Tradycyjnym roślinom leczniczym poświęca się coraz więcej uwagi ze względu na kilka czynników, m.in. niska cena, łatwa dostępność, ale także przekonanie, że naturalne środki mają mniej szkodliwych skutków ubocznych w porównaniu z lekami syntetycznymi. Rośliny stosowane są w lecznictwie również w oparciu o tradycje religijne i kulturowe.
Rośliny lecznicze
Wśród kilku roślin leczniczych, czarnuszka (Nigella sativa L.) została uznana za jedną z najcenniejszych i najbogatszych w składniki odżywcze roślin na świecie. Prowadzone są liczne badania naukowe w celu potwierdzenia deklarowanego działania tych maleńkich nasion w medycynie ludowej.
Czarnuszka jest stosowana jako przyprawa i składnik potraw już od bardzo dawna. Można ją znaleźć w chlebach i innych wypiekach, jogurtach, piklach, sosach czy sałatkach. Czarnuszka jest składnikiem wielu dań kuchni wschodnich. Z ziaren rośliny wytwarza się olej z czarnuszki, do kupienia m.in. w sklepie cosdlazdrowia.pl. Od bardzo dawna stosowana jest w tradycyjnych lekarstwach w krajach arabskich, Wschodniej Azji, Europie i Afryce. Była opisywana przez najwcześniejszych specjalistów w dziedzinie zielarstwa i nazywana „ziołem z nieba”.
Tradycyjne zastosowanie czarnuszki w medycynie ludowej
W tradycyjnej medycynie ludowej czarnuszka była stosowana na szeroki zakres dolegliwości: choroby dróg oddechowych, przeciwbólowo (ból głowy, pleców), cukrzyca, paraliż, infekcje, stany zapalne, nadciśnienie. Liczne zastosowanie nasion Nigella sativa w medycynie ludowej skłoniło naukę do wielu badań nad tą rośliną i jej wartościami odżywczymi oraz leczniczymi.
Czarnuszka – wartości odżywcze
Skład odżywczy czarnuszki to duża ilość białka roślinnego, błonnika oraz minerałów i witamin. Nasiona czarnuszki zawierają znaczne ilości witaminy E, żelaza, miedzi, cynku, fosforu, wapnia, tiaminy, niacyny, pirydoksyny i kwasu foliowego. Nigella sativa wykazuje obecność ponad setek fitokomponentów, głównie alkaloidy, saponiny, sterole i olejki eteryczne.
Jednym z najbardziej bioaktywnych składników olejku eterycznego zawartego w czarnuszce jest tymochinon, który wykazuje szereg właściwości terapeutycznych.
Czarnuszka – właściwości lecznicze
Właściwości przeciwutleniające
Stres oksydacyjny i wysoki poziom wolnych rodników związany jest z kilkoma stanami patologicznymi, w tym zaburzeniami neurologicznymi, rakiem, starzeniem się i chorobami endokrynologicznymi.
Rośliny działają jako naturalne przeciwutleniacze. Przeciwutleniające działanie czarnuszki oraz zawartego w niej tymochinonu zostało poparte wieloma badaniami. Czarnuszka dostarcza organizmowi przeciwutleniaczy, niezbędnych do życia składników odżywczych, zwalczających wolne rodniki, promujących zdrowie i zapobiegających chorobom.
Aktywność przeciwcukrzycowa
W badaniu przeprowadzonym w 2017 roku na osobach z cukrzycą, grupa pacjentów otrzymała placebo, a dwie inne grupy doustnie olej z nasion czarnuszki. Grupy przyjmujące olej przez 20 dni, wykazały znaczące zmniejszenie glikowanej hemoglobiny A1c oraz przypadkowych skoków poziomu cukru we krwi.
W badaniach na szczurach wykazano, że przyjmowanie oleju z czarnuszki (2ml/kg) zmniejsza poziom glukozy w osoczu na czczo i zwiększa poziom insuliny u szczurów z cukrzycą w porównaniu z grupą kontrolną.
Działanie przeciwzapalne i wzmacniające odporność
Z jednej strony stan zapalny to reakcja układu odpornościowego na patogeny. Z drugiej jednak przewlekłe zapalenie jest związane z różnymi chorobami przewlekłymi, które obejmują postępujące i nieodwracalne uszkodzenie komórek (np. rak, cukrzyca, astma) oraz chorobami zakaźnymi.
Czarnuszka posiada właściwości przeciwzapalne i immunomodulujące. Związki bioaktywne zawarte w czarnuszce, głównie tymochinon, mobilizują układ odpornościowy do walki z patogenami, działając przy tym przeciwzapalnie i łagodząco w stanach alergicznych. Czarnuszka jednocześnie stymuluje układ odpornościowy oraz łagodzi stany alergiczne wynikające z nadmiernej aktywności układu odpornościowego – proces nazywany immunomodulacją.
Antybakteryjne działanie czarnuszki
Tymochinon uzyskany z nasion czarnuszki wykazuje szerokie działanie wobec szczepów bakterii Gram-dodatnich i Gram-ujemnych. W jednym z badań wykazano, że nasiona czarnuszki (2 g/dzień) wykazały kliniczny anty-H. pylori efekt porównywalny z często stosowaną potrójną terapią, co może stanowić podstawę naukową do badania potencjalnych zastosowań tej cennej rośliny i jej nasion w leczeniu wrzodów żołądka wywoływanych przez H. pylori.
Czarnuszce przypisuj się również działanie antywirusowe, przeciwgrzybicze oraz przeciwpasożytnicze.
Czarnuszka – podsumowanie
Do chwili obecnej wiele badań wykazało, że czarnuszka i jej składniki, w tym tymochinon, korzystnie wpływają na organizm w przypadku leczeniu szerokiego zakresu chorób, w tym przewlekłych niezakaźnych jak i chorób zakaźnych. Olej z czarnuszki może być stosowany u dorosłych i u dzieci.
Jak stosować czarnuszkę?
W postaci oleju łatwo jest dawkować i przyjmować czarnuszkę. Dawka dla osoby dorosłej wynosi 2-3 łyżeczki oleju dziennie. Dzieciom zmniejsza się tą dawkę o połowę. Olej można również dodawać do sałatek, surówek i dressingów.
Czarnuszka jako przyprawa ma szerokie zastosowanie w kuchni. Ziarenka można stosować w całości lub zmielone, jako: posypkę do chleba i innego pieczywa, sałatek, surówek, serów, duszonych i kiszonych warzyw oraz różnego rodzaju past do kanapek.
Źródło: artykuł sponsorowany
