Wokół jednaj z najstarszych gwiazd w naszej galaktyce krąży skalista planeta -TOI-561b. Jest około połowę większa od Ziemi i trzy razy masywniejsza niż nasza planeta. Okrąża swoją gwiazdę macierzystą na bardzo ciasnej orbicie. Jedno okrążenie zajmuje jej mniej niż 12 godzin.
Astronomowie z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Riverside dostrzegli na orbicie gwiazdy TOI-561, która jest jedną z najstarszych gwiazd w Drodze Mlecznej, skalistą planetę – tzw. superziemię. Planeta TOI-561b jest o połowę większa od Ziemi i znajduje się bardzo blisko swojej gwiazdy macierzystej. To sprawia, że panują na niej iście piekielne warunki. Temperatura, według szacunków, wynosi tam ponad 2000 K.
Piekielne temperatury panujące na TOI-561b uniemożliwiają istnienie życia, przynajmniej takiego, jakie znamy. Ale kiedyś mogło być inaczej.
Chociaż planeta jest mniej więcej trzy razy masywniejsza od Ziemi, zespół naukowców ustalił, że jej gęstość jest podobna do gęstości naszej planety. - To zaskakujące, ponieważ można by oczekiwać, że gęstość będzie wyższa - powiedział Stephen Kane, astrofizyk z kalifornijskiej uczelni. - Jest to zgodne z poglądem, że planeta jest bardzo stara - dodał.
Uczeni uważają, że im starsza jest planeta, tym powinna być mniej gęsta. Pogląd ten bierze się z faktu, że w zamierzchłych czasach, czyli w czasie formowania się TOI-561b, cięższych pierwiastków we Wszechświecie było mało. Pierwiastki te, jak chociażby żelazo, powstają w wyniku reakcji syntezy jądrowej w sercach masywnych gwiazd w miarę ich starzenia się. W końcu gwiazdy eksplodują w postaci supernowej, wyrzucają te pierwiastki w przestrzeń kosmiczną. Z nich tworzą się nowe gwiazdy i planety.
Niska gęstość TOI-561b wskazuje, że ma ona stosunkowo niewiele cięższych pierwiastków. To z kolei sugeruje, że jest bardzo stara i prawdopodobnie powstała około 10 miliardów lat temu. O odkryciu poinformowała na 237. spotkaniu American Astronomical Society (AAS) Lauren Weiss, główna autorka badań, które ukazały się też w piśmie „Astronomical Journal”.
- TOI-561b to jedna z najstarszych planet skalistych, jakie dotąd odkryto. Jej istnienie pokazuje, że Wszechświat formował planety skaliste niemal od swojego powstania 14 miliardów lat temu – zaznaczyła Weiss.
Gwiazda macierzysta egzplanety – TOI-561 – należy do nielicznej populacji gwiazd znajdujących się w regionie zwanym grubym dyskiem. To gwiazdy i inne galaktyczne struktury leżące w płaszczyźnie Drogi Mlecznej. Gruby dysk mierzy kilka tysięcy lat świetlnych i jest gęsto upakowany gwiazdami. Wiadomo, że gwiazdy te mają znacznie mniej ciężkich pierwiastków niż typowe gwiazdy Drogi Mlecznej i są bardzo starymi gwiazdami.
Planeta została odkryta za pomocą teleskopu TESS (Transiting Exoplanet Survey Satellite), na co zresztą wskazuje jej nazwa - TESS Object of Interest – TOI-561. Dodatkowe obserwacje potwierdzające wykonano za pomocą W.M. Keck Observatory na Hawajach.
- Odkrycie to może być zwiastunem wielu skalistych światów znajdujących się wokół najstarszych gwiazd naszej galaktyki - przyznał Kane.
Źródło: Space.com, fot. W. M. Keck Observatory/Adam Makarenko
