Czym jest drabina analgetyczna?

Sposoby oceny nasilenia bólu

Aby zastosować jak najwłaściwszy lek, konieczna jest ocena nasilenia odczuwanego bólu. Percepcja bólu jest kwestią subiektywną – każdy człowiek ma inny próg tolerancji i wymaga indywidualnego podejścia. Dlatego aby ułatwić sposób określenia, z jak dużym bólem mierzy się pacjent, stworzono szereg różnych skal oceny nasilenia bólu. Są one dostosowane do różnych grup wiekowych. Do najczęściej stosowanych zalicza się:

• skala numeryczna (NRS – Numerical rating scale) – jest to najpopularniejsza ze skal; tutaj pacjent ocenia, jak duży ból odczuwa w skali od 0 do 10, przy czym 0 to brak bólu, a 10 to ból nie do wytrzymania,
• skala słowna (VRS – verbal rating scale) – tutaj pacjent mówi, jak bardzo go boli,
• skala wizualno-analogowa (VAS – visual analogue scale) – w tej skali pacjent dostaje linijkę o długości 10 cm i ma na niej zaznaczyć kropką odpowiednie miejsce, w zależności od nasilenia bólu, przy czy 0 cm to brak bólu, a 10 cm ból nie do zniesienia.

W zależności od wyniku, jaki wskaże pacjent w skali (zazwyczaj używa się skali numerycznej NRS) to stosowane leki przeciwbólowe dzieli się na trzy szczeble drabiny analgetycznej. 

I szczebel drabiny analgetycznej

Jeżeli chory oceni ból w skali NRS w zakresie 1-4 to wówczas kwalifikuje go to do pierwszego szczebla drabiny analgetycznej. Stosuje się tutaj najsłabsze leki przeciwbólowe, czyli środki nieopioidowe:

• niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) – np. ibuprofen, diklofenak,  ketoprofen, czy deksketoprofen
• paracetamol.

NLPZ można połączyć z paracetamolem w celu zwiększenia działania przeciwbólowego wykorzystując synergizm działania. Nie wolno zaś  łączyć  ze sobą dwóch NLPZ (za wyjątkiem podawania drogą doustną i miejscową), bo to tylko zwiększa ryzyko działań niepożądanych. 

II szczebel drabiny analgetycznej

Do leków z drugiego szczebla drabiny analgetycznej kwalifikują się pacjenci, którzy ocenili swój ból w skali NRS w przedziale >4-6 punktów. Tutaj stosuję się już mocniejsze leki:

• słabe opioidy – tramadol, dihydrokodeinę i kodeinę,
• małe dawki morfiny/oksykodon.

Do powyższych leków można dokładać preparaty z I szczebla drabiny, a więc paracetamol i NLPZ.

III szczebel drabiny analgetycznej

Do leków z III szczebla drabiny analgetycznej kwalifikują się chorzy, cierpiący na wyjątkowo silny ból, który oceniają w skali NRS na 7 i więcej punktów. Podaje im się mocne leki przeciwbólowe:

• silne opioidy – morfina, oksykodon, fentanyl, buprenorfina i metadon.

Tutaj także można do nich dokładać leki nieopidoidowe – paracetamol i NLPZ. 

Rekomendacje:

Fillingim R., B., Loeser J., D., Baron R., Assessment of Chronic Pain: Domains, Methods, and Mechanisms. J Pain. 2016; 17(9 Suppl), s. 10-20.

McGuire L., S., Slavin K., Revisiting the WHO Analgesic Ladder for Surgical Management of Pain. AMA J Ethics. 2020; 22(1), s. 695-701.

Źródło: artykuł partnera