Nowe ustalenia naukowców wskazują, że witamina D może pomóc zmniejszyć ryzyko rozwoju chorób autoimmunologicznych – przynajmniej u osób po 50. roku życia. Jak wykazały badania, suplementacja witaminą D w ciągu pięciu lat zmniejszyła częstość występowania tych schorzeń o 22 procent.
Choroby autoimmunologiczne, takie jak reumatoidalne zapalenie stawów, stwardnienie rozsiane czy łuszczyca, są chorobami, w których układ odpornościowy niszczy własne komórki i tkanki. Niestety, lekarze w swoim arsenale nie mają dostępnych zbyt wielu skutecznych metod terapeutycznych. Jednak niektóre badania przedkliniczne przeprowadzone w ostatnich latach sugerują, że suplementy, w tym witamina D i kwasy tłuszczowe omega-3, mogą zmniejszać ryzyko rozwoju tych schorzeń.
W nowym badaniu opublikowanym na łamach „British Medical Journal” (DOI: 10.1136/bmj-2021-066452), naukowcy z Brigham and Women’s Hospital ocenili, czy przyjmowanie suplementów witaminy D i/lub kwasów tłuszczowych omega-3 może wpływać na częstość występowania chorób autoimmunologicznych. W zakrojonych na dużą skalę, randomizowanych badaniach, uczestników obserwowano przez pięć lat. Wyniki analiz wykazały, że osoby, które przyjmowały witaminę D lub witaminę D i kwasy tłuszczowe omega-3, miały znacznie niższy wskaźnik rozwoju chorób autoimmunologicznych niż osoby, które przyjmowały placebo.
- Z badań na zwierzętach wiemy, że witamina D robi wiele wspaniałych rzeczy dla układu odpornościowego – mówi Karen Costenbader z Brigham and Women’s Hospital w Bostonie, starsza autorka publikacji. - Ale nigdy wcześniej nie udowodniliśmy, że podawanie witaminy D może zapobiegać chorobom autoimmunologicznym - dodaje.
W badaniu wzięło udział 25 871 mężczyzn i kobiet, z czego mężczyźni byli w wieku 50 lat i starsi, a kobiety w wieku 55 lat i starsze. Wszyscy uczestnicy pochodzili ze Stanów Zjednoczonych. Celem badania było ustalenie, czy codzienne przyjmowanie suplementów diety z witaminą D lub kwasami tłuszczowymi omega-3 może zmniejszyć ryzyko zachorowania na nowotwory, choroby serca i udar mózgu u osób, które nie miały wcześniej tych chorób. Uczestnicy zostali losowo przydzieleni do dwóch grup. Pierwsza otrzymywała witaminę D z dodatkiem kwasów tłuszczowych omega-3 lub witaminę D z placebo, druga otrzymywała kwas tłuszczowy omega-3 z placebo lub samo placebo.
Przed uruchomieniem badania uczeni ustalili, że w ramach dodatkowych analiz, będą również przyglądać się, jak witamina D oraz kwasy omega-3 wpłyną na rozwój chorób autoimmunologicznych wśród uczestników. W ramach tych dodatkowych wysiłków, uczestnicy odpowiedzieli w ankietach na pytania dotyczące chorób autoimmunologicznych, w tym reumatoidalnego zapalenia stawów, polimialgii reumatycznej, autoimmunologicznej choroby tarczycy, łuszczycy i nieswoistego zapalenia jelit. Mieli też zgłaszać nowe diagnozy, postawione w okresie pięciu lat trwania obserwacji.
- Biorąc pod uwagę zalety witaminy D i kwasów omega-3 w zmniejszaniu stanu zapalnego, byliśmy szczególnie zainteresowani tym, czy mogą one chronić przed chorobami autoimmunologicznymi – mówi JoAnn Manson, współautorka publikacji.
- Choroby autoimmunologiczne są powszechne u osób starszych i negatywnie wpływają na zdrowie i długość życia. Do tej pory nie mieliśmy sprawdzonego sposobu, aby im zapobiec, a teraz po raz pierwszy możemy to zrobić – mówi Jill Hahn z Brigham, pierwsza autorka publikacji. - Byłoby ekscytujące, gdybyśmy mogli dalej sprawdzać, jak zapobiegać tym chorobom u młodszych osób – dodaje.
Wyniki badań pokazały, że dawka 2000 jednostek witaminy D dziennie zmniejszyła rozwój chorób autoimmunologicznych o 22 procent w porównaniu z grupą uczestników, która otrzymywała kwasy omega-3 lub placebo. Suplementacja samymi kwasami tłuszczowymi omega-3 nie zmniejszyła znacząco częstości występowania chorób autoimmunologicznych, ale w badaniu znaleziono dowody na zwiększony efekt po dłuższym okresie suplementacji.
Nie jest jasne, w jaki sposób witamina D zapobiega chorobom autoimmunologicznym, ale wiemy, że jest ona przetwarzana w organizmie w celu wytworzenia aktywnej formy, która może zmieniać zachowanie komórek odpornościowych. - Istnieje mnóstwo potencjalnych mechanizmów. Możliwe, że witamina D pomaga układowi odpornościowemu odróżnić siebie, zwykłą tkankę ciała od ciał obcych, takich jak drobnoustroje chorobotwórcze. Być może pomaga zmniejszyć reakcje zapalne, co może wpływać na rozwój tych chorób - mówi Costenbader.
- To pierwszy bezpośredni dowód, jaki mamy, że codzienna suplementacja może zmniejszyć zachorowalność na choroby autoimmunologiczne i wygląda na to, że efekt staje się bardziej wyraźny po dwóch latach suplementacji witaminy D. Z niecierpliwością czekamy na udoskonalenie i rozszerzenie naszych odkryć oraz zachęcamy profesjonalistów do rozważenia tych wyników oraz pojawiających się danych podczas opracowywania przyszłych wytycznych dotyczących zapobiegania chorobom autoimmunologicznym u osób w wieku średnim i starszych – mówi Costenbader.
- Teraz, gdy moi pacjenci, koledzy lub przyjaciele pytają mnie, jakie witaminy lub suplementy poleciłabym im przyjmować, aby zmniejszyć ryzyko chorób autoimmunologicznych, mam nowe zalecenia oparte na dowodach dla kobiet w wieku 55 lat i starszych oraz mężczyzn w wieku 50 lat i starszych. Proponuję 2000 jednostek witaminy D dziennie i kwasy tłuszczowe omega-3 1000 mg dziennie – dodaje Costenbader. Jednak badaczka nie poleca tego wszystkim. - Powinieneś powiedzieć swojemu lekarzowi, jeśli zaczniesz suplementować się witaminą D. Mogą istnieć powody, dla których nie powinieneś jej brać - zaznacza.
Źródło: Brigham and Women’s Hospital, New Scientist, fot. Pixabay
