Białko znalezione w jadzie groźnego, australijskiego pająka może znacznie zredukować szkody wyrządzone w mózgu, do których dochodzi w następstwie udaru. Dowiedli tego naukowcy z University of Queensland oraz Monash University po eksperymentach przeprowadzonych na szczurach.
Jady przeróżnych pająków są badane przez wiele ośrodków naukowych na świecie. To dlatego, że związki, które zawierają, mogą działać korzystnie na człowieka. Australijscy badacze zidentyfikowali w jadzie pająka z rodziny Hexathelidae białko Hi1a, które wykazuje niesamowite zdolności. Podane nawet osiem godzin po udarze może w znacznym stopniu ochronić mózg przed niedotlenieniem.
Udary mózgu zabierają rocznie około sześć milionów osób na całym świecie. Kolejne pięć milionów w wyniku udaru doznaje trwałych upośledzeń. Co więcej, uszkodzenia neuronów spowodowane przez udar często powodują stopniowe pogarszanie się funkcji poznawczych, które podwaja ryzyko demencji u osób, którym udało się przeżyć udar. Pomimo ogromnych wysiłków nie opracowano do tej pory skutecznych leków, które mogłyby odbudować uszkodzenia neuronów spowodowane niedoborem tlenu. Ale teraz może się to zmienić. Badania australijskich naukowców mogą w znacznym stopniu zredukować te liczby.
Białko Hi1a odkryto w jadzie pająka o nazwie Atrax robustus – zwyczajowo nazywanym też ptasznikiem australijskim. To jeden z najbardziej jadowitych pająków na świecie. Jego ugryzienie może zabić człowieka w 15 minut. Trzeba też zaznaczyć, że jest agresywnym stworzeniem. Najbardziej jadowite są osobniki męskie. Jad u osobników żeńskich jest około pięć razy słabszy.
Badaniami naukowców kierował Glenn King z University of Queensland. Uczony stwierdził, że odkryte białko daje nadzieję na opracowanie skutecznych terapii pomagających po udarze mózgu. - Po raz pierwszy znaleźliśmy sposób na zminimalizowanie skutków uszkodzenia mózgu po udarze. Odkryte przez nas białko Hi1a blokuje kanały jonowe, które mają kluczową rolę w procesie niszczenia komórek nerwowych mózgu wskutek niedotlenienia – powiedział King.
- W badaniach przedklinicznych stwierdziliśmy, że pojedyncza dawka leku Hi1a podana nawet do ośmiu godzin po udarze, w dużym stopniu ochrania tkankę mózgu i poprawia jej działanie. Nasze odkrycie może poprawić stan wielu osób, które doznały udaru mózgu i istotnie ograniczyć związaną z nim niepełnosprawność – wyjaśnił uczony.
Wyniki prac badaczy zostały opublikowane na łamach "Proceedings of the National Academy of Sciences"
Źródło: PNAS, University of Queensland, fot. CC3.0/CSIRO
