Rekonstrukcja cech starożytnych róż przeprowadzona przez naukowców z Chin wykazała, że wspólny przodek tych roślin miał żółte kwiaty. Badacze wskazują, że ich prace mogą ułatwić hodowcom łączenie różnych cech róż.
Dzisiaj w każdej kwiaciarni można spotkać różnego koloru róże, ale wyniki badań naukowców z Beijing Forestry University w Chinach, które ukazały się na łamach pisma „Nature Plants” (DOI: 10.1038/s41477-025-01955-5) wskazują, że w dalekiej przeszłości wszystkie róże prawdopodobnie były żółte.
Róże
Róże to popularne rośliny ozdobne, choć mają też inne zastosowania. Wytwarza się z nich na przykład olejek różany wykorzystywany w produkcji perfum. Stosowane są również jako rośliny lecznicze, a wiele gatunków jest jadalnych. Pojawiły się na Ziemi około 40 milionów lat temu. Pochodzą prawdopodobnie z wschodnich części Azji, ale obecnie ich zasięg obejmuje rozległe obszary półkuli północnej.
Obecnie róże są najszerzej uprawianymi roślinami ozdobnymi na świecie – stanowią 30 procent światowego rynku kwiatów ciętych. Zresztą uprawiane były już przez starożytnych Sumerów pięć tys. lat temu. Ludzie przez całe stulecia krzyżowali różne gatunki w celu uzyskania pożądanych cech. Dziś gatunków róż jest ponad 200. Mają one szeroki zakres częstotliwości kwitnienia, zapachów i barw.
Zmiany klimatyczne zmuszają hodowców róż do zmiany podejścia z cech czysto estetycznych na hodowlę odmian róż, które są bardziej odporne na czynniki stresowe, takie jak susza, choroby i są łatwiejsze w pielęgnacji. Dokładne zrozumienie pochodzenia i ewolucji róż, zarówno dzikich, jak i uprawnych odmian, może nie tylko przyspieszyć prace hodowlane, ale także pomóc w ochronie zagrożonych odmian.
Wspólny przodek róż był żółty
W swoich pracach naukowcy zebrali 205 próbek ponad 80 gatunków róż. Zsekwencjonowali ich genomy, wykorzystali też metody znane z genetyki populacyjnej oraz innych dziedzin, aby ustalić cechy przodków dzisiejszych gatunków. To pomogło im nakreślić historię ewolucyjną i geograficzną oraz powiązania między gatunkami róż.
Rekonstrukcja wykazała, że wspólnym przodkiem badanych próbek była roślina o żółtych kwiatach, z pojedynczym rzędem płatków i z siedmioma listkami. W miarę ewolucji i udomowienia róże rozwinęły nowe cechy, w tym nowe kolory.
Badania te pokazały również, że kiedyś istniała o wiele większa różnorodność zapachów róż, ale zmniejszyła się ona, gdy hodowcy zaczęli skupiać się na innych cechach, takich jak odporności na choroby i długim okresie trwałości po ścięciu. Prace pokazują też, że wiele cech starych przetrwało w dziko rosnących gatunkach, a hodowcy mogą chcieć je przywrócić.
Autorzy publikacji mają nadzieję, że ich badania ułatwią hodowcom róż łączenie cech, których oczekują. Prace te mogą również znaleźć zastosowanie w działaniach na rzecz ochrony zagrożonych gatunków róż.
Źródło: Science X Network, IFLScience, fot. Galia/ Wikimedia Commons/ CC BY-SA 3.0
