Grupa chińskich i kanadyjskich naukowców odkryła zarodek w skamieniałym jaju żółwia z okresu kredy. Co więcej, uczonym udało się zidentyfikować gatunek, do którego należały jaja. Były to żółwie lądowe o wielkości człowieka, które prawdopodobnie wymarły w tej samej katastrofie, co dinozaury.
Dziesiątki milionów lat temu gigantyczny żółw na terenie dzisiejszych środkowych Chin złożył jaja. Jedno z nich nigdy się nie wykluło i pozostało nienaruszone przez dziesiątki milionów lat, zachowując w sobie embrion żółwia. Przeleżało sobie spokojnie aż do 2018 roku, kiedy to miejscowy rolnik natrafił na nie i przekazał je lokalnej uczelni. Jajo zostało odkryte w prowincji Henan, w regionie, w którym na przestrzeni ostatnich 30 lat znaleziono setki skamieniałych jaj dinozaurów.
Wyniki nowych analiz prastarego jaja ukazały się na łamach pisma „Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences” (DOI: 10.1098/rspb.2021.1239).
Jaja dinozaurów czy żółwi z okres kredy są niezwykle rzadkie. Ich delikatna struktura sprawia, że trudno im dotrwać do współczesności, nawet w najlepszych warunkach. Znalezienie skamieniałego zarodka w prastarym jaju jest jeszcze rzadsze. Na taki okaz trafił zespół naukowców z Chin i Kanady. Rolnik, który wykopał skamieniałości, określił je jako „kilka dziwnie wyglądających skał”. Jedna z tych skał okazała się jajem żółwia z zarodkiem w środku. Naukowcy ustalili jego wiek na okres między 66 a 145 milionów lat temu.
Badając jajo za pomocą różnych technik, w tym mikrotomografii komputerowej, naukowcy byli w stanie ustalić, że jajo należało do żółwia Yuchelys nanyangensis – gatunku zamieszkującego ląd, który wyginął w tej samej katastrofie, która unicestwiła dinozaury.
Wcześniejsze badania wykazały, że jajo z zarodkiem w środku oraz kilka innych znalezionych obok niego, było dość duże. Ich matka, jak oszacowali badacze, miała prawdopodobnie średnicę skorupy dochodzącą do półtora metra. Ten pomiar nie obejmuje długości szyi ani głowy, więc żółwia mama miała długość porównywalną do wysokości współczesnego człowieka, szacują badacze.
Skamieniałe jajo żółwia, fot. Yuzheng Ke
Obraz CT kości embrionalnych ukrytych w jaju żółwia, fot. Yuzheng Ke
Jednak więcej informacji o cechach tych żółwi uczeni zebrali po odtworzeniu embrionu przy pomocy komputerowego modelowania 3D. W ten sposób znaleźli płaskie żebra, które są charakterystyczne dla współczesnych małych żółwi. W miarę wzrostu żółwia stanowią podstawę skorupy. Naukowcy sugerują, że starożytny żółw prawdopodobnie niewiele różnił się od współczesnych pobratymców, z jednym wyjątkiem – miał niezwykle grubą skorupką jaja.
Z reguły skorupki jajek są dość cienkie, zarówno u ptaków, jak i żółwi. Dzieje się tak, ponieważ małe stworzenie rosnące w środku musi w pewnym momencie wydostać się z jaja i przebić skorupkę. Mając do pokonania ściankę o grubości prawie dwóch milimetrów, młody żółw z pradawnego jaja musiał mieć specjalne zdolności, aby przedostać się na świat.
Gruba skorupka jajka pozwalała na przenikanie wody. Uczeni uznali, że jaja były prawdopodobnie zakopane głęboko pod ziemią w wilgotnej glebie, aby nie wyschły w suchym środowisku.
Chociaż lądowy styl życia tych żółwi, grube skorupki jaj i podziemne strategie gniazdowania mogły dobrze służyć żółwiom w okresie kredy, możliwe jest, że gatunek ten nie zdołał się dostosować do niższych temperatur i zmian klimatycznych i środowiskowych, które nastąpiły po uderzeniu asteroidy 66 milionów lat temu.
Prawie kuliste jajo ma wymiary 5,4 na 5,9 centymetra i jest nieco mniejsze niż piłka tenisowa. Jest większe niż jaja większości żyjących obecnie żółwi i dorównuje rozmiarami jajom żółwi słoniowych żyjących na Galapagos. Godna uwagi jest wspomniana już grubość skorupy jajka. Ma ona około 2 milimetry grubości, co oznacza, że skorupka jest cztery razy grubsza niż skorupka jaj żółwi słoniowych z Galapagos i sześć razy grubszy niż skorupka jaja kurzego, która ma średnią grubość 0,3 mm. Większe jaja, chociażby jaja strusi, mają podobnie grube skorupki, ale skamieniałe jajo jest znacznie mniejsze niż jajo strusie.
Badacze ustalili też, że zarodek był rozwinięty w około 85 procentach. Część skorupki jaja jest zniszczona, co może wskazywać, że młody żółw próbował się wykluć – zasugerowali badacze.
Źródło: Live Science, fot. Masato Hattori
