Stojący dumnie w chilijskim parku narodowym Alerce Costero pradawny cyprys patagoński może być najstarszym drzewem na świecie. Wstępne szacunki wieku drzewa, zwanego pieszczotliwie „pradziadkiem”, sugerują, że może mieć ono około 5 400 lat.
„Pradziadek”, a właściwie Alerce Milenario, należy do gatunku cyprysu patagońskiego (Fitzroya cupressoides). To drzewo iglaste pochodzące z Chile i Argentyny, nazywane „sekwoją południa” ze względu na swoje ogromne rozmiary i reputację drzewa odpornego na działanie czasu. Gatunek ten, osiągający wysokość 70 m i średnicę pnia do 5 m, to największe drzewo w Ameryce Południowej. Niestety, obecnie jest on uważany za najbardziej zagrożone drzewo iglaste w Chile ze względu na intensywną wycinkę i turystykę na obszarze jego występowania.
Jeśli wstępne ustalenia naukowców zostaną potwierdzone, to „koronę” najstarszego drzewa świata straci obecny rekordzista - sosna długowieczna znana jako Methuselah rosnąca w Górach Białych w Kalifornii. Jej wiek szacuje się na 4 853 lata.
Dr Jonathan Barichivich z Laboratorium Nauk o Klimacie i Środowisku w Paryżu przeprowadził niedawno szacowanie wieku kolosalnego cyprysu patagońskiego żyjącego w głębi parku narodowego Alerce Costero. Oszacowania dokonał na podstawie próbki rdzenia pobranej z Alerce Milenario na początku 2020 roku przy użyciu specjalnego wiertła w kształcie litery „T”, które nie uszkadza pnia.
Możliwe jest oszacowanie wieku drzewa poprzez policzenie liczby słojów w przekroju poprzecznym pnia, przy czym cykl roczny jest zobrazowany jasnym drewnem, które wyrosło na początku roku, i ciemnym drewnem, które przyrosło pod koniec roku.
Jednak ze względu na ogromne rozmiary „pradziadka” nie dało się wywiercić otworu w całym pniu, a resztę słojów trzeba było „wypełnić” za pomocą modelowania statystycznego opartego na tempie wzrostu drzew, czynnikach środowiskowych i zmienności losowej.
- Problem polega na tym, że tradycyjne określenie wieku poprzez proste policzenie słojów tak dużego drzewa nie jest możliwe. Nie ma wystarczająco długiego narzędzia, by pobrać próbkę sięgającą środka drzewa, a nawet gdybyśmy ją mieli, wewnętrzna część pnia mogłaby być spróchniała. Problemem naukowym, który należy rozwiązać, jest więc to, jak oszacować wiek drzewa pomimo tych ograniczeń metodologicznych - tłumaczy Barichivich.
Dzięki nowej metodzie modelowania Barichivich oszacował wiek „pradziadka” na 5 484 lata. - Mamy 80 procent statystycznej pewności, że drzewo jest starsze niż 5 000 lat, a najbardziej prawdopodobny wiek wynosi około 5 484 lata - mówi Barichivich.
Dr Barichivich przedstawił wyniki swoich badań na konferencji naukowej, jednak nie opublikował jeszcze recenzowanego opracowania. Badacz ma nadzieję, że w najbliższych miesiącach materiał ukaże się w czasopiśmie naukowym.
Barichivich wydaje się być przekonany, że zadbał o wszystko i twierdzi, że jego badania zostaną pozytywnie zrecenzowane. Dla niego jednak tytuł „najstarszego drzewa świata” nie jest najważniejszy.
Dziadek Barichivicha odkrył „pradziadka” w latach 70. ubiegłego wieku, a wielu członków jego rodziny pracowało jako strażnicy w parku narodowym Alerce Costero. Przez te kilkadziesiąt lat obserwowali, jak działalność człowieka drastycznie ingeruje w ten niegdyś dziewiczy ekosystem. Poprzez swoją pracę Barichivich chce zwrócić uwagę na konieczność ochrony tego wyjątkowego, ale szybko zmieniającego się środowiska.
- To drzewo jest członkiem mojej rodziny. Nasza historia rodzinna jako „Strażników Alerces” jest ściśle związana z tym drzewem i lasem, w którym żyje - kontynuuje dr Barichivich. - Dla mnie w tych badaniach nie chodzi o bicie rekordów wieku, ale o podniesienie świadomości, aby pilnie chronić to drzewo przed niekontrolowanym napływem turystów – dodaje naukowiec.
Źródło: IFLScience, fot. Yiyo Zamorano, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons
