W jaskini Cova Dones znajdującej się na wschodnim wybrzeżu Hiszpanii archeolodzy odkryli jedną z większych kolekcji pradawnej sztuki naskalnej. Obszerny zbiór składający się z ponad 100 malowideł może mieć nawet 24 tys. lat. Co ciekawe, jaskinia ta jest od dawna znana miejscowym oraz turystom, ale paleolityczne rysunki dostrzeżono dopiero niedawno.
W jaskini Cova Dones (lub Cueva Dones), która ma długość około pięciuset metrów i znajduje się w Millares niedaleko Walencji, naukowcy natrafili na niesamowite, jaskiniowe malowidła, w większości wykonane za pomocą gliny. Na skalnych ścianach odkryto ponad sto różnych przykładów paleolitycznej sztuki, które powstały nawet 24 tys. lat temu.
Jaskinia jest dobrze znana miejscowym i często odwiedzana przez turystów, ale paleolityczne obrazy zauważono dopiero w czerwcu 2021 roku. Badań jaskini podjęli się naukowcy z hiszpańskich uniwersytetów w Saragossie i Alicante oraz archeolodzy z Uniwersytetu w Southampton (Wielka Brytania). Wyniki ich pracy ukazały się w czasopiśmie „Antiquity” (DOI: 10.15184/aqy.2023.133).
– Kiedy zobaczyliśmy pierwszego namalowanego tura (gatunek wymarłego ssaka z rodziny wołowatych – przyp. red.), to natychmiast przystąpiliśmy do dalszych badań. Zaskoczyły nas te paleolityczne malowidła. Chociaż Hiszpania jest krajem o największej liczbie stanowisk sztuki jaskiniowej, to większość z nich znajduje się w północnej części kraju – tłumaczy główny autor artykułu dr Aitor Ruiz-Redondo, wykładowca na Uniwersytecie w Saragossie i współpracownik Uniwersytetu w Southampton.
Eksperci przyznają, że byli zszokowani, gdy uświadomili sobie skalę odkrycia. – Po rozpoczęciu badań zdaliśmy sobie sprawę, że mamy do czynienia z ogromną liczbą malowideł naskalnych. Podobne stanowiska znajdowaliśmy dotąd jedynie w południowej Francji i w północnej Hiszpanii – wyjaśnia Ruiz-Redondo.
Dwie głowy któregoś z gatunku jeleniowatych, fot. A Ruiz-Redondo/V Barciela/X Martorell
W skład zespołu badawczego weszli m.in. Virginii Barcieli-González i Ximo Martorella-Briza z Uniwersytetu w Alicante. Dzięki ich pracy udało się do tej pory udokumentować ponad sto motywów namalowanych przez naszych praprzodków w Cova Dones.
Duża liczba motywów i różnorodność technik stosowanych przy ich tworzeniu sprawiają, że jaskinia jest najważniejszym stanowiskiem paleolitycznej sztuki na wschodzie Półwyspu Iberyjskiego. To największe tego typu odkrycie od czasu opisania malowideł w znajdującej się na północy Hiszpanii jaskini Atxurra w 2015 roku.
W Cova Dones zidentyfikowano co najmniej 19 przedstawień zwierząt. Nasi praprzodkowie malowali łanie, konie, tury czy jelenie. Poza przedstawieniami zwierząt na ścianach jaskini zidentyfikowano również bardziej konwencjonalne znaki, jak kwadraty czy prostokąty. Większość obrazów została wykonana przy użyciu gliny.
Ledwo widoczna głowa tura - pierwsze malowidło odkryte w Cova Dones, fot. A Ruiz-Redondo/V Barciela/X Martorell
– Zwierzęta i znaki malowano często zwyczajnie dotykając ścian palcami pokrytymi gliną. Wilgotne środowisko jaskini zrobiło resztę: obrazy wysychały dość powoli i nie odpadały od skały. Część z nich pokryła warstwa kalcytu, która doskonale je zakonserwowała – wyjaśnia Ruiz-Redondo.
Chociaż tworzenie obrazów przy pomocy gliny było prawdopodobnie powszechne w paleolicie, to do dziś zachowało się niewiele przykładów wykorzystania tej techniki. Jaskinia Cova Dones jest doskonałym miejscem, w którym podobne malowidła zostały zachowane.
Naukowcy twierdzą, że ich badania są na wczesnym etapie i wciąż nie przeanalizowali całej jaskini. Mają nadzieję, że niedługo będą mogli pokazać światu kolejne niesamowite dzieła prehistorycznej sztuki.
Źródło: University of Southampton, fot. A Ruiz-Redondo/V Barciela/X Martorell
