Ćmy wyewoluowały bardzo ciekawy sposób ochrony przed nietoperzami, który znacznie zwiększa ich szanse na przeżycie. Naukowcy z Uniwersytetu w Bristolu w Wielkiej Brytanii wykazali, że futro motyli nocnych, działa jak kamuflaż akustyczny, który pozwala ćmom pozostać niezauważonym.
Ćmy są podstawowym źródłem pokarmu dla nietoperzy, które wykorzystują echolokację do polowania na swoją ofiarę. Brytyjscy naukowcy zbadali, jak ćmy stawiają opór swoim prześladowcom. Ewolucyjny wyścig zbrojeń między drapieżnikiem a zdobyczą dał początek wielu imponującym mechanizmom obronnym. W przypadku motyli nocnych takim mechanizmem jest ich owłosienie.
Ćmy nie mają takiej urody, jak ich krewni prowadzący dzienny tryb życia. Ale mogą pochwalić się mechanizmem, który imponuje najbardziej zaawansowanym technologicznie jednostkom wojskowym. Badania nad akustycznym kamuflażem ukazały się na łamach „Journal of Acoustical Society of America”.
Niektóre ćmy wyewoluowały narząd tympanalny (narząd słuchowy owadów), dzięki któremu wykrywają ultradźwięki wywołane przez nietoperze, ale wiele rodzajów motyli nocnych pozostaje głuchych. Nie oznacza to jednak, że nie mają one żadnej ochrony przed nietoperzami. Posiadają one pewien rodzaj akustycznego kamuflażu, który pomaga im uniknąć losu przekąski.
Nietoperze są niezwykłymi drapieżnikami. Do orientacji w przestrzeni i zdobywania pokarmu używają echolokacji. Seria krótkich dźwięków o wysokiej częstotliwości odbija się od otoczenia i następnie wraca pozwalając nietoperzowi na lokalizację ofiary. Ale obraz, jaki dotrze do nietoperza zostaje zniekształcony poprzez futro ćmy.
- Futro zapewnia ćmom zdolność ukrycia się we wszystkich istotnych dla środowiska częstotliwościach ultradźwiękowych. Działa jak lekki porowaty tłumik akustyczny, ułatwiając kamuflaż i znacznie zwiększając szanse przeżycia – powiedział Thomas Neil, badacz bioakustyki na Uniwersytecie w Bristolu i główny autor badań nad kamuflażem motyli nocnych.
Włoski na ćmach absorbują ultradźwięki wysyłane przez nietoperze, co w efekcie redukuje jego siłę powrotną, utrudniając nietoperzom zlokalizowanie ofiary. Aby dowiedzieć się, jak skuteczny jest taki kamuflaż, naukowcy porównali właściwości akustyczne dwóch głuchych gatunków ćmy, które są przysmakiem nietoperzy. Rolę grupy kontrolnej stanowiły osobniki dwóch gatunków motyli, które nie są celem latających ssaków. W badaniach zastosowano tomografię akustyczną do ilościowego określenia siły echa.
Usunięcie owłosienia z tułowia i odnóży ćmy zwiększyło ryzyko jej wykrycia przez nietoperza nawet o 38 procent. Dodatkowo badacze określili, że włoski na motylach nie mają podobnych właściwości, co te na ich żyjących w nocy krewnych.
- Odkryliśmy, że owłosienie ciem jest zarówno grubsze, jak i gęstsze niż u motyli. Parametry te wydają się być związane z właściwościami absorpcyjnymi futra. „Sierść” ćmy była w stanie wchłonąć do 85 procent uderzającego dźwięku. Maksymalna absorpcja u motyli wynosiła zaledwie 20 procent – wyjaśnił Neil.
Ta unikalna powłoka zapewnia ćmom przewagę nad nietoperzami. Oferuje także inspirację dla naukowców, którzy dzięki nim mogą opracować nowe, niezwykle skuteczne pochłaniacze dźwięku czy inne urządzenia sterujące hałasem. – Futro ciem jest cienkie, lekkie i działa jak wielokierunkowy absorber ultradźwiękowy, którego wydajność jest porównywalna z obecnie produkowanymi piankami dźwiękochłonnymi – wyjaśnił Neil.
Źródło: EurekAlert!, fot. Thomas Neil
