Polska Agencja Kosmiczna poinformowała o uruchomieniu w Chile, Australii i RPA nowych obserwatoriów. Każde z nich składa się z czterech teleskopów, które mają służyć do obserwacji satelitów i kosmicznych śmieci. To największy tego typu projekt zrealizowany do tej pory w Polsce.
Polska Agencja Kosmiczna uruchomiła trzy zestawy teleskopów do obserwacji satelitów i kosmicznych śmieci. Każdy zestaw to cztery teleskopy. Obserwatoria zostały zlokalizowane w miejscach o doskonałych warunkach obserwacyjnych i mają dostarczać dane o ruchu na orbicie 24 godziny na dobę, przez siedem dni w tygodniu.
Na orbicie okołoziemskiej jest coraz większy tłok. Dotychczas trafiło tam tysiące satelitów z czego współcześnie działa znikomy procent z nich. Wśród pozostałych obiektów orbitujących wokół Ziemi są części rakiet, kawałki powłoki wahadłowców, człony rakiet z misji Apollo a nawet reaktory nuklearne, które zasilały satelity. Kosmiczne śmieci zagrażają nie tylko istniejącym satelitom, ale również Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Tłok ten zwiększa ryzyko uderzenia satelity przez rozpędzony odpadek czy kolizji satelitów na orbicie. Pierwsze w historii bezpośrednie zderzenie dwóch sztucznych satelitów Ziemi miało miejsce 10 lutego 2009 r. Skutkiem kolizji satelity Iridium 33 i Kosmos 2251 było powstanie ponad 600 różnej wielkości szczątków.
Z tego powodu konieczne stało się obserwowanie orbity i ostrzeganie przed możliwymi kolizjami. Nowo uruchomione obserwatoria Polskiej Agencji Kosmicznej zapewniają najnowocześniejszą aparaturę dla konsorcjum EUSST, którego zadaniem jest właśnie obserwacja obiektów kosmicznych i wczesne ostrzeganie o występujących zagrożeniach dla satelitów oraz ludności i gospodarki Unii Europejskiej. EUSST zapewnia ochronę ponad 400 europejskim aktywnym satelitom takim jak konstelacje Galileo, Copernicus czy Eutelsat.
A dane dostarczane nam przez satelity wykorzystywane są na co dzień, począwszy od nawigacji satelitarnej, przez obserwację ziemi, internet, telewizję, prognozę pogody po aplikacje bankowe i zdrowotne. Przy wzrastającej liczbie satelitów oraz śmieci kosmicznych, rośnie ryzyko kolizji na orbicie, grożących utratą dostępu do danych satelitarnych.
- Niezbędne są inwestycje w rozwój systemów bezpieczeństwa kosmicznego i zarządzania ruchem kosmicznym. Odpowiedzią na te potrzeby jest zakup naziemnych stacji obserwacyjnych, dostarczających w trybie ciągłym dane o ruchu na orbicie. Dostawcą sprzętu jest polskie konsorcjum firm Sybilla Technologies z Bydgoszczy i Cilium Engineering z Torunia. Dzięki inwestycji, Polska stanie się czołowym europejskim dostawcą danych obserwacyjnych. To jednak nie wszystko, docelowo w 2024 r. planujemy zakończenie instalacji dwóch kolejnych zestawów teleskopów na terytorium USA w stanie Utah i na Hawajach – podkreśla prof. Grzegorz Wrochna, Prezes Polskiej Agencji Kosmicznej.
Zakupione systemy oparte są o najnowocześniejsze rozwiązania sprzętowe, a ich instalację oraz oprogramowanie sterujące zrealizowały te same firmy, które dostarczyły sprzęt. Wykorzystały przy tym swoje know-how zdobyte przy takich projektach jak Panoptes-Solaris, Astrometry24.NET (w odniesieniu do pierwszej z firmy) czy OpticalFence, Omnisky (w przypadku drugiego z podmiotów).
- POLON Australia, POLON Chile i POLON Africa, bo tak nazywają się zestawy obserwacyjne, mają pole widzenia 170 stopni kwadratowych każdy, mogą pracować grupami jak i niezależnie, wykonując jednocześnie różne zadania obserwacyjne – zaznacza Tymoteusz Trocki, Dyrektor Departamentu Bezpieczeństwa Kosmicznego w Polskiej Agencji Kosmicznej. Obserwatoria zlokalizowane są odpowiednio w: iTelescope Siding Spring, Observatory Deep Sky Chile, South African Astronomical Observatory RPA.
Zestawy teleskopów pozwalają na poszukiwanie i śledzenie obiektów o rozmiarach rzędu 8-10 cm na niskiej orbicie okołoziemskiej (np. śmieci zagrażających satelitom obserwacyjnym Ziemi, takim jak Sentinel), czy utrzymanie satelitów całego pasa geostacjonarnego wokół Ziemi (m. in. odpowiedzialnych za komunikację).
POLON Australia, POLON Chile i POLON Africa rozbudowują istniejącą od 2020 roku sieć POLON (POLSA Optical Network) i zostały zrealizowane przy wsparciu środków z Unii Europejskiej. Razem z naukowymi i komercyjnymi sieciami polskich obserwatoriów: Panoptes-Solaris, OpticalFence, 6Roads, UAM i stacji laserowej CBK PAN w Borówcu pozwolą one nie tylko na dostarczanie danych orbitalnych dla satelitów zgłaszanych przez EUSST czy ESA, ale przede wszystkim - mogą pomóc w zabezpieczeniu na orbicie nowych polskich satelitów.
Źródło i fot. POLSA
