Historia niektórych asteroid potrafi być fascynująca. W przypadku Ryugu stwierdzono, że miała ona swój początek w odległych częściach Układu Słonecznego. Co więcej, badacze sądzą, że pierwotnym ciałem macierzystym Ryugu był planetozymal, czyli zalążek planety.
Układ Słoneczny to coś więcej niż Słońce i okrążające je planety. Obejmuje również inne ciała niebieskie grawitacyjnie związane z naszą gwiazdą, takie jak asteroidy, komety czy księżyce. Charakterystyka tych obiektów daje nam wgląd w pochodzenie naszego systemu planetarnego.
W 1999 roku odkryto asteroidę Ryugu. Astronomowie uważają, że pozostała niezmieniona od czasu powstania Układu Słonecznego 4,5 miliarda lat temu. Niedawno przeprowadzono badania dotyczące pochodzenia tego bliskiego Ziemi obiektu. Okazało się, że narodził się on z dala od miejsca, w którym obecnie się znajduje. Badania, które ukazały się na łamach pisma „The Astrophysical Journal Letters” (DOI: 10.3847/2041-8213/acdf5c) pokazały, że asteroidy mogą mieć długą i skomplikowaną historię obejmującą wielokrotne migracje przez Układ Słoneczny i że zawierają cenne zapisy z różnych okresów w historii naszego systemu planetarnego.
W 2014 roku w przestrzeń kosmiczną wyruszyła wysłana przez Japan Aerospace Exploration Agency's (JAXA) sonda Hayabusa 2. Jej celem było zbadanie asteroidy Ryugu i pobranie z niej próbek. Zadanie to zrealizowała w latach 2018-2019, by w roku 2020 powrócić razem z próbkami na Ziemię. Analiza przywiezionego materiału wykazała, że asteroida ta, o średnicy około 900 metrów, jest bogata w węglany, żelazo i krzemiany. Ale po bliższych badaniach okazało się, że wbrew temu, co wcześniej sądzono, Ryugu należąca do pierwotnych asteroid nie jest monolitem, a zbitkiem skał powiązanych ze sobą przez siły grawitacyjne (więcej na temat tego typu kosmicznych skał w tekście: Pierwotne asteroidy są jak gigantyczne poduszki i mogą być trudne do zniszczenia).
Analiza zgromadzonych próbek wykazała, że skład chemiczny Ryugu wykazuje pewne podobieństwa do obiektów z zewnętrznej części Układu Słonecznego, a jednocześnie do skał znajdujących się w pasie planetoid pomiędzy orbitami Marsa i Jowisza. Dobrym przykładem tego pierwszego podobieństwa jest obecność izotopów tlenu. W asteroidzie tej można też odnaleźć sporą ilość materii organicznej, która przypomina tę obecną w kometach (więcej na temat badania próbek z Ryugu w tekście: Przeprowadzono analizę pyłu z asteroidy Ryugu oraz Naukowcy odkryli składnik RNA w próbkach z asteroidy Ryugu).
Naukowcy przy pomocy spektrometrii w podczerwieni postanowili przyjrzeć się dokładniej elementom asteroidy zawierającym wymienione powyżej minerały. Stwierdzili, że profil widma pasuje do profili obiektów, które pochodzą z zewnętrznych części Układu Słonecznego. Na podstawie zebranych informacji astronomowie wysnuli przypuszczenie, że bazą Ryugu mógł być planetozymal, czyli potencjalny zalążek planety. Prawdopodobnie do jego wykształcenia się doszło na rubieżach Układu Słonecznego, gdzie skupił on wokół siebie dostępne tam składniki.
Trudno jednoznacznie stwierdzić, co dokładnie stało się później, w każdym razie zapewne proces kształtowania się planety został przerwany. Być może nawet doszło do rozerwania asteroidy. W kolejnych latach coś wypchnęło Ryugu w kierunku głównego pasa planetoid. Tutaj dostała się do niej woda, która następnie wywarła istotny wpływ na jej budowę.
Ruygu jednak nie znajduje się już obecnie i w pasie planetoid, z którego w rezultacie kolejnego zaburzenia grawitacyjnego również musiała zostać wyrzucona. Jej obecna orbita, po której krąży dookoła Słońca, zlokalizowana jest niedaleko ziemskiej, co zresztą umożliwiło sondzie Hayabusa 2 jej zbadanie. Przebywszy jednak tak daleką drogę asteroida ta stała się istotnym bankiem wiedzy o ewolucji Układu Słonecznego, jak i o procesach kształtowania się planet na obszarze dysku protoplanetarnego.
Źródło: Science Alert, fot. JAXA, University of Tokyo, Kochi University, Rikkyo University, Nagoya University, Chiba Institute of Technology, Meiji University, University of Aizu, AIST, Kobe University, Auburn University
