pory roku. Uczeni dodali też, że głównym długoterminowym czynnikiem wysokich temperatur oceanów jest ciągły wzrost stężeń gazów cieplarnianych, ale dodatkowym czynnikiem w zeszłym roku było zjawisko El Niño.
Swoje analizy opublikowały również NASA oraz NOAA (National Oceanic and Atmospheric Administration - amerykańska instytucja rządowa zajmująca się monitorowaniem i prognozowaniem pogody, w tym ostrzeganiem przed sztormami i innymi ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi). Wynika z nich, że ubiegły rok również był najgorętszym w historii prowadzenia pomiarów. Globalna temperatura była o około 1,4 st. C wyższa niż średnia z końca XIX wieku, kiedy zaczęto prowadzić nowoczesne rejestry.
- Raport NASA i NOAA dotyczący globalnej temperatury potwierdzają to, czego doświadczyły miliardy ludzi na całym świecie w zeszłym roku. Stoimy w obliczu kryzysu klimatycznego – powiedział administrator NASA Bill Nelson. - Od ekstremalnych upałów, przez pożary, po podnoszący się poziom mórz – widzimy, jak nasza Ziemia się zmienia. Nadal jest wiele do zrobienia – dodał.
- Wyjątkowego ocieplenia, którego doświadczamy, nie widzieliśmy wcześniej w historii ludzkości – powiedział Gavin Schmidt, szef Goddard Institute for Space Studies (GISS). - Jest to spowodowane głównie emisją ze spalania paliw kopalnych, a skutki widzimy w postaci fal upałów, intensywnych opadów deszczu i powodzi – dodał.
Źródło: Copernicus Climate Change Service, NASA, fot. PxFuel
