Przejdź do treści

Wrocławscy badacze wysłali w kosmos grzyby. Jeśli przetrwają, na orbitę polecą większe organizmy

Spis treści

Pierwszy polski bio-nanosatelita już jest w kosmosie. 28 stycznia firma SatRevolution poinformowała, że o godz. 10.24 nawiązano z nim łączność. Naukowcy z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu wysłali w kosmos powszechnie występujące na ziemi grzyby gatunku Fusarium culmorum. Będą sprawdzać jak poradzą sobie przy braku grawitacji. – Jeśli w przyszłości wyślemy w kosmos satelitę z większymi organizmami, to dzięki tym badaniom będziemy mieli niezbędną wiedzę dotyczącą możliwości ich rozwoju – mówi prof. Krzysztof Matkowski z UPWr.

Badania prowadzone są w ramach projektu „Bio-nanosatelita wykorzystujący zminiaturyzowane instrumenty lab-on-chip oraz metodologia prowadzenia badań bio-medycznych z jego wykorzystaniem w warunkach mikrograwitacji”. Realizuje go konsorcjum, w skład którego weszła firma SatRevolution (lider), Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Politechnika Wrocławska, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu oraz Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej im. Ludwika Hirszfelda PAN.

Misja orbitalna firmy SpaceX

Nasz naukowy satelita poleciał na misję orbitalną firmy SpaceX na pokładzie rakiety Falcon 9, która wystartowała ze stanowiska SLC-40 na kosmodromie Cape Canaveral na Florydzie 13 stycznia 2022 roku. Cały lot przebiegł pomyślnie. Na orbitę trafiło 105 obiektów, w tym cztery moduły firmy SatRevolution.

Prof. Anna Chełmońska – Soyta, prorektor UPWr ds. innowacji i współpracy z gospodarką nie ukrywa, że towarzyszyły temu wielkie emocje. – Obserwując start rakiety Falcon 9 pomyślałam sobie, że mamy jako Uniwersytet Przyrodniczy udział w badaniach, które są niezwykłe i noszą znamiona badań przełomowych. Innymi słowy kosmos jest w zasięgu UPWr! – mówi pani prorektor i podkreśla, że dla niej osobiście realizowany projekt jest bardzo ważny.

– Jest bowiem wynikiem mojej długoletniej współpracy z prof. Janem Dziubanem z Katedry Mikrosystemów, Wydziału Elektroniki, Fotoniki i Mikrosystemów Politechniki Wrocławskiej, który jest niezwykłym naukowcem i wizjonerem oraz mentorem całego projektu. Ta współpraca ma charakter wybitnie interdyscyplinarny ponieważ, staramy się uwspólnić świat biologii komórkowej i wyrafinowanych technologii – dodaje prof. Anna Chełmońska – Soyta.

Współpraca wrocławskich uczelni

Budowa naukowego satelity to przykład doskonałej współpracy wrocławskich uczeni. Zespół z Politechniki Wrocławskiej odpowiadał w niej za konstrukcję modułów laboratoryjnych, które umożliwią przeprowadzenie różnych badań biologicznych i medycznych. Naukowcy z Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu zbadają jak mikrograwitacja i kosmiczne promieniowanie wpływają na działanie konkretnych leków onkologicznych i w jaki sposób te czynniki mogą wpłynąć na ludzkie zdrowie.

Badanie dotyczące zachowania grzybów kosmopolitycznych – to natomiast rola badaczy Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu (kierownikiem projektu jest prof. Krzysztof Matkowski, a w skład zespołu wchodzą: prof. Elżbieta Pląskowska, Agata Kaczmarek, Marta Jurga i prof. Wojciech Pusz).

Wysłali oni w kosmos bardzo powszechnie występujący na ziemi grzyb, czyli Fusarium culmorum. Znajduje się on w powietrzu, roślinach, glebie, a także budynkach mieszkalnych. Co ważne, ma szerokie możliwości rozwoju w różnych temperaturach i warunkach wilgotnościowych.

Od grzyba do większych organizmów?

Fusarium culmorum to wygodny gatunek do tego typu celów: szybko zarodnikuje i rośnie. Co ważne, jego struktury są na tyle kontrastowe, że pozwalają oceniać rozwój za pomocą zminiaturyzowanych systemów optycznych umieszczonych w niewielkim hodowlanym w satelicie.

Jest to gatunek stosunkowo wytrzymały na chwilowe skoki temperatury w granicach 40-70 stopni Celsjusza. Podczas startu rakiety nośnej i przechodzenia przez gęste warstwy atmosfery, temperatura w kumotrze badawczej, mimo skomplikowanego systemu zabezpieczeń, znacznie się podnosi.

– Wiemy, że gatunek, który wysyłamy, wytrzyma temperatury nawet minus 250 stopni. Mamy to przetestowane na ziemi. Chcemy zobaczyć natomiast, czy on będzie funkcjonował także w kosmosie, gdzie panuje specyficzna mikrograwitacja – opowiada prof. Krzysztof Matkowski, z Zakładu Fitopatologii i Mykologii, UPWr.

Naukowcy chcą sprawdzić, czy takie warunki w jakiś sposób wpłyną na biologię wysyłanego przez nich grzyba. Wiedza ta jest ważna w kontekście przyszłych prób utworzenia samowystarczalnych baz przeznaczonych do życia człowieka w kosmosie. Grzyby są prekursorami życia w każdym ekosystemie i bez nich intensywny długotrwały wzrost roślin nie jest możliwy.

– Kierowała nami ciekawość, czy w warunkach znacznie innych, niż te, które panują na ziemi, ten organizm będzie się rozwijał tak samo, a może odmiennie, a może w sposób dla nas zupełnie niezrozumiały i dziwny – dodaje prof. Matkowski, który podkreśla, że jeśli w przyszłości wyślemy w kosmos satelitę z większymi organizmami, to dzięki tym badaniom będziemy mieli niezbędną wiedzę dotyczącą możliwości ich rozwoju.

Badania w kosmosie prowadzone będę przez około dwa tygodnie, z możliwością ewentualnego przedłużenia, gdyby okazało się, że po tym czasie nadal warto prowadzić obserwacje. Po zakończeniu eksperymentu satelita spłonie w ziemskiej atmosferze.

Źródło i fot.: Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu. Na zdjęciu grzyby z gatunku Fusarium

Udostępnij:

lub:

Podobne artykuły

Naukowiec z PWr opracował wraz z zespołem nowy model leczenia przewlekłej choroby skóry

Na orbitę poleciał satelita HYPE stworzony przez studentów AGH

laboratorium

Polacy opisali nowy typ reakcji chemicznej przy tworzeniu cegiełek DNA

Wyróżnione artykuły

Popularne artykuły