Niedawno w pobliżu równika Słońca pojawiła się ogromna, ciemna plama, znana jako dziura koronalna. Jest ona 60 razy większa od naszej planety. Ze struktury tej emitowany jest wiatr słoneczny. Astronomowie twierdzą, że tak duża dziura koronalna jest niespotykana na tym etapie cyklu słonecznego.
Dziura koronalna, uformowała się 2 grudnia w pobliżu równika naszej gwiazdy. W ciągu 24 godzin osiągnęła szerokość około 800 tys. kilometrów. 4 grudnia dziura ta skierowała się bezpośrednio w stronę Ziemi. W związku tym eksperci oczekiwali potężnej burzy geomagnetycznej i zórz polarnych.
Burze geomagnetyczne występują, gdy wiatr słoneczny - naładowane cząstki ze Słońca – bombardują ziemskie pole magnetyczne powodując jego nagłe zmiany. Tego typu zdarzenia są groźne dla elektroniki ze względu na zwiększony poziom naładowanych cząstek płynących ze Słońca. Burze geomagnetyczne wpływają również na atmosferę naszej planety, zmieniając jej gęstość.
Jednak okazało się, że wiatr słoneczny emitowany z dziury koronalnej nie był aż tak intensywny, a burza geomagnetyczna była łagodna. Ale chociażby dziura koronalna, która pojawiła się na Słońcu w marcu, wypluła najpotężniejszą burzę geomagnetyczną, jaka uderzyła w Ziemię od ponad sześciu lat.
Dziury koronalne to ciemniejsze, stosunkowo chłodniejsze obszary w koronie słonecznej. Na tym tymczasowym obszarze dochodzi do zmian w polu magnetycznym Słońca, co umożliwia wiatrowi słonecznemu ucieczkę w przestrzeń kosmiczną ze znacznie większą szybkością.
Wiatr słoneczny – strumień naładowanych protonów, elektronów i cząstek alfa – można podzielić na dwie szerokie kategorie: szybki i wolny. Szybki wiatr słoneczny wydostaje się ze wspomnianych dziur w atmosferze słonecznej i może podróżować z maksymalną prędkością 800 kilometrów na sekundę – dwukrotnie większą niż maksymalna prędkość wolnego wiatru słonecznego, która jest szacowana na około 300-500 kilometrów na sekundę.
Nasza gwiazda przechodzi cykle aktywności, które trwają średnio po 11 lat. Minimum słoneczne, czyli czas najmniejszej aktywności podczas swojego 11-letniego cyklu, nasza gwiazda osiągnęła w 2019 r. W czasie minimum rozpoczyna się kolejny cykl, który szczyt aktywności osiąga po około 4-5 latach. Maksimum aktywności słonecznej dla obecnego cyklu przewiduje się na 2025 r. A maksimum oznacza więcej plam słonecznych, rozbłysków, koronalnych wyrzutów masy i dziur koronalnych.
Ogromna dziura koronalna obecnie odwraca się od Ziemi. Nie jest jasne, jak długo pozostanie na Słońcu. Według National Oceanic and Atmospheric Administration, amerykańskiej instytucji zajmującej się m.in. prognozowaniem pogody, poprzednie dziury koronalne trwały w przeszłości dłużej niż jeden obrót Słońca, czyli 27 dni. Eksperci z NOAA wskazali też, że dziury koronalne mogą wystąpić w dowolnym momencie cyklu słonecznego, ale częściej występują podczas minimum słonecznego. Kiedy wyłaniają się podczas maksimum słonecznego, zwykle znajdują się w pobliżu biegunów Słońca, a nie w pobliżu równika. Obecnie jesteśmy bliżej maksimum słonecznego, dlatego też powstanie tak dużej dziury koronalnej w pobliżu równika zastanawia naukowców.
W ostatnim czasie pojawiło się wiele innych oznak świadczących o tym, że Słońce staje się coraz bardziej aktywne. Niedawno na Słońcu zaobserwowano co najmniej pięć różnych grup plam słonecznych, które wyemitowały w przestrzeń kosmiczną dziesiątki burz słonecznych. Plamy te pojawiły się 17 listopada, a już 25 listopada z regionu w pobliżu równika gwiazdy wyemitowany został koronalny wyrzut masy – szybko poruszająca się chmura namagnesowanej plazmy, która później uderzyła w Ziemię i wywołała spektakularne zorze polarne. Kolejny koronalny wyrzut masy zanotowano 28 listopada.
Niedawny wzrost aktywności Słońca jest prawdopodobnie oznaką, że jesteśmy tuż u progu maksimum aktywności słonecznej.
Źródło: Science Alert, Live Science, fot. NASA/SDO/AIA
