Im większa grubość i ruchomość przepony podczas oddechu, tym lepsza równowaga ciała – wykazali śląscy naukowcy. Odkrycie nieznanej dotychczas roli przepony może pomóc leczyć pacjentów z zaburzeniami równowagi.
Przepona oddziela klatkę piersiową, której jest dolną ścianą, od jamy brzusznej. Praca tego mięśnia jest niezależna od woli człowiek. Oczywiście może być modyfikowana poprzez chociażby wstrzymywanie oddechu. Jest głównym mięśniem oddechowym, ale wspomaga również pracę układu sercowo-naczyniowego i limfatycznego oraz zapewnia odpowiednią stabilność odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Ale śląscy naukowcy zauważyli jeszcze jedną jej funkcję.
Nieznaną funkcję przepony odkryli badacze z Katedry i Kliniki Chirurgii Klatki Piersiowej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego (ŚUM) w Katowicach oraz Politechniki Śląskiej. Okazuje się, że przepona spełnia także rolę związaną z utrzymaniem równowagi statycznej ciała.
Odkrycia śląskich badaczy zostały opisane na łamach „PLOS One”.
Wiele sygnałów sugerowało, że przepona może być związana z utrzymywaniem równowagi. Wskazywali na to chociażby pacjenci po operacjach w obrębie klatki piersiowej. Na przykład u pacjentów po wycięciu części płuca obserwowano zaburzenia równowagi.
- Podczas ingerencji operacyjnej w obrębie klatki piersiowej następuje zmiana ciśnienia między klatką piersiową a jamą brzuszną. A z tym wiąże się upośledzenie czynności przepony – powiedział w rozmowie z PAP dr n. med. Janusz Kocjan z ŚUM.
Jak wyjaśnił Kocjan, punktem wyjścia do zbadania tych zależności było to, że przepona zapewnia stabilność odcinka lędźwiowego kręgosłupa, gdzie leży umowny środek ciężkości ciała. Zatem stabilizacja w tym obrębie musi wpływać na równowagę całego ciała.
Naukowcy badali pacjentów cierpiących na nowotwór przed i po operacji wycięcia miąższu płucnego. To pokazało im, że rzeczywiście po zabiegu zmieniła się ich równowaga, gdy funkcja przepony została zaburzona. Badania pokazały również, że pacjenci, u których dokonano zabiegu mniej inwazyjną metodą (wideotorakoskopia), mieli mniej zmienione parametry równowagi. To wiązało się z mniejszym upośledzeniem funkcji przepony.
Badania prowadzono na platformie stabilograficznej służącej do pomiaru poszczególnych parametrów równowagi ciała. Prowadzono je także dla porównania w grupie kontrolnej osób zdrowych. W sumie badanych było ponad 100 osób.
Śląscy naukowcy wykazali również, że grubsza przepona w momencie wdechu przekłada się na lepsze parametry równowagi. Dodatkowo, jej większa ruchomość podczas normalnego oddychania oraz przy głębokim wdechu wiąże się z mniejszymi zachwianiami równowagi w pozycji stojącej.
Zgodnie z danymi epidemiologicznymi, aż 80 proc. ludzi ma zaburzenia wzorca oddechowego - nie oddycha prawidłowo przeponą, a torem górnożebrowym. U tych osób ruchliwość przepony jest mniejsza, co z kolei może prowadzić do zaburzeń równowagi.
A jak działają poszczególne elementy odpowiadające za równowagę. Układ przedsionkowy w uchu wewnętrznym informuje układ nerwowy o położeniu głowy w przestrzeni, jej relacji do szyi i pozostałych części ciała. Aby utrzymać ciało w równowadze, potrzebne są też informacje płynące z wyspecjalizowanych receptorów (tzw. proprioceptorów) o położeniu poszczególnych części ciała, ich ruchu w stosunku do punktu podparcia czy o położeniu względem siebie. Dzięki temu, kiedy na przykład zamkniemy oczy i podniesiemy rękę do góry, jesteśmy w stanie określić jej położenie względem innych części ciała. W utrzymaniu dwunożnej postawy znaczenie ma również układ posturalny w postaci odpowiedniego napięcia mięśni antygrawitacyjnych.
Naukowcy ze Śląska chcą teraz sprawdzić, czy ćwiczenia oddechowe przepony mogą pomóc w lepszym utrzymywaniu równowagi. Może mieć to istotne znaczenie w rehabilitacji osób z zaburzeniami równowagi. A takie zaburzenia są niebezpieczne i bardzo częste zwłaszcza wśród osób po 65. roku życia.
Źródło: PAP – Nauka w Polsce. Na zdjęciu rycina przedstawiająca odpreparowaną ludzką przeponę widzianą od strony brzusznej.
