Psylocybina – organiczny związek psychodeliczny znajdujący się w niektórych grzybach od lat jest badany jako potencjalny środek w leczeniu depresji. W nowych pracach naukowcy z Yale wykazali, że już pojedyncza dawka psylocybiny podana myszom wywołała natychmiastowy i długotrwały wzrost połączeń między neuronami, co może wyjaśniać antydepresyjne działanie tego związku.
Badania z ostatnich lat wykazały, że psylocybina może być równie skuteczna w walce z depresją, jak najczęściej przepisywane leki czyli tzw. selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) (więcej na ten temat w tekstach: Psylocybina działa równie dobrze jak leki antydepresyjne; Terapia psylocybiną łagodzi depresję lepiej niż obecnie stosowane leki, twierdzą naukowcy). Jednak rzeczywisty wpływ psylocybiny na mózg nie jest do końca jasny.
W nowych badaniach z wykorzystaniem gryzoni uczeni odkryli, że związek występujący w grzybach wywołał natychmiastowy i długotrwały wzrost połączeń między neuronami już po jednej dawce. Zdaniem badaczy może to pomóc wyjaśnić antydepresyjne działanie psylocybiny.
– Nie tylko zaobserwowaliśmy 10-procentowy wzrost liczby połączeń neuronalnych, ale również były one średnio o 10 procent większe, więc połączenia były silniejsze – przekonuje neurobiolog Alex Kwan z Uniwersytetu Yale.
Nowe badania nad psylocybiną opublikowano w czasopiśmie „Neuron” (DOI: 10.1016/j.neuron.2021.06.008).
Depresja powiązana z blokadą serotoniny
Zdaniem ekspertów depresja może mieć związek z hormonem o nazwie serotonina. Uczestniczy on w przekazywaniu sygnałów między różnymi regionami mózgu. Działanie psylocybiny i innych psychodelików, takich jak ayahuasca i meskalina, jest związane z serotoniną. To właśnie dlatego naukowcy badają ich potencjał jako środków antydepresyjnych. I wydają się one być całkiem skuteczne
Biorąc pod uwagę fakt, że przy zażywaniu leków z grupy SSRI mogą wystąpić nieprzyjemne skutki uboczne, psychodeliki wydają się otwierać zupełnie nowe drogi w leczeniu depresji. Jednak najpierw eksperci muszą lepiej zrozumieć, jak podobne związki działają w mózgach ssaków. Stąd badania pod kierownictwem neurobiologa Ling-Xiao Shao z Uniwersytetu Yale. Jego zespół próbował zaobserwować wpływ psylocybiny na mózgi myszy.
Podzielili oni populację myszy na trzy grupy. Jednej z nich podawano tylko sól fizjologiczną, drugiej podano znieczulającą ketaminę, inny lek o zaskakujących właściwościach antydepresyjnych. Ostatniej grupie podano psylocybinę. Badacze użyli następnie specjalnego mikroskopu do śledzenia zmian zachodzących w mózgach we wszystkich trzech grupach.
Wyraźny wzrost struktury neuronalnej
W porównaniu z grupą kontrolną, u myszy którym podano psylocybinę zaobserwowano wyraźny wzrost w strukturze neuronalnej zwanej kolcami dendrytycznymi. Są to małe wypustki, które można znaleźć na dendrytach neuronów. Odgrywają one kluczową rolę w przekazywaniu sygnałów elektrycznych w mózgu.
Długotrwały stres i depresja mogą sprawić, że kolce dendrytyczne zmniejszą się, podobnie jak same komórki. Jednak pozytywny wpływ psylocybiny na tę neuronalną strukturę u myszy był uderzający.
W porównaniu z grupą kontrolną otrzymującą sól fizjologiczną, wzrost gęstości i wielkości kolców dendrytycznych był wykrywalny już po 24 godzinach od przyjęcia jednej dawki i utrzymywał się przez kilka następnych dni. Siedem dni po podaniu środka, około połowa nowych kolców wciąż była na swoim miejscu. Po 34 dniach wciąż w mózgu pozostawała około jedna trzecia nowych wypustek pokrywających dendryty. Niektóre dendryty zachowały wszystkie nowe kolce, podczas gdy inne całkowicie je utraciły. Nie jest jasne, dlaczego tak się stało i co to oznacza.
Myszy lepiej radziły sobie ze stresem
Naukowcy sprawdzili też efekty behawioralne. Okazało się, że grupa myszy, której podano psylocybinę, lepiej radziła sobie ze stresem. Kiedy umieszczono je w sytuacji stresowej (łagodne wstrząsy elektryczne) grupa eksperymentalna wykazywała większą skłonność i zdolność do ucieczki, a także zwiększoną aktywność neuroprzekaźników.
Zdaniem ekspertów szybka przebudowa strukturalna neuronów może być kluczem dla leków, które mają szybkie działanie przeciwdepresyjne. Wciąż nie jest do końca jasne, w jaki sposób psylocybina i inne psychodeliki oddziałują na mózg, Potrzebna są dalsze badania nad zagadnieniem.
– To było prawdziwe zaskoczenie, gdy odkryliśmy tak trwałe zmiany tylko po jednej dawce psylocybiny – mówi Kwan. – Te nowe połączenia mogą być zmianami strukturalnymi, których mózg używa do przechowywania nowych doświadczeń – dodaje badacz.
Źródło: Yale University, fot. Pixabay