Czescy archeolodzy podczas prac związanych z budową autostrady odkryli monumentalną budowlę grobową, która ma blisko 200 metrów długości, co czyni ją jednym z najdłuższych zabytków tego typu w całej Europie Środkowej. Konstrukcja pochodzi z IV tysiąclecia p.n.e. i badacze uważają, że zbudowali ją przedstawiciele kultury pucharów lejkowatych.
Na grobowiec natknęli się budowlańcy pracujący przy nowej autostradzie D35 na odcinku Plotiště-Sadová. Konstrukcja ma 190 metrów długości, a w najszerszym punkcie liczy 15 metrów. Badający znalezisko naukowcy z Wydziału Archeologii na Uniwersytecie Hradec Králové (UHK) uważają, że pochodzi z czwartego tysiąclecia p.n.e., co sugeruje, że jest to jeden z najwcześniejszych monumentalnych grobowców, jakie kiedykolwiek znaleziono w Europie. Data powstania grobowca koreluje z obecnością na tych terenach jednej z kultur neolitu określanej jako kultura pucharów lejkowatych.
Kultura pucharów lejkowatych
Przedstawiciele tej kultury żyli na tym obszarze między 3800 a 3350 r. p.n.e. Nazwa pochodzi od charakterystycznych naczyń ceramicznych, które wytwarzali. Kultura ta powstała na terenie Kujaw, a pozostałości po jej obecności znajdowane są poza Polską i Czechami także na terenach Danii, Szwecji, Niemiec czy Holandii.
Według badaczy, ludzie ci zajmowali się przede wszystkim łowiectwem oraz rybołówstwem, ale uprawiali także zboża i hodowali bydło. Charakterystyczne dla tej kultury były pochówki zwane grobami czy też kopcami kujawskimi. Można je znaleźć na Kujawach czy też na Pomorzu Zachodnim, ale też w innych miejscach. Według zmarłego w 1890 roku polskiego etnografa Oskara Kolberga, jeszcze w XIX wieku były to licznie występujące w krajobrazie konstrukcje.
To ogromne budowle przeważnie w formie wydłużonego trapezu. W wydzielonej części wewnątrz grobowca znajdował się pochówek jednej osoby – najprawdopodobniej wodza lub założyciela rodu. Do budowy tych monumentalnych struktur potrzeba było setek ton ziemi i kamieni, a ich konstruktorzy posiadali wiedzę architektoniczną na dość wysokim poziomie.
Najdłuższy prehistoryczny kopiec w Europie
W odkrytym podczas budowy drogi kopcu, w jego centralnej części, znaleziono dwa pochówki, które prawdopodobnie należały do wysoko postawionych członków prehistorycznej społeczności. Ciała zostały położone na lewym boku z głowami zwróconymi na północ. W pobliżu grobowca znaleziono około 30 pochówków pochodzących z tego samego okresu. Uczeni sądzą, że ogromny grobowiec stanowił centrum cmentarza, który stopniowo się powiększał.
Obok jednego z pochówków znaleziono płytkie wykopy czy rynny po obu stronach ciała z otworami na słupy w rogach, co sugeruje, że pierwotnie ciało spoczywało w drewnianej konstrukcji wewnątrz grobowca, która jednak nie przetrwała do naszych czasów. Osoba ta została pochowana z ceramicznym naczyniem, które prawdopodobnie zostało złożone jako dar. W pobliżu drugiego z pochówków znaleziono kawałki krzemienia, groty strzał oraz pojedyncze ostrze.
– Kopce tego typu występują głównie w północno-zachodnich Czechach. W Czechach wschodnich nie zostały jeszcze udokumentowane. Badany okaz reprezentuje najdłuższy prehistoryczny kopiec nie tylko w naszym regionie, ale prawdopodobnie w całej Europie – powiedział Petr Krištuf, archeolog z UHK.
Źródło: Uniwersytet Hradec Králové, Live Science, fot. Wydział Archeologii UHK
