Najnowsze fotografie wykonane przez Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba (JWST) pokazały zatłoczone centrum naszej galaktyki z niespotykaną dotąd szczegółowością. Dzięki swoim możliwościom wykonywania precyzyjnych obserwacji w podczerwieni, teleskop pozwolił astronomom zajrzeć przez gaz i pył do centrum Drogi Mlecznej, pokazując nigdy wcześniej niewidziane obiekty.
Teleskop Webba zarejestrował centrum Drogi Mlecznej za pomocą urządzenia do obrazowania w bliskiej podczerwieni zwanego NIRcam (Near Infrared Camera). Serce galaktyki jest zasłonięte gazem i pyłem, co utrudnia obserwacje, ale możliwości JWST, zwłaszcza jego zdolność do wykrywania światła podczerwonego, odsłoniły dotychczas ukryte obszary i pozwoliły zobrazować znacznie więcej szczegółów niż w przypadku obserwacji w świetle widzialnym.
Nowe zdjęcie pokazało nigdy wcześniej niewidziane obiekty. Fotografia przedstawia niewielki obszar oddalony zaledwie o 300 lat świetlnych od supermasywnej czarnej dziury znajdującej się w centrum Drogi Mlecznej – Sagittarius A*. To obszar intensywnego powstawania gwiazd znany jako Sagittarius C (Sgr C).
- Do tej pory nie było danych z tego obszaru w podczerwieni o takiej rozdzielczości i czułości, jaką uzyskujemy dzięki Webbowi, dlatego wiele obiektów widzimy po raz pierwszy – powiedział główny badacz zespołu obserwacyjnego, Samuel Crowe z University of Virginia. - Webb pokazuje niesamowitą ilość szczegółów, co pozwala nam badać powstawanie gwiazd w tego rodzaju środowiskach w sposób, który wcześniej nie był możliwy – dodał.
- Centrum galaktyki to najbardziej ekstremalne środowisko Drogi Mlecznej, gdzie obecne teorie powstawania gwiazd można poddać najbardziej rygorystycznemu testowi – przyznał profesor Jonathan Tan z zespołu Crowe'a.
Na nowej fotografii znajduje się około 500 tys. gwiazd. Wśród nich (zaznaczony na poniższym zdjęciu pomarańczowym kółkiem) jest gromada protogwiazd – gwiazd, które wciąż tworzą się i zyskują masę. W jej sercu znajduje się znana wcześniej protogwiazda, która już na tym wczesnym etapie ma masę ponad 30 razy większej niż masa Słońca. Uczeni przewidują, że życie tej gwiazdy będzie krótkie, oczywiście jak na standardy gwiazdowe. Za kilka milionów lat ten ultramasywny obiekt eksploduje jako supernowa, w przeciwieństwie do gwiazd o masach podobnych do naszego Słońca, które mogą przetrwać miliardy lat.
Ciemniejsze obszary wokół tej grupy mogą wydawać się mniej zatłoczonym rejonem. Jest jednak odwrotnie. Naukowcy twierdzą, że obszar ten jest tak gęsty, że światło gwiazd znajdujących się za nim nie jest w stanie się przedostać. Jest to jeden za najgęściej upakowanych różnymi obiektami obszarów na zdjęciu. Zresztą na fotografii jest kilka podobnych rejonów (oznaczone zieloną przerywaną linią).
Teleskop uchwycił także ogromne obszary zjonizowanego wodoru. To te błękitnawe czy cyjanowe elementy obrazu (rejon zaznaczony na żółto). Według Crowe'a, tego typu cechy na fotografiach kosmosu to wynik wysoce energetycznego promieniowania emitowanego przez młode, masywne gwiazdy, ale obszar ten jest zbyt rozległy, co zaskoczyło badaczy, dlatego będą prowadzić dalsze badania tego regionu.
Inną cechą regionu, którą Crowe planuje dokładniej zbadać, są długie, proste struktury w zjonizowanym wodorze (oznaczone na czerwono) nazwane „igłami”. Wydają się być zorientowane chaotycznie w wielu kierunkach.
- Centrum Galaktyki to zatłoczone i burzliwe miejsce. Webb dostarczył nam mnóstwo danych na temat tego ekstremalnego środowiska i dopiero zaczynamy się w nie zagłębiać – powiedział Rubén Fedriani z Instituto Astrofísica de Andalucía w Hiszpanii.
- Obraz wykonany przez Webba jest oszałamiający, a wnioski, jakie dzięki niemu uzyskamy, będą jeszcze lepsze. Masywne gwiazdy to fabryki produkujące ciężkie pierwiastki w swoich jądrach. Ich badanie przypomina poznawanie historii powstania dużej części Wszechświata – powiedział Crowe.
Obszar pokazany na omawianym zdjęciu ma szerokość około 50 lat świetlnych i leży około 25 tys. lat świetlnych od Ziemi. Zdjęcie w pełnej rozdzielczości dostępne na stronach Teleskopu Webba.
Źródło: Space Telescope Science Institute, fot. NASA, ESA, CSA, STScI, and S. Crowe (University of Virginia)
