Jest tani, łatwo dostępny i praktycznie nie ma skutków ubocznych. Miód, bo o nim mowa, może być lepszym środkiem na kaszel, zatkany nos czy ból gardła niż konwencjonalne leki. Tak przynajmniej wynika z przeglądu badań przeprowadzonego przez uczonych z Uniwersytetu Oksfordzkiego, w którym przeanalizowano 14 prac dotyczących skuteczności miodu w leczeniu infekcji górnych dróg oddechowych.
Rosnąca oporność bakterii na antybiotyki budzi niepokój wśród naukowców. Niektóre badania wykazały, że nadmierne przepisywanie antybiotyków przyspiesza tempo rozwoju oporności wśród patogenów. Szczególnie niepokojące jest przepisywanie przez lekarzy antybiotyków z byle przeziębienia czy kaszlu, choć wiadomo, że większość zakażeń górnych dróg oddechowych jest spowodowana infekcją wirusową, na co antybiotyki raczej nie pomogą.
Z tego też powodu naukowcy z Uniwersytetu Oksfordzkiego poszukiwali alternatywy, innych, naturalnych środków mogących pomóc na infekcje górnych dróg oddechowych. Podczas analiz dostępnych badań na ten temat jeden ze środków zdecydowanie wyróżniał się wśród pozostałych. To miód - substancja tania, łatwo dostępna i praktycznie nie wywołująca skutków ubocznych.
Anegdotyczne dowody sugerują, że miód dobrze sobie radzi z leczeniem przeziębienia, kataru, czy kaszlu. Ludzie stosują ten środek od tysięcy lat. By to sprawdzić uczeni przyglądnęli się wynikom 14 badań klinicznych, w których udział łącznie wzięło 1761 pacjentów. W badaniach tych sprawdzono skuteczność różnych terapii przeciwko infekcjom górnych dróg oddechowych.
Analizując dane naukowcy dostrzegli, że badania obejmowały większość dostępnych bez recepty leków na przeziębienie czy zatoki, ale sprawdzano w nich także działanie antybiotyków oraz miodu. Szczególnie interesującym obszarem jest porównanie miodu z antybiotykami. Antybiotyki często powodują skutki uboczne. Sprawiają też, że rośnie oporność na antybiotyki, a stosowanie miodu, jako alternatywnego środka, ma wiele zalet - podkreślają autorzy przeglądu.
"Ponieważ większość infekcji górnych dróg oddechowych ma charakter wirusowy, przepisywanie antybiotyków jest zarówno nieskuteczne, jak i niewłaściwe. Jednak brak skutecznych alternatyw, a także chęć zachowania dobrych relacji pacjent-lekarz, przyczyniają się do nadmiernego przepisywania antybiotyków” - napisali naukowcy w publikacji na łamach „BMJ Evidence-Based Medicine”.
Autorzy metaanalizy zauważyli także, że miód, choć stosowany na różne schorzenia dróg oddechowych od wieków, nie doczekał się porządnych badań nad jego skutecznością, pozostawiając wątpliwości co do tego, jak bardzo łagodzi on objawy przeziębienia w różnych grupach wiekowych w porównaniu z innymi terapiami.
- W obliczu zbliżającego się globalnego kryzysu związanego z opornością bakterii na antybiotyki, nowe metody leczenia infekcji górnych dróg oddechowych, które są skuteczne i które lekarze mogą zalecać swoim pacjentom, są teraz ważniejsze niż kiedykolwiek - powiedziała Hibatullah Abuelgasim, jedna z autorek metaanalizy.
W analizowanych badaniach naukowcy porównywali wpływ przyjmowania miodu w czystej postaci, jako dodatek do herbaty lub zmieszany z innymi składnikami z terapiami opartymi na tradycyjnych lekach dostępnych bez recepty, antybiotykach oraz medycznie obojętnym placebo. W badaniach porównywano objawy, takie jak kaszel czy katar i ich długość.
Okazało się, że w porównaniu ze zwykłymi terapiami, miód wiązał się ze znacznie większą redukcją objawów, w szczególności nasilenia i częstotliwości kaszlu. Wiązał się także ze skróceniem średniego czasu trwania infekcji o dwa dni.
- Miód od dawna jest znany jako metoda leczenia objawów zakażeń górnych dróg oddechowych, takich jak kaszel i ból gardła - powiedział dr Joseph Lee, pszczelarz i naukowiec z Uniwersytetu Oksfordzkiego. - Od 2018 roku National Institute for Health and Care Excellence oraz Public Health England zalecają stosowanie miodu w leczeniu objawów ostrego kaszlu u dorosłych i dzieci w wieku 5 lat lub starszych. Jednak jest to oparte na przeglądzie zaledwie trzech randomizowanych, kontrolowanych badań. Nasza praca wzbogaca tę bazę dowodów i koncentruje się szczególnie na infekcjach górnych dróg oddechowych - dodał.
- Lekarze przepisują antybiotyki na infekcje górnych dróg oddechowych, nawet jeśli są pewni, że te nie przyniosą żadnych korzyści klinicznych, często z powodu braku alternatywnych metod leczenia i szczerego pragnienia pomocy pacjentom w poprawie samopoczucia - powiedziała dr Charlotte Albury z Uniwersytetu Oksfordzkiego, współautorka analizy. - Badania te dają nam dobrej jakości dowody, które mogą pomóc lekarzom w uzyskaniu pewności siebie, sugerując ludziom stosowanie miodu - dodała.
Naukowcy sądzą, że powodem, dla którego miód jest tak skuteczny na zakażenia górnych dróg oddechowych, jest to, że zawiera nadtlenek wodoru, który jest znanym zabójcą bakterii, co sprawia, że może być również użyteczny jako miejscowy środek na skaleczenia i zadrapania. Miód ma również odpowiednią konsystencję - jego gęstość otula usta i gardło, łagodząc podrażnienia.
Źródło: University of Oxford, fot. Marco Verch/ Flickr/ CC BY 2.0
