Naukowcy znaleźli dowody sugerujące, że owady mogą odczuwać ból. Według badań, owady mają systemy fizjologiczne, które reagują na to, co można by określić jako bolesne doświadczenie. Z tego też powodu uczeni doszli do wniosku, że owady powinny być chronione na mocy przepisów dotyczących dobrostanu zwierząt.
Najnowsze badania wykazały, że owady odczuwają ból. Była to jak dotąd jedna z większych zagadek dotyczących insektów, choć wyniki kilku wcześniejszych badań również wskazywało na podobne wnioski. Chociażby badanie z 2019 roku, w którym australijscy naukowcy zaprezentowali genetyczne dowody na to, że owady doświadczają przewlekłego bólu (więcej na ten temat w tekście: Owady także odczuwają przewlekły ból). Teraz naukowcy wskazują, że podobnie jak ludzie, owady posiadają systemy fizjologiczne, które regulują ich zdolność do odbierania bolesnych bodźców.
Naukowcy zajęli się tematem nocycepcji, czyli procesu odbierania, odczuwania i reakcji na uszkadzające tkanki bodźce przez układ nerwowy. Organizm odczuwa ból poprzez szereg zdarzeń i procesów. Wszystko w celu wywołania odpowiedniej odpowiedzi obronnej. Okazuje się, że owady mogą modyfikować swoją nocycepcję, aby zmienić zachowanie i odpowiednio reagować na bolesne bodźce.
Wyniki analiz opublikowano w czasopiśmie „Proceedings of the Royal Society B” (DOI: 10.1098/rspb.2022.0599).
Kluczowym wskaźnikiem tego, że organizm może subiektywnie odczuwać ból, jest jego zdolność do tłumienia reakcji nocycepcji i odpowiedniej zmiany zachowania – przekonuje główna autorka badania Matilda Gibbon. Jej zdaniem zdolność impulsów nerwowych do zmiany percepcji bólu u człowieka jest jedną z naszych cech wyróżniających.
Ludzie są w stanie stłumić reakcję na ból, jeśli wydarzy się to w nagłych wypadkach – niektórzy ludzie nie zdają sobie sprawy, że zostali na przykład ranni w wypadku samochodowym, dopóki nie są leczeni w szpitalu. Wcześniejsze badania wykazały, że jest to możliwe, ponieważ takie traumatyczne wydarzenie może popchnąć mózg do rozpoczęcia produkcji opiatów. Owady nie wytwarzają opiatów, ale wytwarzają inne neuropeptydy, które mogą służyć temu samemu celowi.
- Żołnierze czasami nie zważają na poważne obrażenia na polu walki, ponieważ własne opiaty organizmu tłumią sygnał bólowy - mówi Gibbons. - Można też świadomie „zgrzytać zębami” i znosić ból, w przypadku gdy takie „bohaterskie” zachowanie przynosi nagrodę lub prestiż. Postanowiliśmy zatem sprawdzić, czy w mózgu owada istnieją podobne mechanizmy – wyjaśnia badaczka.
Nowe badania opisują wiele zachowań owadów, które ilustrują procesy tłumienia nocycepcji. W przeciwieństwie do ssaków, owadom brakuje genów, które produkują receptory opioidowe. Dlatego insekty muszą bronić się przed bólem w inny sposób. Podczas traumatycznych wydarzeń wytwarzają inne neuropeptydy. Należą do nich substancje chemiczne takie jak leukokinina, drosulfakinina i allatostatyna-C. Wszystkie zostały zidentyfikowane i okazało się, że wpływają na zachowanie owadów.
Według nowych badań owady odczuwają pewien stopień bólu. Naukowcy doszli do takich wniosków po odkryciu u owadów neuropeptydów uwalnianych podczas traumatycznych wydarzeń, co jest możliwym dowodem na odczuwanie przez nie bólu. Insekty wykazują też pewne odruchy, które były wykorzystywane do pomiaru bólu u ssaków, takich jak myszy. Na przykład gdy gryzonie coś boli, to często jedzą mniej. Podobne zachowania zostały również zaobserwowane u owadów po wydarzeniach wywołujących ból.
Po rozważeniu różnych neurobiologicznych i behawioralnych danych, naukowcy doszli do wniosku, że owady prawdopodobnie mają mechanizm tłumienia reakcji na potencjalnie bolesne bodźce. Pozwala im to dostosować zachowanie do różnych okoliczności.
Gibbons wyjaśnia, że celem tłumienia nocycepcji u ludzi jest zmniejszenie bólu w sytuacjach, w których jego odczuwanie jest szkodliwe. Skoro mamy taką zdolność, to owady prawdopodobnie wykształciły podobny mechanizm radzenia sobie z bólem.
Autorzy przekonują, że ich badania są tym bardziej istotne, że nie ma dokładnego sposobu na zmierzenie subiektywnego postrzegania bólu przez zwierzęta. - Nie możemy pytać owadów o ich uczucia ani obserwować takich symptomów, jak kwilenie czy skurcze mięśni, jak w przypadku psa odczuwającego ból – wyjaśnia autorka.
Z tego powodu identyfikacja mechanizmów neuronowych, które mogą potencjalnie pośredniczyć w odczuwaniu bólu u owadów jest tak ważna.
Według współautora badań Lársa Chittka, była to pierwsza praca, która połączyła wszystkie dotychczasowe dowody na występowanie bólu u owadów. Jego zdaniem może mieć to znaczące implikacje z etycznego punktu widzenia. Ludzie powinni się zastanowić, czy nie objąć insektów ochroną na podstawie przepisów dotyczących dobrostanu zwierząt.
Źródło: The Science Times, fot. Unsplash/CC0 Public Domain
