We wtorek 10 września wystartowała realizowana przez SpaceX komercyjna misja Polaris Dawn. Jej kulminacją był spacer kosmiczny, w którym załoga przetestowała przy okazji nowe, odchudzone skafandry kosmiczne zaprojektowane przez SpaceX.
Polaris Dawn, finansowana z prywatnych funduszy misja SpaceX, ustanowiła już kilka rekordów od czasu swojego startu 10 września. Kilka godzin po starcie statek kosmiczny Crew Dragon osiągnął wysokość 1400 kilometrów. To najwyższa orbita osiągnięta przez załogową sondę i najdalsza odległość, na jaką dotarli ludzie od czasu misji Apollo pod koniec lat 60. i na początku lat 70. Kulminacyjnym momentem misji był pierwszy w historii komercyjny spacer kosmiczny. Odbył się na wysokości ponad 700 kilometrów nad Ziemią i uczestniczyli w nim amerykański miliarder i jednocześnie kapitan misji Jared Isaacman oraz inżynier SpaceX Sarah Gillis.
Jared Isaacman i Sarah Gillis stworzyli historię, stając się pierwszymi osobami, które odbyły spacer kosmiczny w ramach prywatnej misji. Przygotowując się do spaceru kosmicznego kapsuła Crew Dragon została całkowicie zdekompresowana. Przed próżnią kosmosu chroniły czteroosobową załogę wyłącznie skafandry kosmiczne. Krótko później Isaacman otworzył właz i wspiął się na drabinkę, a pod nim rozpościerał się zapierający dech w piersiach widok Ziemi. Po miliarderze to samo zrobiła Sarah Gillis, która przy okazji podziwiania naszej planety, przeprowadziła testy ruchu, aby ocenić, jak nowy skafander SpaceX, znacznie mniej masywny od swojego odpowiednika z NASA, działa w próżni kosmicznej.
Do tej pory tylko agencje rządowe zdołały przeprowadzić spacery kosmiczne, znane jako EVA (extravehicular activities). To trudne przedsięwzięcie. Większość z nich została przeprowadzona z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) i chińskiej stacji kosmicznej Tiangong. Ale prywatne firmy stopniowo przejmują inicjatywę w lotach kosmicznych, czego dowodem jest właśnie misja Polaris Dawn.
Szef NASA, Bill Nelson, powiedział, że udany spacer kosmiczny stanowi „olbrzymi krok naprzód dla komercyjnego przemysłu kosmicznego i długoterminowy cel NASA, jakim jest zbudowanie dynamicznej amerykańskiej gospodarki kosmicznej”.
Misja Polaris Dawn jest drugą misją, którą sfinansował Isaacman. 41-latek zbił fortunę na systemach do przetwarzania płatności kartami kredytowymi. Pierwszą jego misją kosmiczną była również realizowana przez SpaceX misja Inspiration4 - orbitalny lot kosmiczny z udziałem wyłącznie cywilnej załogi, który odbył się w 2021 roku (więcej na ten temat w tekście: Nowy rozdział w turystyce kosmicznej. Misja Inspiration4 na orbicie okołoziemskiej). Isaacman nie chciał podać kwoty, jaką zapłacił za misję Polaris Dawn, ale szacuje się, że kosztowało go to setki milionów dolarów.
Ian Whittaker z Nottingham Trent University powiedział, że sukces „pierwszego spaceru kosmicznego astronauty spoza agencji kosmicznej” był „niezwykle ekscytujący dla prywatnego przemysłu kosmicznego, ponieważ jest to pierwszy krok na dłuższej drodze do turystyki kosmicznej”.
- Wysoki koszt oznacza, że na razie tylko ultrabogaci będą mogli tego doświadczyć, ale przekazanie tych kosztów w ręce firm oznacza, że pieniądze podatników mogą zostać wykorzystane na inne cele - powiedział Whittaker.
Spacer kosmiczny trwał około 30 minut, a Isaacman i Gillis tak naprawdę nie opuścili kapsuły, ale wyszli z niej, pozostając cały czas na drabince. NASA definiuje spacer kosmiczny jako „każdy moment, w którym astronauta opuszcza pojazd w kosmosie”.
Pierwszy człowiek, który ukończył spacer kosmiczny, to radziecki kosmonauta Aleksiej Leonow. 18 marca 1965 roku spędził 12 minut poza swoim statkiem kosmicznym. Jego misja pokazała pewne ryzyka związane z projektowaniem skafandrów kosmicznych. Pod koniec spaceru skafander Leonowa napompował się do tego stopnia, że miał problemy ze zmieszczeniem się w śluzie powietrznej swojego statku. Musiał ręcznie wypuścić powietrze, aby dostać się do środka.
Misja Polaris Dawn ma potrwać sześc dni. W tym czasie załoga przeprowadzi 36 eksperymentów zaprojektowanych przez 31 instytucji partnerskich, w tym NASA.
Źródło: Nature, The Guardian, fot. SpaceX
