Udar mózgu występuje coraz częściej i to nie tylko u osób w podeszłym wieku. Problem jest naprawdę poważny, ponieważ udar stanowi bezpośrednie zagrożenie życia i jest jedną z najczęstszych przyczyn zgonów oraz niepełnosprawności. Na szczęście widać wyraźny postęp w metodach rehabilitacyjnych. Pojawiają się też innowacyjne preparaty pomagające przywrócić wszelkie funkcje neurologiczne.
Pytanie może nieco przewrotne, jednak statystyki nie napawają optymizmem. Okazuje się, że nawet co osiem minut ktoś w naszym kraju doznaje udaru niedokrwiennego lub krwotocznego. Na 100 tys. osób udar mózgu może dotyczyć 120 kobiet i 180 mężczyzn. Rocznie to 60 do 75 tys. osób (dane trochę różnią pomiędzy sobą). Objawy tej choroby pojawiają się nagle. Warto od razu podkreślić, że istnieją czynniki ryzyka udaru — prawdopodobieństwo zachorowania wzrasta wraz z ich ilością. Z czynnikami niemodyfikowalnymi w zasadzie nic nie można zrobić, ponieważ nikt nie ma wpływu na to, że się starzejemy czy mamy określoną płeć i geny po rodzicach. Jednak zawsze można kontrolować czynniki modyfikowalne. Chodzi tutaj zwłaszcza o nadciśnienie tętnicze, cukrzycę, choroby serca (mocno zagrożeni są ci, u których występuje migotanie przedsionków), otyłość, ale i stosowanie używek (alkohol, papierosy). Co więcej, warto pamiętać, że geny oznaczają tylko pewną skłonność do zachorowania – poprzez odpowiednią dietę i aktywność fizyczną można mocno zredukować prawdopodobieństwo udaru. Dobrze też pamiętać o systematycznej kontroli stanu zdrowia, a zwłaszcza mierzeniu ciśnienia, poziomu cukru oraz sprawdzania stanu układu sercowo-naczyniowego. A wracając do pytania, czy należy się bać udaru mózgu, to odpowiedź na nie jest prosta – nie chodzi o strach, ale o świadomość zagrożenia. Taką świadomość, która prowadzi do zmiany trybu życia na lepszy, czyli zdrowszy.
Udar mózgu często powoduje zmianę sylwetki z powodu paraliżu połowy ciała. Charakterystyczne okazuje się zgięcie poboczne tułowia, ale także bark skierowany do tyłu i w dół, ręka opadająca i zaciśnięta nienaturalnie w pięść czy stopa zgięta ku dołowi. Efektem tych zmian jest drastyczne obniżenie samodzielności, tym bardziej że pojawiają się zaburzenia równowagi. Nawet codzienne czynności wymagają całodobowego wsparcia, ponieważ chory nie radzi sobie z myciem, ubieraniem i jedzeniem. Co więcej, do tego dochodzą problemy komunikacyjne. Osoba po udarze może cierpieć z powodu zaniku mowy, ale i rozumienia wypowiadanych słów. Szwankuje również pamięć i wzrok, a wzmacnianie organizmu poprzez odpowiednie żywienie okazuje się utrudnione w przypadku krztuszenia się przy przełykaniu.
Rehabilitacja po udarze jest zatem koniecznością i tak naprawdę jedyną możliwością poprawy jakości życia. Na efekty z reguły trzeba trochę poczekać, ale dzięki plastyczności mózgu, systematyczności i cierpliwości wielu osobom udaje się powrócić do normalnego funkcjonowania. Ważne, aby działania rehabilitacyjne prowadzić już od pierwszej doby hospitalizacji.
Kluczowe okazuje się jak najwcześniejsze rozpoznanie udaru mózgu i w konsekwencji szybka hospitalizacja osoby nim dotkniętej. Czas ma naprawdę ogromne znaczenie w kontekście dochodzenia do pełnej sprawności po udarze. W tym przypadku rzeczywiście liczy się niemal każda chwila – chodzi o to, aby nie dochodziło do kolejnych uszkodzeń mózgu. W stanach bezpośredniego zagrożenia życia niezbędna jest intensywna opieka medyczna, a u pozostałych pacjentów natychmiastowe podjęcie odpowiedniego leczenia. Warto podkreślić, że działania rehabilitacyjne powinno się rozpocząć niemal natychmiast, oczywiście ich skala i rodzaj zależy od stanu chorego. Bardzo ważnym elementem jest także wdrożenie stosownych nawyków, aby zapobiec powtórnemu udarowi mózgu.
