Ekstremalna susza spowodowała, że poziom rzek w niektórych częściach Amazonii spadł do rekordowo niskich poziomów. W okolicy miasta Manaus rzeka Rio Negro odsłoniła szereg prekolumbijskich petroglifów. Wyryte w skale rysunki mogą liczyć nawet dwa tys. lat. Przedstawiają ludzkie twarze i zwierzęta, ale nie jest jasne, kto i w jakim celu je wyrzeźbił.
Starożytne petroglify znajdują się w miejscu zwanym Ponta das Lajes, niedaleko miasta Manaus. Przepływająca tamtędy rzeka Rio Negro obecnie ma najniższy poziom, od kiedy zaczęto prowadzić rejestry 121 lat temu. Rekordowo niski poziom wody w rzece odsłonił pradawne petroglify, zwykle zanurzone w wodach Rio Negro.
Ponta das Lajes znajduje się w pobliżu miejsca, gdzie Rio Negro wpada do Amazonki. Petroglify w tym miejscu ostatni raz widziano w 2010 roku. Wówczas w regionie również panowała susza. Ale obecna susza jest większa i odsłoniła więcej przykładów pradawnej sztuki.
Na skałach odsłoniętych przez rzeką widać ludzkie twarze, zwierzęta oraz różne symbole geometryczne. Podczas niedawnej wyprawy na miejsce archeolog Carlos Augusto da Silva z Federalnego Uniwersytetu Amazonas naliczył ponad 100 petroglifów. To najwięcej tego typu przykładów sztuki w okolicach rzeki Rio Negro.
W okolicach, gdzie znajdują się rzeczne kamienie z wyrytymi twarzami i symbolami już w latach siedemdziesiątych znajdowano różne pradawne artefakty. - Ten region to obszar, na którym znajdują się dowody bytności ludzi sprzed około 1000–2000 lat – powiedział archeolog Jaime de Santana Oliveira.
Oprócz twarzy, przedstawień zwierząt czy różnych symboli archeolodzy znaleźli w okolicy również skałę z dziwnymi rowkami. Według nich mogły one zostać wykonane przez starożytnych myśliwych lub wojowników ostrzących na skale strzały. Rowki mogą wskazywać również, że w tym miejscy wytwarzano kamienne narzędzia.
Naukowcy nie są obecnie w stanie powiedzieć, która prekolumbijska kultura jest odpowiedzialna za petroglify. Wiadomo, że w tym miejscu działalność ludzka sięga dwóch tysiącleci wstecz. Uczeni nie wiedzą też, kiedy wyrzeźbiono petroglify. Trudno datować wykopaliska bezpośrednio w skale, jeśli nie ma z nią związanego materiału organicznego.
Ale w okolicy znajdywano artefakty, które dają pewne wskazówki dotyczące wieku rzeźb. Według datowania radiowęglowego, ceramika znaleziona na stanowisku archeologicznym nieopodal brzegu rzeki Rio Negro pochodzi sprzed 2000 lat. Ale jak dodał Carlos Augusto da Silva, „jest zbyt wcześnie, aby stwierdzić, że rzeźby wykonała ta sama populacja”.
Cerami znaleziona na brzegu rzeki wcale nie musi być dziełem tych samych ludzi, co wykonali rzeźby. Mogła być transportowana rzeką z dużych odległości. Poza tym podobne przykłady sztuki można znaleźć w wielu miejscach wzdłuż rzek Amazonii.
Zwykle woda pomaga ukryć i zakonserwować petroglify, dlatego ich obecne odsłonięcie niepokoi archeologów — zwłaszcza, że ciekawość przyciąga ludzi w to miejsce.
Źródło: BBC, Science Alert, fot. Carlos Augusto Silva
