Na płaskowyżu Nazca zidentyfikowano trzy ogromne, nieznane wcześniej geoglify. Przedstawiają one... parę nóg, które mierzą 78 metrów, rybę o wielkości 19 metrów i 17-metrowego ptaka. W poszukiwaniach uczonym pomogły algorytmy sztucznej inteligencji.
Badania przeprowadził zespół z IBM Japan i Yamagata University, który wykorzystał w poszukiwaniach algorytmy głębokiego uczenia się. Przeskanowały one ogromną liczbę zdjęć lotniczych z pustyni Nazca, która znana jest ze starożytnych dzieł sztuki wyrytych w jej krajobrazie. I choć sztuczna inteligencja (SI) jest znacznie szybsza w odnajdowaniu geoglifów na zdjęciach z powietrza, to nawet ona nie wie, dlaczego tysiące lat temu ludzie rzeźbili te niezwykłe struktury na pustyniach południowego Peru.
Artykuł opisujący odkrycie ukazał się w „Journal of Archaeological Science” (DOI: 10.1016/j.jas.2023.105777).
Naukowcy przekonują, że dzięki wykorzystaniu ich algorytmów, geoglify można wykryć nawet 21 razy szybciej, niż gdyby miał ich szukać człowiek. Program poszukuje nowych rysunków poprzez szybką analizę ogromnych banków danych zawierających zdjęcia lotnicze. SI uczy się rozpoznawać cechy charakterystyczne geoglifów z pustyni Nazca, dzięki czemu może potem odnajdywać podobne wzory.
Na zdjęciu rysunek przypominający rybę oraz symbol przypominający ptaka, fot. M Sakai, et al. Yamagata University, 2023
„Nasza metoda uczenia maszynowego inspirowana jest połączeniami komórek nerwowych w mózgach. Umożliwia ona komputerom poznawanie specyficznych cech pochodzących z dużych ilości danych, a następnie podejmowanie prognoz lub decyzji. Wykazuje wysoką wydajność w zadaniach takich jak rozpoznawanie obrazów, przetwarzanie mowy i języka naturalnego” - wyjaśniają naukowcy z Uniwersytetu Yamagata.
„Wykrywanie czegoś poprzez głębokie uczenie pozwala na identyfikację określonej klasy obiektów na podstawie obrazów, a następnie określa ich lokalizację, rozmiar i klasyfikację. Jest to podobne do procesu zachodzącego u ludzi, którzy rozróżniają od siebie psy i koty, ale w tym przypadku robi to komputer” – dodali badacze w oświadczeniu.
Sztuczna inteligencja już wcześniej pomagała japońskim uczonym w badaniach płaskowyżu Nazca. W 2019 podczas analiz obrazów lotniczych znalazła ponad 140 nieznanych rysunków (więcej na ten temat w tekście: Odkryto ponad 140 nowych rysunków w Nazca. Naukowcom pomogła sztuczna inteligencja). Trzy lata później algorytmy dokonały kolejnych odkryć. Tym razem odszukały blisko 170 nieznanych wcześniej geoglifów (więcej na ten temat w tekście: Kolejne odkrycia na płaskowyżu Nazca. Znaleziono 168 nieznanych dotąd geoglifów).
Linie z Nazca to grupa geoglifów, która została wyrzeźbiona na pustyni w południowym Peru między 500 r. p.n.e. a 500 r. n.e. W ciągu ostatniego stulecia odkryto setki tych tajemniczych rzeźb. Powstały one poprzez wykonanie wgłębień w ziemi. Ich budowniczowie usuwali wierzchnią warstwę czerwonawego, bogatego w żelazo brudu, odsłaniając jaśniejsze podłoże.
Twórcy geoglifów często wykorzystywali motywy naturalne, takie jak ludzie, zwierzęta (ryby, ptaki, owady, jaszczurki, psy, koty, małpy) i rośliny (drzewa i kwiaty). Wśród linii z Nazca znaleźć też można bardziej tajemnicze obrazy, przedstawiające humanoidalne potwory o dwóch twarzach i gigantyczne dwugłowe węże zjadające ludzi. Nie brakuje też różnorakich figur geometrycznych.
Istnieje wiele spekulacji na temat tego, dlaczego ludzie włożyli wiele wysiłku w stworzenie tych gigantycznych rzeźb. Zwłaszcza, że widać je w pełni dopiero z powietrza. Niektórzy badacze teoretyzują, że mogły one pomagać w podróżach lub mieć jakieś znaczenie astronomiczne. Istnieje też grupa badaczy, którzy sądzą, że geoglify były to dzieła sztuki wykonane dla bóstw w niebiosach. Na razie odpowiedź na pytanie o powody wykonania tych gigantycznych rzeźb pozostaje nieznana.
Źródło: IFLScience, Yamagata University, fot. Yamagata University Institute of Nasca. Na zdjęciu ilustracyjnym geoglif z 78 metrową parą nóg.
