Szczątki żółwia morskiego sprzed 148 mln lat odkryli paleontolodzy w kamieniołomie Owadów-Brzezinki (Łódzkie). To znalezisko pomaga lepiej zrozumieć ewolucję tych zwierząt i ich przystosowanie do środowiska.
– Jest to najstarszy znany żółw przystosowany do odżywiania się pokarmem stricte morskim – podkreślił Daniel Tyborowski z Muzeum i Instytutu Zoologii PAN, jeden z autorów artykułu, w którym opisano zwierzę. Publikacja ukazała się w prestiżowym periodyku Geological Journal. Współautorami są Tomasz Szczygielski i dr Błażej Błażejowski z Instytutu Paleobiologii PAN.
Tyborowski dodał, że jest to znalezisko kluczowe dla zrozumienia ewolucji żółwi morskich.
Naukowcy zwracają też uwagę, że szczątki żółwi sprzed 148 mln lat są bardzo rzadkie w naszej części Europy. Większość znanych dotychczas znalezisk tego typu pochodzi z Europy Zachodniej, z Niemiec czy Szwajcarii. Tym jednak razem nieznany gatunek żółwia udało się odkryć na terenie Polski – zauważa Tomasz Szczygielski.
Po żółwiu do naszych czasów przetrwała jedynie żuchwa (dolna szczęka), kość udowa, fragment miednicy oraz pasa barkowego.
O przystosowaniu do życia w środowisku morskim świadczy budowa żuchwy, której dużą część zajmuje powierzchnia miażdżąco-krusząca. – Jej wielkość pozwala sądzić, że żółw swoimi szczękami, a właściwie „dziobem”, zgniatał oskorupione bezkręgowce, takie jak małże i skorupiaki, które są organizmami morskimi – zauważa Tyborowski. Według niego znalezisko liczy 148 mln lat – co oznacza, że pochodzi z końca okresu jurajskiego. Tym samym jest ono o kilkadziesiąt milionów lat starsze, niż znane dotychczas znaleziska żółwi morskich, wykazujące cechy podobnego przystosowania do życia w środowisku morskim.
– Płetwy dzisiejszych żółwi mają w zasadzie kształt skrzydeł, a same żółwie poruszają się metodą podwodnego lotu. Owadowia prawdopodobnie czegoś takiego jeszcze nie potrafiła, ale jej łapy prawdopodobnie były już przekształcone częściowo w płetwy – opowiada Szczygielski.
148 mln lat temu obszar dzisiejszej Polski przypominał dzisiejsze Karaiby – było tu ciepłe, płytkie morze, usiane tysiącami wysp i wysepek, na których żyło mnóstwo tropikalnych zwierząt.
Skamieniałe szczątki żółwia będzie można zobaczyć w Geoparku Sławno, który powstaje w sąsiedztwie kamieniołomu. Jego otwarcie zaplanowano na sierpień 2018 r.
Kamieniołom Owadów-Brzezinki położony jest w północnej części Gór Świętokrzyskich. Jest to jedno z najbardziej unikatowych i bogatych stanowisk paleontologicznych odkrytych w ostatnich latach na świecie. Do tej pory naukowcy odkryli tam m.in. szczątki pierwszego znanego w naszym kraju latającego gada – pterozaura czy nowy dla nauki gatunek gada morskiego z grupy ichtiozaurów.
