Polityczne oddzielenie się Wielkiej Brytanii od Unii Europejskiej miało miejsce w ubiegłym roku i przez długi czas nie schodziło z pierwszych stron gazet. Jednak naukowcy znaleźli dowody na to, że do prawdziwego Brexitu doszło znacznie wcześniej.
Blisko 450 000 lat temu, kiedy Ziemia była pod wpływem epoki lodowcowej, lód rozciągał się nad Morzem Północnym od Wielkiej Brytanii po Skandynawię. Poziom morza był na tyle niski, że kanał La Manche był suchym lądem. Zamarzniętą tundrą poprzecinaną małymi rzekami.
Naukowcy z Imperial College London uważają, że oddzielenie się wysp brytyjskich nastąpiło w dwóch etapach. 10 lat temu naukowcy ujawnili geofizyczne dowody olbrzymich dolin na dnie morskim w centralnej części kanału La Manche. Uznali to za pozostałości po starożytnej, gigantycznej i nagłej powodzi, która wyżłobiła ląd w wyniku wyłomu w grzbiecie skalnym łączącym Wielką Brytanię z Francją.
Nowe badanie brytyjskich naukoców po raz pierwszy ujawniło, jak załamał się cienki grzbiet skalny w Cieśninie Kaletańskiej między Dover i Calais. Nowe dane geofizyczne zebrane przez badaczy z Belgii i Francji zostały połączone z danymi z dna morskiego z Wielkiej Brytanii wykazującymi dowody na ogromne otwory i system dolinowy zlokalizowany na dnie morza.
Naukowcy wykazali, że grzbiet skalny zachowywał się jak ogromna tama utrzymująca wody jeziora proglacjlanego. Taka hipoteza została postawiona po raz pierwszy około 100 lat temu. Według aktualnych badań jezioro to przepełniło się tworząc na początku ogromne wodospady osłabiając naturalną tamę, które z czasem doprowadziły do wyłomu zalewając ogromnymi ilościami wody dolinę poniżej.
Wskazują na to dane z dna morskiego. Ogromne doliny wyżłobione przez wodę to w rzeczywistości kotły eworsyjne – zagłębienie w dnie cieku wodnego zwykle u podnóża wodospadu powstałe w wyniku eworsji – to jeden z procesów erozji dennej. Powstały one, gdy utworzyły się pierwsze wodospady. Niektóre z kotłów eworsyjnych mają po kilka kilometrów średnicy i niemal 100 metrów głębokości. Badacze naliczyli siedem takich kotłów położonych w linii od Calais do Dover.
Fot. Wikimedia Commons
Prosta linia kotłów eworsyjnych sugeruje, że w tym miejscu był most lądowy łączący Europę z Wielką Brytanią. Badacze oszacowali długość mostu na około 32 kilometry, a jego wysokość na ponad 100 metrów.
Uczeni znaleźli także dowody na drugie wydarzenie, które całkowicie otworzyło Cieśninę Kaletańską. Wykazali oni, że system dolin w Cieśninie Kaletańskiej jest połączony z gigantyczną siecią podobnych dolin w centrum kanału La Manche. To wskazuje na obecność innych, mniejszych jezior proglacjalnych, które dokończyły erozję grzbietu niegdyś łączącego Europę z Wyspami. Mogło to mieć miejsce setki, a nawet tysiące lat po pierwszym wydarzeniu.
Badacze sądzą, że takie wytłumaczenie łączy wszystkie kawałki układanki w spójną całość. – Na podstawie dowodów, które widzieliśmy, uważamy, że Cieśnina Kaletańska 450 000 lat temu była ogromnym grzbietem skalnym łączącym Anglię z Francją. Krajobraz przypominał raczej zamarzniętą tundrę na Syberii, niż zielone środowisko, które znamy dzisiaj – powiedziała Jenny Collie z Imperial College London. – Byłby to zimny świat spływających wodospadów, które zanurzały się w białej, kredowej skale, którą widzimy dziś w Dover – dodała.
Mapa batymetryczna Cieśniny Kaletańskiej Fot. Imperial College London
– Nadal nie jesteśmy pewni, dlaczego wylały jeziora proglacialne. Być może część lodu oderwała się i z impetem wpadła do wody powodując falę, która wyrzeźbiła ścieżkę dla wody. Być może było to wynikiem trzęsienia ziemi, które osłabiło grzbiet – przyznała.
– Załamanie mostu lądowego pomiędzy Dover i Calais było niewątpliwie jednym z najważniejszych wydarzeń w historii Wielkiej Brytanii, które ukształtowało tożsamość Brytyjczyków. Wielka Brytania utraciła fizyczny związek z kontynentem. Bez tych wydarzeń Wielka Brytania nadal byłaby częścią Europy. To był pierwszy Brexit, w którym jednak nikt nie głosował – powiedział profesor Sanjeev Gupta, współautor badań.
Naukowcy twierdzą, że gdyby nie szereg okoliczności geologicznych, Wielka Brytania mogła pozostać połączona z kontynentalną Europą, wychodząc w morze podobnie do Danii.
Źródło: The Guardian, phys.org, fot. Imperial College London