Przejdź do treści

Rdzeń lodowy zawierający zapis klimatu Ziemi z ostatniego miliona lat

Rdzeń lodowy

Spis treści

Międzynarodowy zespół naukowców drążąc w pokrywie lodowej Antarktydy dotarł do niezwykle starych pokładów lodu. W wyniku prac badacze wydobyli rdzeń lodowy o długości 2800 metrów, który, jak mają nadzieję, pokaże ciągły zapis klimatu Ziemi na przestrzeni ostatnich 1,2 miliona lat.

Rdzeń lodowy został wydobyty z odległego miejsca na Antarktydzie o nazwie Little Dome C. Przy jego drążeniu pracowali badacze z projektu „Beyond EPICA – Oldest Ice”, który jest finansowany przez Komisję Europejską. Projekt, koordynowany przez włoskich badaczy, skupia zespół reprezentujący 12 instytucji naukowych z 10 europejskich krajów.

Zapis klimatu sprzed miliona lat

Wiercenie odbywało się w skrajnie trudnych warunkach i trwało w sumie cztery lata. Naukowcom udało się dotrzeć do podłoża skalnego i wydobyć rdzeń o długości 2800 metrów. Uczeni mają nadzieję, że wydobyty lód zachował zapis historii zmian klimatu Ziemi, że uwięzione w lodzie osady oraz zamknięte w zamarzniętych bąbelkach gazy ujawnią kluczowe szczegóły dotyczące czystości powietrza czy panujących temperatur na przestrzeni ostatnich 1,2 miliona lat, a prawdopodobnie dłużej.

– To historyczny moment dla nauki o klimacie i środowisku – powiedział Carlo Barbante z Uniwersytetu Ca’ Foscari w Wenecji i koordynator projektu „Beyond EPICA – Oldest Ice”. – To najdłuższy ciągły zapis naszego dawnego klimatu z rdzenia lodowego, który może ujawnić powiązanie między cyklem węglowym a temperaturą naszej planety. To osiągnięcie było możliwe dzięki niezwykłej współpracy różnych europejskich instytucji badawczych oraz oddanej pracy naukowców i personelu logistycznego w terenie w ciągu ostatnich dziesięciu lat – dodał.

Lokalizacja, skąd pobrano rdzeń, czyli wspomniane już Little Dome C, została zidentyfikowana przy użyciu technologii radarów penetrujących i modelowania przepływu lodu. Znajduje się mniej więcej w centralnej części Płaskowyżu Polarnego w Antarktydzie Wschodniej na wysokości około 3000 m n.p.m. – Co imponujące, znaleźliśmy zapis, który sięga od 0,8 do 1,2 miliona lat dokładnie tam, gdzie przewidywano, w zakresie głębokości od 2426 do 2490 metrów – powiedział Frank Wilhelms z Uniwersytu w Getyndze i Instytutu Alfreda Wegenera.

Naukowcy wskazują, że w jednym metrze rdzenia skompresowany jest zapis klimatu z 13 tys. lat. Warstwy rdzenia, które znajdowały się najbliżej podłoża skalnego, składają się ze starego lodu, który jest silnie zdeformowany. Został on prawdopodobnie roztopiony, wymieszany i następnie ponownie zamarzł. Nie wiadomo, czy uda się z tego wyciągnąć jakieś użyteczne dane.

– Cenne rdzenie lodowe wydobyte podczas tej kampanii zostaną przetransportowane do Europy na pokładzie lodołamacza Laura Bassi, w temperaturze minus 50 st. C, co stanowi poważne wyzwanie dla logistyki projektu – powiedział Gianluca Bianchi Fasani, szef logistyki w „Beyond EPICA – Oldest Ice”. Gdy tylko rdzenie lodowe znajdą się w Europie naukowcy zaczną analizować wydobyte próbki.

Rdzenie lodowe

Rdzenie lodowe mogą dostarczyć wglądu w historię klimatu Ziemi i pozwolić na lepsze zrozumienie tego, jak zmienia się nasz klimat. Zatrzymują one pęcherzyki powietrza i cząsteczki, które ujawniają poziomy gazów cieplarnianych. Na ich podstawie można ustalić temperatury wówczas panujące, co może pomóc naukowcom określić, jak warunki klimatyczne zmieniały się w czasie.

– To niesamowite osiągnięcie. Mamy w rękach kawałek lodu, który ma milion lat. Czasami widać warstwy popiołu pochodzące z erupcji wulkanicznych. Widać w środku maleńkie bąbelki powietrza, którym oddychali nasi przodkowie milion lat temu – powiedział Barbante.

Dane uzyskane z analizy innych rdzeni lodowych, w tym jednego o nazwie Epica, pomogły naukowcom wywnioskować, że obecny wzrost temperatury związany z emisją gazów cieplarnianych jest spowodowany spalaniem paliw kopalnych przez ludzi. W dotychczas wydobytych rdzeniach lodowych badacze mają zapis klimatu z ostatnich 800 tys. lat. Ale dzięki tym pracom zyskali kolejne 400 tys. lat historii. – W naszej przyszłości jest wiele przeszłości. Patrzymy w przeszłość, aby lepiej zrozumieć, jak działa klimat i jak możemy go prognozować w przyszłości – podkreślił Barbante.

Dzięki wydobytemu rdzeniowi badaczom może uda się ustalić, co wydarzyło się w okresie od 900 tys. do 1,2 miliona lat temu. Wówczas długość cyklu między zlodowaceniem a interglacjałem zmieniła się z 41 tys. do około 100 tys. lat. Ale naukowcy nie wiedzą dlaczego. W badaniach sprzed dwóch lat uczeni przedstawili koncepcję, według której, to właśnie 900 tys. lat temu ludzkość znajdowała się na skraju zagłady a na Ziemi żyło wtedy zaledwie około 1300 naszych praprzodków (więcej na ten temat w tekście: Przyszłość ludzkości wisiała na włosku. Praprzodkowie człowieka byli na skraju wymarcia).

Źródło: BBC, IFLScience, Beyond EPICA – Oldest Ice, fot. Helle Astrid Kjær/ Wikimedia Commons/ CC BY 4.0

Udostępnij:

lub:

Podobne artykuły

ocean

Tempo ocieplania się powierzchni oceanów wzrosło czterokrotnie

Morze Śródziemne

Naukowcy znaleźli nowe dowody na gigantyczną powódź, która ponownie napełniła Morze Śródziemne

Góra lodowa

Największa obecnie góra lodowa na kursie kolizyjnym z Georgią Południową

Wyróżnione artykuły

Popularne artykuły