Każdego roku na świecie przybywa 2,2 mln osób chorujących na cukrzycę typu 2 oraz 1,2 mln osób cierpiących na choroby serca. Według nowych badań te nowe przypadki są wynikiem spożywania napojów słodzonych cukrem. Problem ten szczególnie dotyka kraje rozwijające się.
Napoje słodkie są szybko trawione, co powoduje wzrost poziomu cukru we krwi przy niewielkiej wartości odżywczej. Regularne spożywanie tego typu napojów prowadzi do przyrostu masy ciała, oporności na insulinę i wielu problemów metabolicznych związanych z cukrzycą typu 2 i chorobami serca.
Według niedawno przeprowadzonych przez naukowców z Tufts University badań, to właśnie napoje słodzone cukrem odpowiadają za duży wzrost przypadków rozwoju cukrzycy typu 2 oraz chorób sercowo-naczyniowych. Naukowcy ustalili, że słodkie napoje są odpowiedzialne za ponad 2,2 mln nowych przypadków cukrzycy typu 2 i 1,1 mln nowych przypadków chorób serca każdego roku na całym świecie.
Wyniki oraz opis badań ukazał się na łamach pisma „Nature Medicine” (DOI: 10.1038/s41591-024-03345-4).
Cukrzyca i choroby serca
Cukrzyca jest chorobą charakteryzującą się podwyższonym poziomem glukozy we krwi. Jest to spowodowane defektem pracy komórek beta wysp trzustkowych, które wytwarzają obniżającą poziom cukru we krwi insulinę. W cukrzycy typu 1 komórki beta są niszczone przez układ odpornościowy. W następstwie tego zanika zdolność wytwarzania insuliny. W cukrzycy typu 2 zmniejszona jest wrażliwość tkanek na insulinę. Przez to organizm domaga się zwiększonej produkcji insuliny, co przekracza możliwości komórek beta. W rezultacie komórki beta nie działają poprawnie i poziom insuliny w organizmie maleje, choć nadal jest wytwarzana. Cukrzyca dotyka prawie pół miliarda ludzi na świecie. Najczęstszą jej postacią jest cukrzyca typu 2.
Z kolei choroby serca i układu krążenia są główną przyczyną zgonów na świecie. W 2021 roku z powodu chorób serca zmarło ponad 20 milionów osób. Od 1997 r. liczba osób cierpiących na choroby serca i układu krążenia na całym świecie podwoiła się i przewiduje się, że będzie nadal rosła. Współczesny styl życia z pewnością nie ułatwia pracy naszemu sercu, a brak aktywności fizycznej, zła dieta, palenie tytoniu i spożywanie alkoholu są istotnymi czynnikami ryzyka.
Do czynników ryzyka, jak wskazują nowe badania, należy zaliczyć również regularne spożywanie słodkich napojów. Analizy wskazują też, że problem ten szczególnie dotyczy krajów rozwijających się. – Napoje słodzone cukrem są mocno reklamowane i sprzedawane w krajach o niskich i średnich dochodach. Społeczności te nie tylko spożywają szkodliwe produkty, ale są również mniej dostosowane do radzenie sobie z długoterminowymi konsekwencjami zdrowotnymi – mówi Dariush Mozaffarian z Tufts University.
Napoje słodzone
Badania pokazały, że w Afryce Subsaharyjskiej napoje słodzone cukrem przyczyniły się do ponad 21 proc. wszystkich nowych przypadków cukrzycy. W Ameryce Łacińskiej i na Karaibach odpowiadają za prawie 24 proc. nowych przypadków cukrzycy i ponad 11 proc. nowych przypadków chorób sercowo-naczyniowych.
Ale krajami najbardziej dotkniętymi negatywnymi skutkami spożywania słodzonych napojów są Kolumbia, Meksyk i RPA. Według badań ponad 48 proc. wszystkich nowych przypadków cukrzycy w Kolumbii można przypisać spożywaniu słodkich napojów. Z kolei w Meksyku prawie jedna trzecia wszystkich nowych przypadków cukrzycy została przez badaczy powiązana ze spożyciem słodkich napojów. W RPA 27,6 proc. nowych przypadków cukrzycy i 14,6 proc. nowych przypadków chorób sercowo-naczyniowych badacze przypisali słodkim napojom.
Autorzy analizy twierdzą, że problemy wynikające ze spożycia słodzonych napojów częściej dotykają mężczyzn niż kobiet. Podobnie sprawa wygląda z osobami młodymi w porównaniu z ich starszymi kolegami. – Potrzebujemy pilnych, opartych na dowodach interwencji w celu ograniczenia spożywania napojów słodzonych cukrem na całym świecie – mówi Laura Lara-Castor, pierwsza autorka publikacji.
Naukowcy sugerują podejście wieloetapowe, w tym kampanie zdrowia publicznego, odpowiednie regulacje reklam słodkich napojów i podatki od napojów słodzonych cukrem. Niektóre kraje podjęły już kroki w tym kierunku. Badacze wskazują tu na Meksyk, który ma jeden z najwyższych wskaźników spożycia napojów słodzonych na osobę na świecie. W kraju tym w 2014 roku wprowadzono podatek od słodzonych cukrem napojów. Według autorów badań, dowody sugerują, że podatek skutecznie zmniejszył konsumpcję, szczególnie wśród osób o niższych dochodach.
Źródło: Tufts University, The Guardian, fot. Alonso Nichols/Tufts University
