Nowe badania wykazały, ze odra wymazuje pamięć układu immunologicznego, co sprawia, że organizm jest bardziej podatny na inne choroby. Ma to znaczenie zwłaszcza u dzieci. Odkrycia te jeszcze raz podkreślają znaczenie szczepień.
Badanie jest pierwszym, które mierzy uszkodzenia immunologiczne spowodowane przez wirusa odry i podkreśla wartość zapobiegania infekcji poprzez szczepienia,
Zagrożenie ze strony odry jest znacznie większe niż wcześniej sądzono. Ludzki układ odpornościowy jest tak dobry, jak jego pamięć, ale wirus odry potrafi ją wymazać, zwiększając podatność na inne niebezpieczne choroby. Dlatego tak ważne są szczepienia, które mogą wyeliminować zbędne ryzyko.
Szczepionka przeciwko odrze wydaje się działać na dwa sposoby. Nie tylko chroni organizm przed tą chorobą, ale ma też działanie długofalowe. Jak pokazały nowe badania, odra wymazuje od 11 do 73 procent ochronnych przeciwciał, które pomagają organizmowi uporać się z różnymi infekcjami. Zniszczony układ odpornościowy musi na nowo „nauczyć się”, jak chronić organizm przed przebytymi już chorobami.
Wyniki badań ukazały się na łamach pisma „Science” oraz „Science Immunology”.
Jak wykazał międzynarodowy zespół naukowców, wirus odry może zaburzać pamięć immunologiczną organizmu, powodując tzw. Amnezję immunologiczną. Szczepionka chroni nie tylko przed odrą, ale zapobiega też utracie pamięci immunologicznej organizmu, przez co organizm zachowuje nabytą wcześniej odporność przeciwko innym patogenom.
Wcześniejsze badania wskazywały, że skutki amnezji immunologicznej po infekcji odry mogą trwać nawet dwa do trzech lat.
Naukowcy z Harvard Medical School, Brigham and Women's Hospital oraz z Harvard T.H. Chan School of Public Health przeprowadzili badania przy okazji fali zachorowań na odrę w Holandii w 2013 roku. - Nasze badania podkreślają znaczenie szczepień przeciwko odrze – powiedział Michael Mina, immunolog z Harvard T. H. Chan School of Public Health.
Wirus odry jest wysoce zaraźliwy i może prowadzić do niebezpiecznych powikłań, w tym zapalenia płuc. Już wcześniejsze badania sugerowały, że wirus odry wywołuje pewnego rodzaju amnezję układu odpornościowego. Kiedy zostajemy zarażeni jakąś chorobą, nasz układ immunologiczny wytwarza przeciwciała, by zwalczyć infekcje. Gdy organizm już upora się z chorobą, specjalne komórki odpornościowe zapamiętują patogen, który wywołał infekcję, co w przyszłości pomaga w szybszej obronie, jeśli dany patogen ponownie zaatakuje.
Mina i jego koledzy analizowali próbki krwi pobrane od 77 nieszczepionych dzieci z trzech szkół w Holandii. Krew pobrano od dzieci przed i po chorobie. Zespół zebrał również próbki krwi od 33 dzieci przed i po pierwszym szczepieniu przeciwko odrze, śwince i różyczce (szczepionka MMR). Naukowcy przeanalizowali krew dzieci pod kątem ilości przeciwciał przeciwko różnym infekcjom. Skorzystali z nowej technologii VirScan, która wykrywa przeciwwirusowe i przeciwbakteryjne przeciwciała we krwi. Naukowcy porównali również pomiary ze 115 niezainfekowanymi dziećmi i dorosłymi.
Dwa miesiące po wyleczeniu nieszczepionych dzieci z odry zespół naukowców zauważył, że wirus usunął od 11 do 73 proc. przeciwciał pomagających zwalczać wirusy i bakterie. Chociaż przyczyny dużej redukcji przeciwciał są niejasne, odkrycie pokazuje, że wirus zmienia wcześniej nabytą pamięć immunologiczną. Dzieci, które otrzymały szczepionkę MMR, nie wykazały zmniejszenia przeciwciał.
Jeśli dana osoba miała 100 różnych przeciwciał przeciwko ospie wietrznej przed zarażeniem się odrą, po infekcji może okazać się, że posiada zaledwie 50 przeciwciał, zmniejszając ochronę przed ospą wietrzną o połowę. - Wyobraźmy sobie, że nasza odporność na patogeny jest jak noszenie ze sobą książki ze zdjęciami przestępców - powiedział Mina i dodał, że przebycie odry działa, jakby ktoś we wspomnianej książce zrobił dziury. - Wówczas znacznie trudniej rozpoznać tego czy innego przestępcę, gdybyśmy go zobaczyli, zwłaszcza jeśli dziury byłyby zrobione w ważnych dla rozpoznania cechach, jak oczy lub usta - porównał Mina.
- Zagrożenie ze strony wirusa odry dla ludzi jest znacznie większe, niż wcześniej sobie to wyobrażaliśmy – powiedział Stephen Elledge pz Harvard Medical School oraz Brigham and Women's Hospital. - Rozumiemy teraz, że zagrożenie to wynika z powodu usunięcia pamięci immunologicznej, co pokazuje, że szczepionka przeciw odrze przynosi jeszcze większe korzyści – dodał.
Naukowcy sprawdzili niszczące pamięć immunologiczną działanie wirusa odry także na makakach. Zainfekowali małpy wirusem i przez pięć miesięcy monitorowali przeciwciała zwierząt wytwarzane przeciwko innym patogenom. Małpy straciły od 40 do 60 proc. wcześniej nabytych przeciwciał.
Analizy zespołu naukowców zostały opublikowane na łamach „Science”. Równocześnie w piśmie „Science Immunology” ukazały się badania innego zespołu uczonych, który doszedł do podobnych wniosków poprzez pomiar zmian wywołanych przez wirusa odry w limfocytach B. Naukowcy analizowali te same próbki krwi, co w badaniach opublikowanych na łamach „Science”. Stwierdzili, że odra wydaje się usuwać komórki odpornościowe, które „zapamiętują” spotkania z określonymi bakteriami i wirusami.
Niestety, ruchy antyszczepionkowe doprowadziły do ogólnego spadku szczepień. Według Światowej Organizacji Zdrowia, przed opracowaniem szczepionki na odrę choroba ta zabijała około 2,6 miliona ludzi każdego roku. Powszechne szczepienia znacznie zmniejszyły liczbę ofiar śmiertelnych. Obecnie odra zabija nieco ponad 100 tys. ludzi co roku. Ale liczba przypadków śmiertelnych rośnie. Wynika to z braku dostępu do szczepień - to w biedniejszych krajach – oraz z odmowy szczepień.
- Jakkolwiek różne rządy decydują się na szczepienia, bardzo ważne jest, aby kraje zapobiegały epidemiom odry poprzez utrzymanie wysokiego wskaźnika szczepień przeciwko wirusowi - podkreślił Mina.
Osoby, które przebyły odrę, stopniowo odzyskują swoją poprzednią odporność na inne wirusy i bakterie, gdy zostaną na nie ponownie narażeni. Jednak proces ten może potrwać miesiące lub lata, co powoduje, że ludzie pozostają podatni na różne przebyte wcześniej choroby przez długi czas.
Źródło: Nature, Harvard Medical School
