Obszerna analiza danych pochodzących od blisko 400 tys. osób obserwowanych przez ponad 20 lat nie wykazała żadnego związku między regularnym przyjmowaniem suplementów witaminowych a niższym ryzykiem zgonu.
Wielu z nas przyjmuje multiwitaminy w nadziei na poprawę swojego zdrowia. Tendencja ta jest wyższa wśród kobiet, osób starszych oraz osób z wyższym wykształceniem. Poprawa zdrowia i zapobieganie chorobom przewlekłym to niektóre z powodów korzystania z tych środków. Jednak korzyści i szkody wynikające z regularnego stosowania suplementów witaminowych pozostają niejasne. Poprzednie badania dotyczące przyjmowania multiwitamin nie dały jednoznacznej odpowiedzi.
Suplementy są używane przez dziesiątki osób, by uzupełnić dietę w witaminy i składniki mineralne i są kojarzone z ogólnym zdrowiem. Ale czy obietnice lepszego zdrowia przekładają się na dłuższe życie, to już inna kwestia. Badacze podkreślają, że nic nie zastąpi diety bogatej w warzywa i owoce, gdzie większość potrzebnych witamin i minerałów występuje naturalnie.
Wyniki nowych analiz z udziałem prawie 400 tys. osób ukazały się na łamach „JAMA Network Open” (DOI: 10.1001/jamanetworkopen.2024.18729).
Aby głębiej zbadać związek między długotrwałym, regularnym stosowaniem multiwitamin a ogólną śmiertelnością z powodu chorób układu krążenia i chorób nowotworowych, naukowcy przeanalizowali dane z trzech dużych, zróżnicowanych geograficznie badań, w których wzięło udział łącznie 390 124 dorosłych Amerykanów. Uczestników, zdrowych,dorosłych bez żadnych historii chorób nowotworowych lub innych przewlekłych chorób, obserwowano przez ponad 20 lat.
Ponieważ badan grupa osób była tak duża i obejmowała długi okres obserwacji oraz obszerne informacje na temat danych demograficznych i stylu życia uczestników, naukowcy byli w stanie wyeliminować niektóre czynniki zakłócające, mogące wpływać na wyniki badań. Na przykład osoby stosujące multiwitaminy mogą mieć ogólnie zdrowszy styl życia, a chorujący pacjenci mogą być bardziej skłonni do regularnego stosowania multiwitamin.
Analiza wykazała, że osoby, które przyjmowały codziennie multiwitaminy, nie miały niższego ryzyka zgonu niż osoby, które nie przyjmowały multiwitamin. Nie było również różnic w śmiertelności z powodu nowotworów, chorób serca lub chorób mózgu. Wyniki zostały dostosowane do czynników takich jak rasa i pochodzenie etniczne, wykształcenie czy jakość diety.
Według badaczy ważne jest, aby ocenić stosowanie multiwitamin i ryzyko zgonu wśród różnych rodzajów populacji, takich jak osoby z udokumentowanymi niedoborami żywieniowymi, a także potencjalny wpływ regularnego stosowania multiwitamin na inne problemy zdrowotne związane ze starzeniem się.
Eksperci są sceptyczni, co do korzyści płynących z przyjmowania multiwitamin, utrzymując, że zależy to od tego, kto je przyjmuje, co dokładnie przyjmuje, dlaczego i w jaki sposób. Przyjmowanie określonych witamin może pomóc osobom z medycznie zdiagnozowanymi niedoborami, takimi jak niedobory żelaza lub witaminy B, lub uzupełnić dodatkowe zapotrzebowanie na witaminy i minerały w ciąży. Niektóre badania sugerują też, że codzienne przyjmowanie multiwitamin może pomóc poprawić pamięć i spowolnić spadek funkcji poznawczych, ale tylko u osób starszych i przez krótki okres.
Badacze podkreślają, że stosowanie suplementów witaminowych może być ryzykowne, zwłaszcza jeśli są przyjmowane w nadmiernych dawkach lub z innymi lekami, jeśli wchodzą z nimi w interakcje. Na przykład witamina K może zmniejszać skuteczność leków rozrzedzających krew, a wapń i cynk ograniczają wchłanianie antybiotyków stosowanych w walce z infekcjami bakteryjnymi. Dlatego też specjaliści nie zalecają brania suplementów na własną rękę i radzą skonsultować się w tej sprawie z lekarzem.
Uzyskanie dziennego zapotrzebowania na witaminy z diety, zamiast uzupełniania suplementami, jest dla większości ludzi bezpieczniejszym sposobem. Wyjątkiem jest witamina D3, którą w Polsce eksperci zalecają suplementować wszystkim - w okresie wrzesień-kwiecień lub też całorocznie, w zależności od ekspozycji słonecznej.
Co istotne, produkcja multiwitamin nie jest objęta tymi samymi regulacjami, co wytwarzanie leków, co stwarza pewne możliwości do nadużyć. Szacuje się, że globalny rynek suplementów jest wart dziesiątki miliardów dolarów rocznie.
Źródło: National Institutes of Health/ National Cancer Institute, The Guardian, Science Alert, fot. Flickr/ denAsuncioner/ CC BY ND 2.0
