Od dawna wiadomo, że palenie papierosów poważnie szkodzi zdrowiu. Przede wszystkim płucom i sercu, ale według nowych badań nie pozostaje też obojętne na mózg. Jak ustalili amerykańscy naukowcy, palenie może prowadzić do kurczenia się mózgu.
Badania przeprowadzone przez naukowców z Washington University School of Medicine w St. Louis wykazały, że palenie papierosów prowadzi do kurczenia się mózgu. Według nich, rzucenie nałogu zapobiega dalszej utracie tkanki mózgowej, ale nie przywraca mózgu do jego pierwotnych rozmiarów.
Rezultaty oraz opis badań ukazał się na łamach pisma „Biological Psychiatry Global Open Science” (DOI: 10.1016/j.bpsgos.2023.09.006).
Mózg człowieka traci z wiekiem objętość, a palenie papierosów tylko pogarsza sprawę i powoduje jego przedwczesne starzenie się. Nowe badania pomagają wyjaśnić, dlaczego palacze są narażeni na wysokie ryzyko związanego z wiekiem pogorszenia funkcji poznawczych i choroby Alzheimera.
Chociaż od dawna wiadomo, że palenie papierosów szkodzi sercu i płucom, to jego wpływ na mózg nie był dotychczas zbyt wnikliwie badany. Lukę tę wypełnili amerykańscy uczeni. - Do niedawna wpływ palenia na mózg był często pomijany, po części dlatego, że skupialiśmy się na wszystkich okropnych skutkach palenia dla płuc i serca. Ale kiedy zaczęliśmy bliżej przyglądać się mózgowi, stało się jasne, że palenie również jest bardzo szkodliwe dla mózgu – stwierdziła profesor Laura J. Bierut, współautorka badań.
W ramach badania naukowcy uwzględnili różne czynniki, takie jak genetyczna predyspozycja do palenia papierosów czy objętość mózgu palaczy. Zarówno wielkość mózgu, jak i zachowania związane z paleniem są dziedziczne. Uczeni twierdzą, że około połowę przypadków palenia tytoniu można przypisać genom.
Bierut wraz ze współpracownikami sięgnęła do danych zebranych w brytyjskim Biobanku, publicznie dostępnej biomedycznej bazy danych zawierającej informacje genetyczne, zdrowotne i behawioralne około pół miliona ludzi, głównie pochodzenia europejskiego. W bazie tej znajdują się zapisy obrazowań mózgu ponad 40 tys. osób, które można wykorzystać do określenia objętości mózgu. Są też dane dotyczące palenia papierosów.
W sumie zespół przeanalizował dane dotyczące objętości mózgu, historii palenia i ryzyka genetycznego związanego z rozpoczęciem palenia 32 094 osób. Badacze wzięli pod uwagę również okres palenia papierosów i ich ilość. Następnie porównano skany ich mózgów z mózgami osób, które nigdy nie paliły. Analizy pokazały, że palenie jest istotnym czynnikiem powodującym kurczenie się mózgu. Co więcej, związek między paleniem a objętością mózgu zależał od dawki: im więcej osoba paliła dziennie, tym mniejsza była objętość jej mózgu.
- Brzmi źle i jest źle. Zmniejszenie objętości mózgu jest zgodne ze zwiększonym procesem starzenia się. Jest to ważne w obliczu starzenia się naszego społeczeństwa, ponieważ zarówno starzenie się, jak i palenie tytoniu są czynnikami ryzyka demencji – przyznała Bierut.
Analizując dane dotyczące osób, które rzuciły palenie wiele lat wcześniej, naukowcy odkryli, że ich mózgi pozostały zmniejszone w porównaniu do osób, które nigdy nie paliły. - Nie można cofnąć szkód, które już zostały wyrządzone, ale można uniknąć powodowania dalszych – powiedziała Yoonhoo Chang, pierwsza autorka publikacji.
Doktor Bierut zauważyła, że paląc, do organizmu przedostają się dziesiątki toksycznych substancji chemicznych. Co więcej, osoby palące mają chronicznie niższy poziom tlenu we krwi, a „kochający tlen mózg jest głodny przy chronicznie niższym poziomie tlenu”, dodała, podkreślając jednocześnie, że na rzucenie palenia nigdy nie jest za późno.
Źródło: Washington University School of Medicine, Science Times, fot. Pixabay/ CC0
