Nowe badania ujawniły prawdziwe rozmiary prehistorycznego rekina – megalodona. Dotychczas badacze oszacowali jedynie długość największej ze znanych nam ryb drapieżnych. Teraz ustalili rozmiary reszty ciała megalodona, w tym rozmiar płetwy grzbietowej, która była wielkości dorosłego człowieka.
Aby lepiej poznać dokładne proporcje wymarłego giganta, paleontolodzy z Uniwersytetu w Bristolu i Uniwersytetu w Swansea w Wielkiej Brytanii zwrócili uwagę na wzorce wzrostu jego najbliższych żyjących krewnych. Rezultaty tych analiz ukazały się na łamach pisma „Scientific Reports".
Ustalenie rozmiarów pradawnych stworzeń nie jest łatwym zadaniem. W przypadku form kopalnych trudności sprawia fakt, że często uczeni mają do dyspozycji niewielki fragment szkieletu, zwłaszcza, że chrząstka tworząca szkielety rekinów nie utrzymuje się długo po ich śmierci, co oznacza, że paleontolodzy posiadają przeważnie tylko zęby, na których zmuszeni są oprzeć swoje szacunki. W takiej sytuacji muszą myśleć nieszablonowo, aby dowiedzieć się, jak wyglądała reszta dawno wymarłego potwora.
Skamieniałości Megalodona to głównie ogromne trójkątne zęby, większe niż ludzka ręka. Obecnie największym żyjącym rekinem jest żarłacz biały, który ma długość ponad sześciu metrów i gryzie z siłą dwóch ton. Jego skamieniały krewny, Megalodon, gwiazda hollywoodzkich filmów, żył od 23 do około trzech milionów lat temu. Był ponad dwukrotnie dłuższy od żarłacza białego - ok. 15-18 metrów i miał siłę uścisku szczęk wynoszącą ponad dziesięć ton.
Jack Cooper z Uniwersytetu w Bristolu wraz z kolegami z uczelni oraz z Uniwersytetu w Swansea zastosowali szereg metod matematycznych, aby określić rozmiar i proporcje megalodona. Opierali się przy tym na ścisłych porównaniach z żyjącymi krewnymi potwora, zwracając szczególną uwagę na ekologiczne i fizjologiczne podobieństwa do megalodona. Projekt był nadzorowany przez ekspertów od rekinów - dr Catalinę Pimiento z Uniwersytetu w Swansea oraz profesora Mike'a Bentona i doktora Humberto Ferróna z Uniwersytetu w Bristolu.
- Zawsze szalałem na punkcie rekinów. Jako student pracowałem i nurkowałem z żarłaczami białymi w Południowej Afryce - oczywiście chroniony stalową klatką. To poczucie zagrożenia, ale także to, że rekiny są takie piękne i dobrze przystosowane, co czyni je tak atrakcyjnymi do badań. Megalodon był właściwie tym samym zwierzęciem, które zainspirowało mnie do podjęcia studiów w zakresie paleontologii w wieku zaledwie sześciu lat. To był mój wymarzony projekt. Jednak badanie całego zwierzęcia jest trudne, biorąc pod uwagę, że tak naprawdę mamy do dyspozycji tylko zęby – powiedział Cooper.
Wcześniej rekin kopalny, znany formalnie jako Otodus megalodon, był porównywany tylko z żarłaczem białym (Carcharodon carcharias). Cooper i jego koledzy po raz pierwszy rozszerzyli tę analizę o kolejne cztery gatunki współczesnych rekinów - lamnę dwustępkową (Lamna ditropis), lamnę śledziową (Lamna nasus), ostronosa atlantyckiego (Isurus oxyrinchus) oraz ostronosa długopłetwego (Isurus paucus).
- Megalodon nie jest bezpośrednim przodkiem żarłacza białego, jest w równym stopniu spokrewniony z innymi rekinami, takimi jak ostronos atlantycki, ostronos długopłetwy, lamna dwustępkowa, lamna śledziowa. Połączyliśmy szczegółowe pomiary wszystkich pięciu gatunków, aby dokonać szacunków dotyczących megalodona – wyjaśnił dr Pimiento.
- Zanim mogliśmy cokolwiek badać, musieliśmy sprawdzić, czy te pięć współczesnych rekinów zmienia proporcje w miarę dorastania. Gdyby na przykład rekiny były jak ludzie, u których dzieci mają duże głowy i krótkie nogi, mielibyśmy pewne trudności z przewidywaniem proporcji dorosłych gabarytów tak dużego rekina. Jednak okazało się, że młode wszystkich tych współczesnych rekinów zaczynają życie jako mniejsze wersje dorosłych osobników i nie zmieniają proporcji wraz z dorastaniem – zaznaczył profesor Benton.
Jak dodał Cooper, wstępne analizy pokazały, że uczeni mogli skorzystać z krzywych wzrostu pięciu współczesnych form i oszacować na tej podstawie ogólny kształt podczas wzrostu, gdy młode stają się coraz większe - aż do osiągnięcia długości 16 metrów.
Wyniki analiz sugerują, że 16-metrowy megalodon miał głowę o długości 4,65 metra, płetwę grzbietową o wysokości około 1,62 metra i płetwę ogonową, która mierzyła około 3,85 metra. Oznacza to, że dorosły człowiek mógłby stanąć na grzbiecie megalodona i byłby mniej więcej tej samej wysokości co płetwa grzbietowa.
Rekonstrukcja rozmiarów części ciała megalodona stanowi fundamentalny krok w kierunku lepszego zrozumienia fizjologii tego olbrzyma i czynników, które mogły sprawić, że był on podatny na wyginięcie.
Źródło: University of Bristol, fot. Scientific Reports