Rehabilitacja po udarze przebiega etapami, a jej czas zależy od wielu czynników. Istotne jest nie tylko to, kiedy pacjent trafia do szpitala, ale także rodzaj i stopień udaru, wiek chorego i jego ogólny stan zdrowia (choroby towarzyszące) oraz poziom komunikatywności. Zdecydowanie trudniej przebiega rehabilitacja poudarowa, kiedy pacjent ma problem ze zrozumieniem tego, co się do niego mówi. Rehabilitacja poudarowa w szpitalu trwa zazwyczaj do trzech tygodni (czasami krócej – zależy to od stanu pacjenta) i ma charakter profilaktyki funkcjonalnej mającej na celu przygotowanie niewładnego narządu ruchu do odzyskania pełnej sprawności. Konieczna jest zatem częsta zmiana pozycji chorego, aby zapobiec powstawaniu odleżyn, zakażeniom układu moczowego czy też problemom ze stawem barkowym. Później następuje okres rehabilitacji funkcjonalnej, który może się ciągnąć nawet do dwóch lat. Oczywiście niektórzy udarowcy dochodzą do pełnej sprawności już po roku, jeżeli ich stan nie był zbyt poważny i tym samym skala uszkodzeń mózgu stosunkowo niewielka. W tym czasie dobiera się konkretne elementy terapeutyczne pod kątem określonych problemów związanych z niepełnosprawnością. Okres od roku do mniej więcej pięciu lat jest czasem adaptacji, czyli, innymi słowy, rehabilitacji środowiskowej i powrotu do w miarę normalnego życia. Wiele zależy oczywiście od poziomu niepełnosprawności. Niektóre osoby do końca swojego życia nie odzyskują pełnej sprawności. Statystyki pokazują, że jedna trzecia pacjentów udarowych zmaga się z określonymi upośledzeniami istotnych funkcji życiowych przez wiele lat.
Rehabilitacja poudarowa zawsze powinna przebiegać wielotorowo i obejmować nie tylko ćwiczenia ruchowe czy poznawcze. Część z nich można wykonywać samodzielnie w domu z pomocą bliskich, o ile stan pacjenta na to pozwala. Niezwykle ważne jest też, aby zwracać uwagę na stan psychiczny chorego, a z tym bywa różnie. Depresja okazuje się wyjątkowo poważnym problemem i niekiedy wręcz uniemożliwia przeprowadzanie zajęć rehabilitacyjnych. Coraz więcej lekarzy zaleca konsultacje neuropsychologiczne, a nawet psychiatryczne. Dzięki temu od razu można podjąć odpowiednie kroki, aby poczucie bezsilności, niepewności i zniechęcenia nie przerodziło się w trwałą depresję. Trudno osiągnąć pełną sprawność, jeżeli psychika staje się blokadą.
Ćwiczenia zawsze są dobierane indywidualnie pod kątem określonych potrzeb pacjenta. Dobrze, gdy udarowiec trafia na specjalistyczny oddział rehabilitacyjny, ale niestety różnie z tym bywa. Trzeba jednak mieć świadomość, że zaniechanie ćwiczeń i zajęć rehabilitacyjnych ma fatalne skutki – chory już nigdy nie odzyskuje sprawności. W rehabilitacji poudarowej stosuje różne formy zajęciowe zarówno ogólnorozwojowe, jak i ukierunkowane na konkretny problem. Skuteczność wykazują ćwiczenia w wodzie, ciekawe efekty dają też zajęcia z muzykoterapii i choreoterapii. Stosuje się elektrostymulacje, terapię ciepłem, ale i krioterapię. Ważne jest odzyskanie sprawności kończyn, a w tym zakresie doskonale się sprawdza kinezyterapia zawierająca ćwiczenia ruchowe bierne i czynne, ćwiczenia w odciążeniu i z oporem, ale również ćwiczenia oddechowe. W ten sposób następuje zwiększenie siły mięśniowej, jednocześnie poprawia się elastyczność tkanek miękkich i zmniejsza się ból. Dzięki pracy z oddechem ciało się odpręża, znikają napięcia i co ważne, łatwiej u chorego zniwelować poziom stresu – ma to ogromne znaczenie w kontekście unikania depresji poudarowej. Warto także skorzystać w rehabilitacji po udarze z leczenia bodźcami fizykalnymi, czyli fizykoterapii. Chodzi tutaj o zabiegi wodne, leczenie prądem i ultradźwiękami, światłolecznictwo czy stosowanie pola magnetycznego o różnej częstotliwości, co dotlenia tkanki, łagodzi bolesność, a jednocześnie przyspiesza rozwój tkanki łącznej. Skuteczność wykazuje ponadto terapia zajęciowa w pracowniach plastycznych i rękodzielniczych. W wielu przypadkach koniecznością się okazuje psychoterapia indywidualna, a przy problemach z mową i rozumieniem wypowiadanych słów także praca z logopedą. W dochodzeniu do zdrowia po udarze pomocne są również specjalne preparaty. Jednym z nich jest NeuroAiDTM opracowany na podstawie doświadczeń tradycyjnej medycyny chińskiej w rekonwalescencji po udarze mózgu. Ten naturalny środek, o potwierdzonym działaniu klinicznym w przeprowadzonych badaniach, zwiększa szansę pacjenta na odzyskanie pełnej niezależności, w tym bezproblemowego wysławiania się oraz wykonywania wszelkich czynności związanych z codziennym życiem. Szansa na poprawę ruchową, funkcji motorycznych, funkcji widzenia oraz zdolność mowy i rozumienia jest dwa razy większa, więc korzyści są naprawdę wymierne. Najlepiej, kiedy preparat zostaje podany w ciągu 48 godzin od wystąpienia udaru mózgu, ale jego skuteczność widać także u pacjentów, którzy później sięgają po ten specyfik. Efekty są już po trzech miesiącach terapii.
Rehabilitacja po udarze powinna mieć zatem charakter bardzo rozległy i kompleksowy. Nie może ograniczać się do jednego rodzaju ćwiczeń, a przede wszystkim musi obejmować zarówno sferę fizyczną, jak i psychiczną człowieka. Warto jednocześnie wspomagać procesy przywracania wszelkich funkcji poprzez stosowanie odpowiednich medykamentów.
Źródło: Artykuł partnera
