Niewielu ludzi dożywa 100 lat. Naukowcy chcąc rozwikłać zagadkę długowieczności prowadzą liczne badania. Najnowsze wyniki sugerują, że za sekretem 100-latków może stać między innymi ich mikrobiom jelitowy.
Badanie zostało przeprowadzone na Japończykach, którzy przeżyli ponad sto lat. Okazało się, że w ich jelitach żyją odrębne grupy bakterii, które wytwarzają unikalne związki mogące chronić przed infekcjami. Wyniki badań opublikowano w czasopiśmie „Nature” (DOI: 10.1038/s41586-021-03832-5).
Ogólnie rzecz ujmując stulatkowie z jakiegoś powodu są mniej podatni na choroby przewlekłe związane z wiekiem i mają podwyższoną odporność. Naukowcy starający się rozwikłać tę zagadkową zdolność doszli do wniosku, że przynajmniej w części odpowiada za nią mikrobiom jelitowy, czyli miliardy mikroorganizmów żyjących w naszym przewodzie pokarmowym.
Mogłoby się wydawać, że tajemnica długiego życia zapisana jest w naszych genach. Jednak zdaniem naukowców DNA nie odpowiada w pełni za długowieczność. Eksperci szacują, że geny wpływają na długie życie maksymalnie w 30 procentach. Na pozostałe 70 proc. składają się liczne inne czynniki, które mogą zmieniać się w czasie, takie jak dieta.
W nowym badaniu wzięło udział 160 osób, które przeżyły ponad 100 lat. Średnia wieku uczestników wyniosła 107 lat. Naukowcy analizowali społeczności bakterii jelitowych występujących u 100-latków i porównywali je z mikrobiomem osób młodszych.
Badaniami kierował mikrobiolog Yuko Sato z Keio University School of Medicine w Tokio. Naukowcy poszukiwali różnic w gatunkach bakterii jelitowych i rodzajach związków, które produkowały. Podobne badania stulatków przeprowadzono wcześniej na Sardynii we Włoszech. Zarówno w Japonii jak i we Włoszech okazało się, że osoby, które przeżyły ponad 100 lat, posiadały większą różnorodność flory bakteryjnej w jelitach.
Naukowcy twierdzą, że lepsze poznanie mikrobiomu jelitowego może w przyszłości pomóc w opracowaniu skuteczniejszych terapii przeciwko różnym chorobom. Aby można było tego dokonać badacze najpierw muszą ustalić jak wygląda „zdrowy” mikrobiom, który pozytywnie wpływa na cały organizm.
I choć pomysł brzmi bardzo atrakcyjnie, to badacze podkreślają że mikrobiom jelitowy jest wielką, złożoną i bardzo wrażliwą machiną. Już wcześniej naukowcy wykazali, że duży wpływ na bakterie w jelitach ma dieta, która może w ciągu kilku dni zupełnie zmienić dominujące gatunki mikrobów.
Stulatkowie są doskonałym przykładem zdrowego starzenia się. Większość z osób badanych w Japonii była wolna od chorób przewlekłych, takich jak otyłość, cukrzyca, nadciśnienie i rak. Dlatego naukowcy starają odkryć tajemnice ich długowieczności.
W badaniu okazało się, że stulatkowie mieli unikalną mieszankę kwasów żółciowych, dzięki garstce szczepów bakterii zdolnych do ich syntezy. Jedna grupa bakterii wyróżniała się, chodzi o szczepy Odoribacteraceae, które produkowały szczególny rodzaj kwasu żółciowego zwanego kwasem litocholowym (isoallo-lithocholic acid - isoalloLCA).
W czasie badań, które trwały kilka lat, nie ulegał on większym zmianom. Jednak naukowcy zaznaczają, że ich praca nie uwzględniała innych czynników związanych ze stylem życia, takich jak dieta. Ostatecznie nie wiadomo więc, co dokładnie przyczyniło się do powstania unikalnego profilu bakteryjnego w jelitach stulatków.
W dalszych eksperymentach Sato i jego współpracownicy wykazali, że isoalloLCA może hamować wzrost hodowanych w laboratorium bakterii Clostridium difficile, odpowiadających za ciężką biegunkę i zapalenie okrężnicy. Także badania prowadzone na myszach pokazały, że związek ten pomagał w zwalczeniu infekcji.
Okazuje się, że isoalloLCA jest jednym z najsilniejszych środków selektywnie zwalczających bakterie Gram-dodatnie, w tym patogeny oporne na działanie wielu leków. Naukowcy na tej podstawie sugerują, że gatunki bakterii wytwarzające ten kwas żółciowy mogłyby być stosowane w celu utrzymania dobrego stanu zdrowia jelit aż do późnej starości.
Nie wszyscy naukowcy podchodzą jednak do wyników optymistycznie. - Podobnie jak wiele badań, które mają na celu powiązanie konkretnych sygnatur mikrobiomu z ze zdrowiem u ludzi, nowa praca ujawnia raczej korelacje niż przyczynowość - wyjaśnia Kim Barrett z UC San Diego.
Z drugiej strony, kwasy żółciowe wydają się mieć pozytywny wpływ na zdrowie, a naukowcy nie wykluczają możliwości manipulowania ich stężeniem w celach terapeutycznych. Potrzebne są jednak liczne dalsze badania, zanim podobne preparaty będzie można dostać na rynku.
Warto też pamiętać, że istnieje wiele innych sposobów na wydłużenie życia. Należą do nich między innymi zdrowy tryb życia, unikanie stresu i odpowiednia dieta.
Źródło: Science Alert
