Pół wieku po tym, jak NASA wysłała ludzi na Księżyc w ramach programu Apollo, amerykańska agencja kosmiczna jest gotowa do rozpoczęcia programu Artemis, w ramach którego ludzka stopa znów stanie na powierzchni Srebrnego Globu. Start misji Artemis I, której zadaniem jest przetestowanie kluczowych systemów programu Artemis, zaplanowano na poniedziałek 29 sierpnia.
Jak dotąd, po Księżycu chodziło tylko 12 osób. W ramach nowej misji Artemis ludzkość ma znów postawić stopę na powierzchni naszego naturalnego satelity. Artemis, czyli Artemida była w mitologii greckiej bliźniaczą siostrą Apolla, którego imieniem nazwano program udanych misji załogowych na Księżyc.
Kompleksowy przegląd sprzętu i procedur potwierdził gotowość do startu misji na orbitę Księżyca. Artemis I zakłada lot statku Oriona wokół Srebrnego Globu. Misja będzie trwać kilka tygodni, a kapsuła zbliży się na odległość około 100 km do powierzchni naszego naturalnego satelity. Jeśli wszystko się uda, to kolejny start w programie Artemis, planowany na rok 2024, będzie już lotem załogowym, ale jeszcze bez lądowania na Księżycu.
Lot astronautów wraz z lądowaniem na Srebrnym Globie jest zaplanowany na 2025 rok. Weźmie w nim udział kobieta. Jak w przypadku każdego tego typu przedsięwzięcia, ze względu na poziom skomplikowania, konieczność zachowania najwyższych standardów oraz minimalizacji ryzyka, daty rozpoczęcia następnych etapów mogą ulegać przesunięciom.
Celem programu Artemis jest długotrwała i zrównoważona eksploracja na orbicie i powierzchni Księżyca, jak również przygotowanie do przyszłej eksploracji Marsa. Pierwszym krokiem na tej drodze jest właśnie misja Artemis I. Jej celem jest przetestowanie kluczowych systemów programu Artemis, w tym rakiety SLS (Space Launch System), najpotężniejszej od czasów wahadłowców, oraz wspomnianego już statku Orion, który ma zabrać astronautów na Księżyc.
Działanie wybranych urządzeń służących ochronie i podtrzymywaniu życia uczestników kolejnych misji zostanie zweryfikowane z użyciem Moonikina - księżycowego manekina o imieniu Campos, umieszczonego w fotelu dowódcy. Campos został nazwany na cześć inżyniera Arturo Camposa, który w znaczący sposób przyczynił się do sukcesu programu Apollo, czyli pierwszego lądowania człowieka na Księżycu. Campos wspierany będzie przez dwa inne manekiny – Helgę i Zohara.
Przygotowywana do startu misji, podobnie jak cały program Artemis, realizowane są w międzynarodowej kooperacji. Szczególny wymiar ma współpraca NASA z Europejską Agencją Kosmiczną (ESA), odpowiedzialną m. in. za moduł serwisowy Oriona. Wśród 20 państw, które są sygnatariuszami Artemis Accords, umożliwiającego aktywny udział w programie, jest także Polska. 26 października 2021 r. prezes POLSA Grzegorz Wrochna podpisał deklarację AA podczas International Astronautical Congress w Dubaju. Dwoje reprezentantów Polskiej Agencji Kosmicznej będzie obserwatorami wydarzenia bezpośrednio w Centrum Kosmicznym im. J. F. Kennedy’ego na Florydzie.
Udział Polski w programie Artemis otwiera nowe pole dla rozwoju rodzimego sektora kosmicznego. Niezbędne bowiem będzie stworzenie bazy księżycowej, aparatury do jej funkcjonowania oraz zapewniającej warunki do przebywania w niej ludzi. Polski sektor kosmiczny może dostarczyć m.in. instrumenty badawcze, aparaturę pomiarową, elementy robotyki i sterowania, także przy pomocy sztucznej inteligencji. Szczególnie potrzebne będą możliwości poszukiwania, pozyskiwania i przetwarzania miejscowych surowców do budowy baz. Będą to początki tzw. górnictwa kosmicznego, które może stać się nową polską specjalnością. Polskie uczelnie już rozpoczynają kształcenie ekspertów w tym zakresie.
Przypomnijmy: Program Apollo, w ramach którego łącznie 12 osób postawiło stopę na Srebrnym Globie, zakończył się w 1972 r. Od tego czasu jego badania odbywały się z użyciem orbiterów, próbników czy łazików, a fizyczna obecność człowieka w przestrzeni kosmicznej ograniczała się do niskiej orbity okołoziemskiej, czego przykładem jest Międzynarodowa Stacja Kosmiczna ISS. Po blisko pięciu dekadach stworzono koncepcję i przystąpiono do realizacji powrotu do lotów załogowych na Księżyc w ramach programu Artemis.
Źródło: POLSA, fot. NASA
