Japonia rozpoczęła misję mającą zakończyć się lądowaniem na powierzchni Księżyca. Lądownik SLIM został zaprojektowany tak, aby osiąść w odległości do 100 metrów od określonego wcześniej celu na powierzchni Srebrnego Globu, a nie jak to odbywało się do tej pory, w odległości kilku kilometrów. Ta sama rakieta wyniosła również na orbitę teleskop XRISM, który przyglądnie się obiektom emitującym promieniowanie rentgenowskie.
Japońska Agencja Badań Kosmicznych (JAXA) poinformowała o pomyślnym wyniesieniu w przestrzeń kosmiczną teleskopu XRISM (X-ray Imaging and Spectroscopy Mission) oraz inteligentnego lądownika SLIM (Smart Lander for Investigating Moon) do badania Księżyca. Start odbył się o godzinie 1:42 czasu polskiego z Centrum Lotów Kosmicznych Tanegashima zlokalizowanego na wyspie Tanegashima. Agencja podała także, że obserwatorium XRISM pomyślnie oddzieliło się od rakiety nośnej około 14 minut po starcie, a SLIM po około 47 minutach. Lot miał pierwotnie odbyć się 10 dni temu, ale został przeniesiony ze względu na niesprzyjające warunki pogodowe.
Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, SLIM za kilka miesięcy podejmie próbę przeprowadzenia pierwszego w Japonii miękkiego lądowania na Księżycu. Ma to być niezwykle precyzyjne posadzenie lądownika na powierzchni naszego naturalnego satelity, które utoruje drogę do jeszcze bardziej ambitnych wyczynów – zapowiadają przedstawiciele JAXA.
SLIM ma być pierwszą z lekkich sond wykorzystujących technologię precyzyjnego lądowania, niezbędną dla przyszłych sond księżycowych. „Projekt ma na celu zmniejszenie masy funkcjonalnego sprzętu obserwacyjnego i lądowania na planetach ubogich w zasoby, z myślą o przyszłych sondach badawczych Układu Słonecznego” – napisali w opisie misji urzędnicy z JAXA.
SLIM ma zaledwie 2,4 m wysokości, 2,7 m długości i 1,7 m szerokości. Jego masa to około 700 kilogramów, ale blisko 70 proc. tej masy stanowi paliwo. Podąży na Księżyc nieco odleglejszą, ale za to bardziej oszczędną trasą. Dotrze na orbitę księżyca za około 3-4 miesiące. Następnie ma obserwować powierzchnię Srebrnego Globu przez mniej więcej miesiąc, po czym podejmie próbę lądowania w kraterze Shioli – obiekcie uderzeniowym o szerokości 300 metrów, położonym na widocznej z Ziemi stronie Księżyca.
Sonda ma wylądować w odległości do 100 metrów od wcześniej wyznaczonego punktu w kraterze Shioli. Celem jest zademonstrowanie technologii precyzyjnego lądowania, która mogłaby otworzyć drogę do lądowania na innych obiektach i ich eksploracji. „Tworząc lądownik SLIM, celem było dokonanie jakościowej zmiany w kierunku możliwości lądowania tam, gdzie chcemy, a nie tam, gdzie jest łatwo wylądować, jak to miało miejsce dotychczas" – napisali przedstawiciele JAXA w opisie misji.
SLIM niesie w sobie dwie minisondy, które po wylądowaniu zostaną wyrzucone na powierzchnię Księżyca. Jak wynika z materiałów prasowych misji, te dwa małe statki pomogą zespołowi misji monitorować stan większego lądownika, robić zdjęcia miejsca lądowania i zapewnić „niezależny system do bezpośredniej komunikacji z Ziemią”.
Japonia próbowała już lądować na Księżycu. Pod koniec kwietnia lądownik Hakuto-R należący do tokijskiej firmy iSpace dotarł na orbitę Księżyca, co było ogromnym osiągnięciem jak na prywatny statek kosmiczny, ale rozbił się podczas próby lądowania (więcej na ten temat w tekście: Prywatny lądownik Hakuto-R rozbił się podczas próby lądowania na Księżycu). Do tej pory tylko cztery kraje wylądowały na Księżycu – Związek Radziecki/Rosja, Stany Zjednoczone, Chiny i niedawno Indie.
Druga misja, która została wyniesiona w przestrzeń kosmiczną to XRISM. To obserwatorium rentgenowskie, które powstało we współpracy JAXA z NASA i ESA. Teleskop będzie badał Wszechświat w wysokoenergetycznym świetle rentgenowskim.
- Astronomia rentgenowska umożliwia nam badanie najbardziej energetycznych zjawisk we Wszechświecie – powiedział Matteo Guainazzi, naukowiec zaangażowany w projekt z ramienia ESA. - To klucz do odpowiedzi na ważne pytania współczesnej astrofizyki: jak ewoluują największe struktury we Wszechświecie, w jaki sposób materia, z której się ostatecznie składamy, została rozprowadzona w kosmosie oraz jak galaktyki są kształtowane przez masywne czarne dziury w ich centrach – dodał.
Obserwatorium skoncentruje się szczególnie na supergorącym gazie otaczającym gromady galaktyk. „JAXA zaprojektowała XRISM do wykrywania światła rentgenowskiego tego gazu, aby pomóc astronomom zmierzyć całkowitą masę tych układów. To ujawni informacje na temat powstawania i ewolucji Wszechświata” - napisali urzędnicy ESA w oświadczeniu.
XRISM nie będzie jedynym teleskopem rentgenowskim badającym niebo z orbity okołoziemskiej. W tej chwili znajdują się tam m.in. Obserwatorium Rentgenowskie Chandra i należący do ESA teleskop XMM-Newton, oba wystrzelone w 1999 r., a także należący do NASA NuSTAR, który rozpoczął pracę w 2012 r.
Źródło: JAXA, Space.com, fot. JAXA. Na zdjęciu artystyczna wizja lądowania SLIM.
