Oporność na antybiotyki jest często postrzegana jako problem przyszłości, jednak niedawno opublikowane dane wykazały, że już teraz stanowi poważane zagrożenie dla zdrowia. Według nowych badań, superbakterie są obecnie odpowiedzialne za więcej zgonów niż AIDS czy malaria i tylko w 2019 roku spowodowały śmierć ponad 1,2 miliona osób.
W czasopiśmie medycznym „Lancet” (DOI: 10.1016/S0140-6736(21)02724-0) ukazał się raport, w którym naukowcy szacują, że oporne na antybiotyki infekcje bakteryjne zabiły bezpośrednio 1,27 miliona ludzi w 2019 roku i były zaangażowane pośrednio w śmierć około 4,95 miliona ludzi. Dla porównania, AIDS i malaria spowodowały odpowiednio 860 i 640 tys. zgonów w 2019 r.
Oporność bakterii na antybiotyki rośnie od dziesięcioleci, ale najnowsze dane sugerują, że zagrożenie jest poważniejsze, niż wcześniej sądzono.
Zgodnie z najbardziej kompleksowymi szacunkami, jakie powstały do tej pory, dotyczącymi globalnego wpływu oporności na antybiotyki, w 2019 r. zmarło ponad 1,2 miliona ludzi w wyniku infekcji bakterii opornych na antybiotyki. Kolejne pięć milionów osób zmarło z powodu chorób, do których te groźne bakterie się przyczyniły.
Nowa analiza objęła 204 kraje. Pokazuje, że obecnie dochodzi do wielu setek tysięcy zgonów z powodu powszechnych, wcześniej uleczalnych infekcji – takich jak infekcje dolnych dróg oddechowych i krwi – ponieważ bakterie, które je powodują, stały się oporne na leczenie. W raporcie Global Research on Antimicrobial Resistance (GRAM) oszacowano zgony związane z 23 patogenami i 88 kombinacjami bakterii i antybiotyków.
- Nowe dane ujawniają prawdziwą skalę oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe na całym świecie i są wyraźnym sygnałem, że musimy działać już teraz, aby zwalczyć zagrożenie. Wcześniejsze szacunki przewidywały 10 milionów zgonów rocznie z powodu oporności na antybiotyki do 2050 roku, ale teraz wiemy, że już obecnie jesteśmy znacznie bliżej tej liczby, niż sądziliśmy – powiedział profesor Chris Murray, współautor badania z Institute for Health Metrics and Evaluation na University of Washington.
Raport podkreśla pilną potrzebę zintensyfikowania działań na rzecz zwalczania oporności na antybiotyki. Jego autorzy, uczeni z University of Washington, zawarli w nim też ściągę dla decydentów w postaci listy pilnych działań, które pomogą ratować życie i chronić systemy opieki zdrowotnej. Obejmują one optymalizację stosowania istniejących antybiotyków, podejmowanie wzmożonych działań w celu monitorowania i kontrolowania infekcji oraz zapewnienie większych funduszy na opracowanie nowych antybiotyków i terapii.
Badacze swoje szacunki oparli na 471 milionach indywidualnych rekordów uzyskanych z systematycznych przeglądów literatury, systemów szpitalnych, systemów nadzoru i innych źródeł danych. Przyczyny śmierci szacowano na dwa sposoby: zgony spowodowane bezpośrednio przez oporność na antybiotyki (tj. zgony, które nie wystąpiłyby, gdyby infekcje były podatne na leki, a zatem bardziej uleczalne) oraz zgony związane z opornością (tj. zgony wywołane przez infekcję bakterii opornych na antybiotyki, ale o innej bezpośredniej przyczynie śmierci).
Oporność na leki w infekcjach dolnych dróg oddechowych, takich jak zapalenie płuc, była najczęstszą przyczyną śmierci związaną z opornością bakterii na antybiotyki, powodując ponad 400 tys. bezpośrednich zgonów. Oporność na leki w przypadku zakażeń krwi, co może prowadzić do zagrażającej życiu sepsy, spowodowała około 370 tys. zgonów. Oporność na leki w infekcjach w obrębie jamy brzusznej – zwykle wywoływana przez zapalenie wyrostka robaczkowego – doprowadziła bezpośrednio do około 210 tys. zgonów.
Chociaż oporność na leki stanowi zagrożenie dla osób w każdym wieku, to małe dzieci są szczególnie zagrożone. Około jeden na pięć zgonów można przypisać superbakteriom infekującym dzieci w wieku poniżej pięciu lat.
Oszacowano, że zgony spowodowane bezpośrednio przez oporność na środki przeciwbakteryjne były najwyższe w Afryce Subsaharyjskiej i Azji Południowej, odpowiednio 24 zgony na 100 tys. ludności i 22 zgony na 100 tys. W krajach zamożnych o wysokim dochodzie oporność na antybiotyki prowadziła bezpośrednio do 13 zgonów na 100 tys. mieszkańców.
Spośród 23 badanych patogenów, oporność na leki tylko w przypadku sześciu z nich (E. coli, S. aureus, K. pneumoniae, S. pneumoniae, A. baumannii i P. aeruginosa) doprowadziła bezpośrednio do 929 tys.
Źródło: Lancet, fot. CC0 Public Domain. Na zdjęciu obraz mikroskopowy gronkowca złocistego opornego na metycylinę, MRSA.
