Kolor oczu większości psów jest ciemniejszy niż ich najbliższych krewnych, czyli wilków. Według japońskich naukowców, to sugeruje, że ciemniejszą barwę oczu psy zawdzięczają udomowieniu. Zgodnie z tą koncepcją, ciemniejsze oczy są bardziej przyjazne, dlatego szczenięta o tej barwie oczu były częściej hodowane jako zwierzęta domowe.
Uważa się, że wszystkie udomowione psy pochodzą od starożytnego przodka, obecnie wymarłego gatunku wilka. Ich najbliższym żyjącym krewnym jest wilk szary. A barwa jego oczu jest przeważnie miodowo-żółta. Naukowcy podejrzewają, że wymarły przodek psów miał podobny kolor oczu, co wilk szary.
W nowych badaniach, które ukazały się na łamach pisma „Royal Society Open Science” (DOI: 10.1098/rsos.230854), zespół specjalistów z Teikyo University of Science oraz z Showa University w Japonii zastanawiał się, skąd u psów wzięły się ciemne oczy i jaki wpływ na to wywarł człowiek.
Większość wilków ma przeszywające, żółte spojrzenie, które niejednego przyprawiło o gęsią skórkę. Tymczasem psy mają przeważnie brązowe oczy, odcień, który ludzie mogli wybrać, ponieważ wygląda mniej groźnie. Naukowcy sugerują, że ciemniejszą barwę oczu psy zawdzięczają ludzkiemu postrzeganiu. Od chwili udomowienia ludzie wybierali te zwierzęta, które wydawały się dla nich przyjazne i były posłuszne. Według nich, ciemniejsze oczy są bardziej przyjazne, dlatego szczenięta o takiej barwie oczu były częściej hodowane jako zwierzęta domowe.
Badania te są jednymi z wielu dotyczącymi tego, jak ludzie zmienili wygląd psów na przestrzeni tysięcy lat. Okazuje się, że dotyczy to również koloru oczu naszych czworonożnych przyjaciół. Nasza wspólna historia zaczyna się około 20 tys. lat temu. Uważa się, że psy są pierwszym gatunkiem udomowionym przez ludzi. Jednak ustalenie kiedy i gdzie do tego doszło pozostaje przedmiotem dyskusji.
Jasne tęczówki wilków mogą być przydatne do komunikacji na wolności, ponieważ sprawiają, że oczy są bardziej widoczne, dzięki czemu zwierzęta mogą lepiej przekazywać informacje, takie jak kierunek spojrzenia, co ma znaczenie dla dominujących w stadzie wilków. Jednak ponad 90 proc. ras psów domowych ma ciemne tęczówki. A wszystkie przecież pochodzą od wilków.
Grupa naukowców w swoich badaniach porównała zdjęcia 22 szarych wilków z 81 zdjęciami psów domowych różnych ras, zwracając szczególną uwagę na kolor ich tęczówek. Dostrzegli, że prawie wszystkie psy miały ciemniejsze oczy niż wilki, w wielu przypadkach znacznie ciemniejsze. Według nich, wskazuje to na prawdopodobieństwo, że psy o ciemniejszych oczach były wybierane selektywnie na przestrzeni tysięcy lat.
Wcześniejsze badania innej grupy naukowców wykazały, że ludzie postrzegają innych ludzi i inne zwierzęta o ciemniejszych oczach jako bardziej przyjazne niż te o jaśniejszych lub niebieskich oczach. Zespół przeprowadził eksperyment. W programach graficznych uczeni zmienili barwę oczu psów i pokazali takie zdjęcia ochotnikom, głównie studentom, prosząc ich o ocenę każdego psa pod kątem takich cech, jak życzliwość, agresja, dojrzałość i inteligencja.
Wolontariusze znacznie częściej oceniali psa jako przyjaznego, gdy na zdjęciu miał ciemne oczy. Uczestnicy ocenili te psy też jako mniej inteligentne i mniej dojrzałe, bardziej przypominające szczenięta. W toku ewolucji psów posiadanie dużych, przyjaznych ciemnych oczu mogło okazać się bardziej korzystne niż jasne oczy, które pomagają komunikować się z innymi zwierzętami na wolności.
Zespół badawczy zauważył, że jednym z powodów, dla których ludzie mogą postrzegać psy o ciemniejszych oczach jako bardziej przyjazne, jest to, że trudniej jest określić rozmiar źrenic. - Spekulujemy, że ciemniejsza tęczówka utrudnia rozróżnienie rozmiaru źrenicy i w ten sposób daje złudzenie dużej źrenicy, co wiąże się z naszym postrzeganiem, bo większe źrenice bardziej przypominają niemowlę – stwierdził Akitsugu Konno, pierwszy autor badań.
Źródło: Science, The Guardian, fot. Pexels/ CC0
