Niektóre asteroidy podróżują przez przestrzeń kosmiczną w towarzystwie, jak na przykład skała o nazwie Didymos, wokół której orbituje mniejszy obiekt – Dimorphos, cel misji DART. Jednak ostatnio astronomowie dostrzegli wokół obiektu (130) Elektra, który został odkryty jeszcze w XIX wieku, nie jedną, a trzy naturalne satelity.
Obiekt o nazwie (130) Elektra został odkryty jeszcze w XIX wieku, jednak dopiero teraz astronomowie dostrzegli, że asteroida ta posiada trzy księżyce. To pierwsze takie odkrycie , które czyni z obiektu 130 Elektra najliczniejszy znany do tej pory układ planetoid. Astronomie przekonują, że dzięki ich odkryciu w przyszłości uda się znaleźć więcej trudnych do dostrzeżenia satelitów krążących wokół planetoid.
„Elektra jest pierwszym systemem poczwórnym, jaki kiedykolwiek wykryto” - piszą astronomowie w swojej pracy. „Ta nowa detekcja pokazuje, że dedykowane algorytmy redukcji i przetwarzania danych, modelujące fizykę instrumentów, mogą przesunąć granice kontrastu jeszcze dalej" – podkreślają.
Wyniki badań zespołu kierowanego przez Anthonego Berdeu z Narodowego Instytutu Badań Astronomicznych w Tajlandii zostały opublikowane w „The Astrophysical Journal Letters”. (DOI: 10.1051/0004-6361/202142623).
Astronomowie od dawna wiedzą, że asteroidy mogą mieć mniejszych towarzyszy, choć dość rzadko udaje się ich dostrzec. Z ponad 1 100 000 asteroid, które odkryliśmy, swoje własne księżyce posiada zaledwie 150 obiektów. Przynajmniej o tylu wiemy.
(130) Elektra, mierzy około 260 kilometrów średnicy i została po raz pierwszy odkryta w pasie asteroid pomiędzy Marsem a Jowiszem w 1873 roku. Jej pierwszy księżyc, nazwany S/2003 (130) 1, dostrzeżono dopiero w 2003 roku, zaś jej drugiego satelitę, S/2014 (130) 1, odkryto w 2014 roku.
Odkrywanie satelitów krążących wokół asteroid nie jest łatwym zadaniem. Podobne obiekty są małe i bardzo słabo oświetlone. Wszystko, co jest mniejsze od samych asteroid, będzie bledsze i znacznie bardziej przyćmione przez swoją macierzystą planetoidę.
Zatem im mniejszy i bliższy asteroidy jest księżyc, tym trudniej będzie go dostrzec. Z tego samego powodu trudno jest bezpośrednio zobaczyć egzoplanety krążące wokół innych gwiazd.
S/2003 (130) 1 ma zaledwie 6 kilometrów średnicy i okrąża Elektrę w średniej odległości około 1300 kilometrów; S/2014 (130) 1 ma tylko 2 kilometry średnicy i średnią odległość orbitalną 500 kilometrów.
Nowo odkryty księżyc nazywa się S/2014 (130) 2 i jest jeszcze mniejszy. Ma zaledwie 1,6 kilometra średnicy, a jego orbita znajduje się w odległości 340 kilometrów od obiektu głównego.
Aby odnaleźć księżyc, Berdeu i jego koledzy posłużyli się archiwalnymi danymi z instrumentu SPHERE, który jest zamontowany na Bardzo Dużym Teleskopie Europejskiego Obserwatorium Południowego w Chile. Przepuścili je przez nowo opracowany algorytm służący do redukcji szumów. Po przetworzeniu danych i modelowaniu okazało się, że wokół (130) Elekry krąży trzeci satelita.
Chociaż zespół był w stanie uzyskać pewne podstawowe informacje na temat S/2014 (130) 2, pozostaje wiele niewyjaśnionych kwestii, jak choćby jego ruch wokół macierzystej skały. Ponadto naukowcy wciąż nie są pewni, w jaki sposób powstają podobne układy.
Badania przeprowadzone w zeszłym roku wykazały, że dwa księżyce planetoidy o nazwie Kleopatra prawdopodobnie uformowały się z pyłu. Astronomowie wciąż nie wiedzą, czy jest to powszechne zjawisko, czy też istnieją inne sposoby formowania się podobnych układów.
Być może księżyce to skały wyrzucane podczas zderzenia, albo małe obiekty przechwycone przez pole grawitacyjne asteroidy. "Odkrycie pierwszego poczwórnego układu otwiera drogę do zrozumienia mechanizmów powstawania tych satelitów" - napisali naukowcy w swojej pracy.
Źródło: Science Alert, fot. ESO/Berdeu et al., Yang et al.
