Czy z powodu zmian klimatu będziemy mieć więcej trzęsień ziemi? Naukowcy twierdzą, że jest taka możliwość. Topnienie lodowców oraz zmiany poziomu mórz i oceanów mogą wpłynąć na aktywność sejsmiczną w nadchodzących latach.
Trzęsienia ziemi mogą być niezwykle destrukcyjne i nieść ze sobą ogromne zagrożenie dla ludzi znajdujących się na terenach przez nie dotkniętych. Zazwyczaj, zwłaszcza te silne, skutkują wieloma ofiarami i ogromnymi stratami materialnymi. Skalę tragedii można byłoby znacząco zredukować, gdybyśmy dysponowali możliwością przewidywania czasu i miejsca wystąpienia kataklizmu. Ale obecnie nie ma sposobu na przewidywanie trzęsień ziemi, a co gorsza, naukowcy sugerują, że wraz ze zmianami klimatu, takie kataklizmy będą zdarzać się coraz częściej.
Trzęsienia ziemi
Trzęsienia ziemi należą do jednych z najbardziej destrukcyjnych klęsk żywiołowych. Przychodzą niespodziewanie, niszcząc miasta i powodując wtórne zagrożenia w postaci pożarów, osuwisk i tsunami. W przeciwieństwie do innych katastrof, niemal niemożliwe jest przewidzenie, kiedy nastąpi trzęsienie ziemi, co sprawia, że nie da się zaplanować ewakuacji zagrożonych terenów.
Najsilniejszym i najniebezpieczniejszym rodzajem trzęsień ziemi są tzw. trzęsienia tektoniczne. Tego rodzaju trzęsienia to około 90 proc. wszystkich zjawisk sejsmicznych na Ziemi. Wynikają z przesunięć płyt tektonicznych, które tworzą górny płaszcz i skorupę Ziemi. Ciepło wydobywające się z głębi planety powoduje, że płyty te przesuwają się średnio o 1,5 centymetra rocznie, napierając na siebie, co powoduje naprężenia. Naprężenie rośnie, aż osiągnie punkt krytyczny. Wówczas następuje gwałtowne rozładowanie, uwalniając ogromną energię, z której część rozchodzi się w postaci fal sejsmicznych, docierających na powierzchnię i niszczących wszystko w obszarze występowania.
Zmiany klimatyczne powodują wzrost liczby innych klęsk żywiołowych, takich jak pożary lasów i huragany. Czy mogą sprawić, że trzęsienia ziemi będą również częstsze?
Zmiany klimatu spowodują więcej trzęsień ziemi?
Według naukowców, w niedalekiej przyszłości trzęsienia ziemi będą się zdarzać częściej, bliżej siebie i z większą intensywnością. Wraz z globalnym ociepleniem nasila się topnienie lodowców i czap polarnych na biegunach. Kiedy stopiona woda z lodowców spływa do morza, ląd, który dotąd „nosił” lodowce, zostaje pozbawiony ogromnego ciężaru i zaczyna się podnosić, wskazuje John Cassidy, sejsmolog z Geological Survey of Canada i University of Victoria. W takim przypadku różnice ciśnień mogą powodować pękanie dotychczas uśpionych uskoków i trzęsienia ziemi.
Ale to tylko jeden z możliwych mechanizmów powstawania trzęsień ziemi w odpowiedzi na zmiany klimatu. Wstrząsy sejsmiczne mogą być też powodowane podnoszeniem się poziomu mórz i oceanów. Wraz ze wzrostem poziomu morza wzrasta również ciśnienie na dno morskie, wyjaśnia Marco Bohnhoff z GFZ Helmholtz Centre Potsdam i Free University Berlin w Niemczech. Wraz ze wzrostem ciśnienia oddziałującego na dno wzrasta również ciśnienie na liniach uskoków. – Już niewielki wzrost ciśnienia wystarczy, aby przyspieszyć zegar sejsmiczny. W wielu miejscach może to wystarczyć, aby wywołać trzęsienia ziemi – zaznacza Bohnhoff.
Badania Bohnhoffa opierają się głównie na istniejących modelach. Na przykład naukowcy modelowali wzrosty i spadki poziomu wody w ciągu ostatnich 1000 lat w Salton Sea, śródlądowym zbiorniku wodnym leżącym około 130 kilometrów na północny wschód od San Diego. Odkryli, że gdy jezioro było pełne, więcej trzęsień ziemi miało miejsce wzdłuż pobliskiego uskoku San Andreas.
Cassidy dodał, że zmiany klimatyczne mogą sprawić, że trzęsienia ziemi będą bardziej niebezpieczne. Tsunami wywołane trzęsieniami będą docierać dalej w głąb lądu w miarę wzrostu poziomu mórz i oceanów. Cieplejsze oceany doprowadzą do zwiększonych opadów deszczu, co zwiększy ryzyko osuwisk wywołanych trzęsieniami ziemi. Opady deszczu sprawią również, że wstrząsy wywołane trzęsieniami ziemi będą bardziej wyraźne, bo wszelkie drgania w mokrym gruncie są wzmacniane bardziej niż w suchym.
Źródło: Live Science, fot. Pixabay / Marcellomigliosi1956
