Wzrok jest jednym z najważniejszych zmysłów. Bez niego nasze życie byłoby znacznie trudniejsze. Za znaczącą ilość przypadków występowania problemów ze wzrokiem odpowiadają schorzenia lub uszkodzenia rogówki. Jednak ostatnie badania dają nadzieję pacjentom na wyleczenie lub poprawę jakości widzenia.
Naukowcy opracowali implant rogówki wykonany z białka kolagenowego pochodzącego ze skóry świni. W badaniu pilotażowym implant przywrócił wzrok 20 osobom ze zniszczonymi rogówkami, z których większość była przed implantacją niewidoma. Te obiecujące wyniki dają nadzieję osobom cierpiącym na choroby rogówek i słabowidzącym na odzyskanie pełni zdolności widzenia. Bioinżynieryjny implant zapewnia alternatywę dla przeszczepów ludzkich rogówek pochodzących od dawców.
Badanie prowadzone wspólnie przez naukowców z Linköping University (LiU) i LinkoCare Life Sciences AB zostało opublikowane w „Nature Biotechnology” (DOI: 10.1038/s41587-022-01408-w).
Szacuje się, że problemy ze wzrokiem spowodowane chorobami lub uszkodzeniami rogówek dotyczą aż 12,7 miliona ludzi. W chwili obecnej ich jedyną szansą jest przeszczep rogówki od potencjalnego dawcy. Dla wielu ludzi jest to jednak utrudnione, przede wszystkim ze względu na małą ilość dostępnych rogówek. Ocenia się, że na wspomnianą operację może liczyć jedynie 1 na 70 pacjentów.
Jednak powyższe dane dotyczą pacjentów w krajach rozwiniętych. Wiele osób z biedniejszych regionów może w ogóle nie mieć szans na leczenie, bo w ich krajach dostęp do tego typu zabiegów jest znacząco ograniczony. Dodatkowym problemem jest to, że pochodząca od dawcy rogówka musi zostać wszczepiona w ciągu dwóch tygodni. Natomiast pacjenci po takiej operacji przez lata muszą przyjmować leki zapobiegające odrzuceniu przeszczepu.
Jest jednak możliwe, że upowszechniona zostanie metoda leczenia, która będzie jednocześnie tańsza i łatwiej dostępna. Wykorzystując cząsteczki kolagenu pochodzącego ze skóry świń naukowcom udało się stworzyć alternatywę dla ludzkich rogówek, która może okazać się równie skuteczna w przywracaniu ludziom wzroku.
Stworzony w ten sposób materiał ma też jedną istotną przewagę: w przeciwieństwie do ludzkich rogówek może być przechowywany nawet przez dwa lata. Przeprowadzenie zabiegu z jego wykorzystaniem będzie także prostsze. Nie będzie nawet konieczne usunięcie rogówki pacjenta. Niezbędne będzie jedynie wykonanie niewielkiego nacięcia i wprowadzenie przygotowanego wcześniej implantu. Nie jest przy tym potrzebne założenie jakichkolwiek szwów. Sam zaś zabieg może zostać wykonany tak przy użyciu zaawansowanego technologicznie lasera, jak i tradycyjnych metod, co znacznie zwiększa dostępność do tej procedury.
Próby z wykorzystaniem nowej metody leczenia zostały już przeprowadzone przez chirurgów w Indiach i Iranie. W obu tych państwach osób, u których problemy ze wzrokiem spowodowane są schorzeniami rogówki, jest dużo przy proporcjonalnie znaczących niedoborach w kontekście dostępnych rogówek. Nowatorskim zabiegom poddano 20 osób. Część z nich było niewidomych (14 osób) lub też groziła im całkowita utrata wzroku. Zaobserwowane rezultaty wskazują, że terapia ta w istocie może okazać się przełomowa.
Przede wszystkim po dwóch latach od zabiegu żaden z pacjentów nie był już niewidomy. Co więcej, trzech pacjentów, którzy przed operacją nic nie widzieli, po terapii mogło pochwalić się doskonałym wzrokiem. Niezwykle istotny jest też fakt, że w przypadku wszystkich pacjentów nie stwierdzono żadnych komplikacji. Ich tkanki zagoiły się stosunkowo szybko. Natomiast tak istotne przy klasycznej transplantacji rogówki leki immunosupresyjne uczestnicy badania musiały przyjmować tylko przez 8 tygodni i to też tylko w postaci kropli do oczu.
Źródło: Linköping University, fot. Thor Balkhed/Linköping University
