Na brzegach Jeziora Wiktorii w Afryce badacze znaleźli kamienne narzędzia, z których prawdopodobnie korzystali nasi odlegli przodkowie. Według naukowców, narzędzia były używane do obróbki mięsa i liczą sobie blisko trzy miliony lat. Odkrycie to rodzi pytania o to, który z naszych przodków mógł je wykonać?
Wzdłuż brzegów Jeziora Wiktorii w Kenii archeolodzy odkryli najstarsze dowody na to, że przodkowie człowieka używali narzędzi do uboju i rozbioru mięsa starożytnych hipopotamów. Pochodzący z około 2,9 miliona lat zestaw narzędzi związany tzw. kulturą olduwajską, z którą z kolei związana jest najstarsza technika obróbki narzędzi, rodzi pytania o to, który starożytny przodek człowieka jako pierwszy wytworzył narzędzia?
Opis i rezultaty badań ukazały się na łamach pisma „Science” (DOI: 10.1126/science.abo7452).
W Kenii, na Półwyspie Homa, na stanowisku o nazwie Nyayanga od roku 2015 prowadzone były prace archeologiczne. W miejscu tym znaleziono parę zębów trzonowych, które należały do praludzi nazywanych Paranthropus. Warto jednocześnie podkreślić, że są to najstarsze jak dotąd znalezione takie zęby. Jednakże w tym samym miejscu znaleziono coś jeszcze: kamienne narzędzia. Od razu pojawiły się w tym kontekście pytania o to, którzy dokładnie z naszych przodków mogli je wykonać? Jak do tej pory bowiem uważano, że tylko przedstawiciele zaliczani do różnych faz rozwoju rodzaju „homo” byli w stanie takie narzędzia stworzyć.
Przy okazji warto wspomnieć, że zostały one znalezione około 1300 kilometrów od innych olduwajskich kamiennych narzędzi, wykopanych na terenie Etiopii, w Ledi-Geraru. Podczas gdy ich wiek oceniono na 2,6 miliona lat i uważano je za najstarsze narzędzia olduwajskie, to te pochodzące z Nyayanga szacuje się, że zostały wykonane w przedziale pomiędzy 2,6-3 miliona lat temu, aczkolwiek ze wskazaniem na 2,9 miliona lat. Odkrycie narzędzi w Etiopii z jednej strony znacząco rozszerzyło zakres terytorialny występowania narzędzi pochodzących z czasów kultury olduwajskiej, z drugiej zaś wprawiło archeologów w zakłopotanie, ponieważ nie byli oni w stanie dociec, do czego konkretnie miały one służyć.
Na szczęście w przypadku narzędzi z Nyayanga naukowcy nie mieli takich problemów. Co więcej: stwierdzili, że znalezione przez nich narzędzia miały bardzo wiele różnych zastosowań. Służyły naszym przodkom do obróbki różnego typu materiałów, a także pożywienia, zarówno roślinnego, jak i mięsa. Jak wspominają naukowcy, wytworzenie tych narzędzi było jak stworzenie zupełnie nowego zestawu zębów poza ludzkim ciałem, umożliwiających spożywanie całkiem nowych rodzajów pożywienia.
Na wspomnianym stanowisku znaleziono 330 różnego rodzaju artefaktów oraz aż 1776 różnych kości, możemy zatem domyślać się, jakie było przeznaczenie kamiennych narzędzi. Aby jednak dokładnie to ustalić, potrzebne były mikroskopowe analizy, które miały umożliwić przyjrzenie się śladom ich zużycia. Ponadto przyjrzano się także kościom, aby stwierdzić, czy znajdujące się na nich ślady po cięciach lub innych uszkodzeniach nie powstały czasem na skutek użycia odnalezionych narzędzi.
Przede wszystkim okazało się, że zamieszkujący te tereny praludzie żywili się naprawdę dużymi zwierzętami, znaleziono tam bowiem kości przynajmniej trzech hipopotamów. Natomiast szkielety tych zwierząt nosiły ewidentne ślady czynności, jakie znamy ze współczesnych rzeźni. Natrafiono na ślady głębokich cięć tak na żebrach, jak i na kościach piszczelowych. Z kolei ślady na kościach antylop wskazywały na to, że przy pomocy narzędzi odcinano kawałki ich mięsa oraz miażdżono kości w celu pozyskania szpiku. A jeżeli dodamy do tego fakt, że nasi praprzodkowie zaczęli używać ognia dopiero jakieś dwa miliony lat temu, to wygląda na to, że przy pomocy omówionych tutaj artefaktów przygotowywali coś w rodzaju ówczesnych tatarów.
Źródło: Smithsonian, fot. T.W. Plummer, J.S. Oliver, and E. M. Finestone, Homa Peninsula Paleoanthropology Project
