Ultraprzetworzona żywność od dawna kojarzona jest z różnymi problemami zdrowotnymi, takimi jak cukrzyca czy choroby serca, ale, jak się okazuje, może powodować coś jeszcze. Nowe badania pokazują, że spożywanie tego typu żywności wiąże się z większą częstością występowania bezsenności.
Żywność ultraprzetworzona to produkty poddane obróbce technologicznej w celu zwiększenia ich trwałości i przyspieszenia procesu przygotowywania. Zalicza się do niej żywność bogatą w węglowodany i tłuszcze. To spora część słodyczy, lodów i chipsów ziemniaczanych, ale też niektóre rodzaje gotowych dań sprzedawanych w sklepach (np. mrożone pizze), napoje słodzone, niektóre płatki śniadaniowe, a także sosy w proszku czy produkty mięsne takie jak niektóre parówki.
W badaniach prowadzonych na przestrzeni ostatnich lat wykazano, że ultraprzetworzoną żywność, czyli UPF (ultraprocessed foods), można powiązać się z poważnymi skutkami zdrowotnymi, w tym z chorobami serca, cukrzycą typu 2, otyłością i złym stanem zdrowia psychicznego. Ale nowe badania wykazały, że UPF może również przyczyniać się do bezsenności, która dotyka około 10 proc. dorosłych.
Rezultaty oraz opis badań ukazał się na łamach pisma „Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics” (DOI: 10.1016/j.jand.2024.02.015).
W ramach badania grupa naukowców pod kierunkiem uczonych z Université Sorbonne Paris Nord przeanalizowała dane zebrane od 38 570 dorosłych w ramach projektu NutriNet-Sante, w którym zbierano informacje dotyczące diety uczestników i ewentualnego jej wpływu na sen.
- W czasach, gdy coraz więcej żywności jest wysoko przetworzona, a zaburzenia snu są powszechne, ważne jest, aby ocenić, czy dieta może przyczyniać się do złej lub dobrej jakości snu — mówi Marie-Pierre St-Onge z Columbia University w USA.
Naukowcy odkryli statystycznie istotny związek między większym spożyciem UPF a zwiększonym ryzykiem przewlekłej bezsenności, po uwzględnieniu czynników społeczno-demograficznych, stylu życia, jakości diety i zdrowia psychicznego.
Ogółem uczestnicy projektu NutriNet-Sante 16 procent swojej dziennej energii pozyskiwali z UPF. Z kolei 19,4 proc. kohorty zgłosiło problemy z bezsennością. Grupa skarżąca się na kłopoty ze snem miała tendencję do spożywania większej ilości UPF. Związek między wyższym spożyciem UPF i bezsennością był widoczny zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet, ale ryzyko było nieco wyższe u mężczyzn niż u kobiet.
Autorzy badań podkreślają, że ich prace mają charakter obserwacyjny i przekrojowy i nie potwierdzają związku przyczynowo-skutkowego. Do tego opierają się na danych, w których uczestnicy sami dokonywali oceny swoich problemów, ale ogromna liczba uwzględnionych w nim osób sugeruje związek, który warto było zbadać.
Naukowcy wskazują też, że poprzednie badania skupiały się na składnikach odżywczych lub suplementach diety w odniesieniu do snu. To badanie ocenia wzorzec żywieniowy wykraczający poza składniki odżywcze i określone produkty i pokazuje, że stopień przetworzenia żywności może mieć pewne znaczenie dla zdrowia snu.
Biorąc pod uwagę wyniki wcześniejszych badań i dostrzeżony w nich związek między snem a dietą, na przykład związek między niższym ryzykiem bezsenności a dietą śródziemnomorską, nie powinno dziwić, że UPF może wpływać na większe ryzyko rozwoju bezsenności. Nowe badanie wydaje się przedstawiać drugą stronę tego związku. Naukowcy podkreślają, że potrzebne będą dalsze badania, aby zrozumieć, w jaki sposób te pokarmy mogą nie pozwalać nam spać w nocy.
- Nasz zespół badawczy wcześniej zgłaszał powiązania zdrowych wzorców żywieniowych, takich jak dieta śródziemnomorska, ze zmniejszonym ryzykiem bezsenności i złej jakości snu, a diety wysokowęglowodanowe ze zwiększonym ryzykiem bezsenności. Spożycie UPF rośnie na całym świecie i zostało powiązane z wieloma schorzeniami, takimi jak cukrzyca, otyłość i rak – zaznacza St-Onge.
Autorzy badań podkreślają, że przyszłe analizy powinny spróbować ustalić związek przyczynowo-skutkowy, jednakże zalecają osobom mającym problemy ze snem rozważenie przeanalizowania swojej diety, aby ustalić, czy UPF może przyczyniać się do bezsenności.
Źródło: Science Alert, Elsevier, fot. Thayne Tuason, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons
